انسان مسیرش را با قضاوت تعیین می‌کند

جلسۀ پنجم از دورۀ هجدهم سری کارگاه‌های آموزشی خصوصی همسفران دهخدا قزوین به نگهبانی همسفر فاطمه، دبیری همسفر مریم و استادی همسفر مهسا با دستور جلسۀ «قضاوت و جهالت» در روز دوشنبه یازدهم خردادماه ۱۴۰۳ رأس ساعت ۱۶:۰۰ آغاز به کار کرد.

ابتدا خدا را شکر می‌کنم که یک‌بار دیگر اذن حضور در این جایگاه را برای من صادر کرد. از آقای مهندس و خانوادۀ محترمشان سپاسگزارم که این بستر را برای ما فراهم کردند تا آموزش ببینیم. از راهنمای خوبم، خانم فاطمۀ عزیزم بسیار ممنونم که اجازه دادند تا در این جایگاه قرار بگیرم، آموزش بگیرم و خدمت کنم، هر چه را که یاد گرفته‌ام از آموزش‌های ایشان بوده است، دوستشان دارم، دستشان را می‌بوسم و برایشان بهترین‌ها را آرزومندم.

دستور جلسۀ این هفته قضاوت و جهالت است. همان‌طور که از این کلمات پیداست، قضاوت به معنای قاضی بودن و جهالت به معنای جهل و نادانی است. جهالت و قضاوت رابطۀ مستقیمی با یکدیگر دارند؛ به‌طوری‌که هرچه انسان جاهل و نادان‌تر باشد، بیشتر قضاوت می‌کند. انسان زمانی که در مورد مسئله‌ای شناخت ندارد، قضاوت می‌کند و این موضوع نیز ناشی از جهل اوست. هرچقدر سطح دانایی شخص بالاتر باشد، قضاوتش در مورد دیگران نیز کمتر است. انسان به‌گونه‌ای خلق‌شده است که مسیر زندگی‌اش را با قضاوت تعیین می‌کند، درعین‌حال دخالت در اموری که به ما مربوط نیست عین جهالت است. زمانی که انسان در مرحلۀ جهل و نادانی باشد، در وجودش بسیاری از ضد ارزش‌ها رشد می‌کند و خارج‌شدن از ضد ارزش‌ها برایش سخت و دشوار می‌شود.
در جهان‌بینی یک مثلثی وجود دارد که نام آن مثلث جهالت است، در مقابل آن، مثلث دانایی قرار دارد. مثلث جهالت از سه ضلع ترس، منیت و ناامیدی تشکیل‌شده است. من در مسیر زندگی‌ام بسیار برایم پیش‌آمده است که خودم و دیگران را مورد قضاوت قرار داده‌ام. یک قضاوت سالم باید از روی تفکر سالم، تجربۀ سالم و آموزش سالم باشد که این سه مؤلفه، سه ضلع مثلث دانایی را تشکیل می‌دهند. اگر ما بخواهیم ابعاد مثلث جهالتمان کوچک‌تر شود، باید دانایی‌مان را افزایش دهیم. ما نباید با تجسس‌کردن، قضاوت‌کردن یا قیاس‌کردن وارد حریم دیگران شویم، زیرا ما با کارهای ضد ارزشی، انرژی خودمان را از بین می‌بریم.
هر شخصی نمی‌تواند قضاوت درست انجام دهد؛ تنها کسی می‌تواند قضاوت و حکم درست را صادر کند که درس قضاوت خوانده باشد، به عبارتی قضاوت‌کردن شغل او باشد و از این راه درآمد کسب کند. شخص قاضی نیز در مواردی دچار اشتباه می‌شود. قاضی نیز نیاز به تفکر، آموزش و تجربۀ بالایی دارد. اگر ما قضاوت نادرستی داشته باشیم، جهان همۀ تلاشش را می‌کند تا شخص من را در شرایط آن فرد قرار دهد. زمانی که می‌خواهیم قضاوت کنیم باید عدالت، معرفت و عمل سالم را اجرا کنیم. پیش از آنکه دیگری را قضاوت کنیم، باید کمی خودمان را در شرایط شخص قرار دهیم. جملۀ معروفی در مورد قضاوت‌کردن وجود دارد که می‌گوید؛ اگر می‌خواهی در مورد راه‌رفتن کسی قضاوت کنی، ابتدا کمی با کفش‌های او راه برو.
کسانی که دائماً در حال قضاوت‌کردن دیگران هستند، در زندگی شخصی‌شان هدفی ندارند، ما باید به انسان‌ها و روش زندگی‌شان با دید خوش نگاه کنیم، حرمت دیگران را نگه داریم، به چشم احترام به آن‌ها نگاه کنیم و بدانیم که امکان خطا برای همۀ انسان‌ها وجود دارد. ما نباید انسان‌ها را مورد قضاوت قرار دهیم تا خود ما نیز مورد قضاوت قرار نگیریم. یک سری از احوالات بد ما به علت قضاوت‌های نابجاست. تا زمانی که چشممان را روی اشتباهات دیگران نبندیم، همچنان در رنج و عذاب خواهیم بود. باید بدانیم تنها کسی که در قضاوت، عدالت را رعایت می‌کند، خداوند است. خیلی ممنون که به صحبت‌های من گوش کردید.

در ادامه مراسم تقدیر از راهنمای تازه‌واردین، همسفر مریم در «نمایندگی دهخدا» برگزار شد:

عکاس: همسفر سعیده (مرزبان خبری)
تایپ و ویرایش: همسفر سحر، راهنما همسفر اعظم (لژیون یازدهم)
ارسال: همسفر مطهره، راهنما همسفر فاطمه (لژیون پنجم)
همسفران نمایندگی دهخدا قزوین