قضاوت‌های ذهنی و آسیب‌های آن

ابتدا لازم است در رابطه با موارد قضاوت و جهالت قدری آشنا شویم و پارامترهای آن را بشناسیم. برای قضاوت کردن یک سری پیش‌نیاز لازم است. پیش‌نیاز قضاوت دانایی، معرفت، عمل سالم، علم، آگاهی و امثال این است. جهالت، پیش‌نیاز ندارد. جهالت مترادف نادانی، ظلمت و تاریکی است. جهالت عدم است، بود نیست. نور، بود است؛ یعنی یک‌چیزی وجود دارد. ظلمت، بود نیست. اگر عدم باشد و نور وجود نداشته باشد، می‌شود ظلمت و تاریکی. نور باید بتابد تا تاریکی از بین برود. دانایی همانند نور خورشید دائم و ماندگار است. جهالت خود تاریکی است؛ یعنی نوری از خود ندارد. قضیه جهالت همانند نور کبریت یا شمعی است که به‌اندازه طول عمر آن‌ها فضای محدودی را روشن کرده و زود خاموش می‌شوند؛ بنابراین منیت، ترس، ناامیدی، خودخواهی، بخل، کینه و حسادت زاییده جهالت هستند و میوه جهالت هم خرافات است. در مصرف‌کنندگان مواد مخدر نیز همین‌طور است.

جهالت و نادانی مسبب ورود فرد به وادی مصرف مواد می‌شود. در کنگره ۶۰ شاهد رهایی بسیاری از افراد هستیم که به مسیر درست درمان قدم گذاشته‌اند. ذره‌ذره آموزش‌دیده و به دانایی رسیده‌اند و همراه درمان اعتیاد بسیاری از مسائل ضد ارزشی آن‌ها نیز درمان شد. مسئله قضاوت کردن از زمانی شروع شد که به انسان اختیار داده شد. انسان فطرتاً موجودی است که قاضی به دنیا آمده؛ زمانی که خداوند انسان را خلق کرد، ویژگی خاصی به نام اختیار به او داد و این موضوع را کاملاً محترم شمرد. از صفات و روح خود در او دمید (دیگر مخلوقات عاری از این ویژگی هستند) تا با اختیاری که دارد خودش سرنوشت خود را رقم بزند. وقتی انسان به مرحله میانه رسید (وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا) بر سر دو راهی قرار گرفت؛ ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها، از همین‌جا داستان قضاوت انسان در مورد خودش آغاز شد تا با اختیار خود مسیر زندگی را مشخص کند. انسان در مسئله قضاوت کردن بر سر دوراهی قرار می‌گیرد که یک‌راه از گلستان و دیگری از ویرانه سر درمی‌آورد. اگر ابتدا قدم در گلستان و آسانی بگذارد؛ از کویر، جهنم و خرابه سر درمی‌آورد و برعکس اگر در مسیر سختی قدم نهد سر از آبادی و گلستان درخواهد آورد.

حال بررسی کنیم که چه کسی می‌تواند قاضی باشد. معمولاً افرادی که به تمام علوم آگاهی کامل دارند و افرادی که در اداره آگاهی نیروی انتظامی، قسمت تجسس برای پیدا کردن سارقان و جنایتکاران کار می‌کنند و قضاتی که به قضاوت می‌پردازند و در این موارد تحصیل‌کرده‌اند می‌توانند در مقام قضاوت جلوس کنند. حال چرا انسان جاهل قضاوت می‌کند؟ برای پنهان کردن ناتوانی‌های خود. افراد ناتوان و ضعیف سعی می‌کنند با قضاوت کردن و تحقیق کردن توجه و ذهن‌ها را به سمت دیگران سوق دهند و ناتوانی‌های خود را پوشش دهند. روانشناس معروف کارل یونگ معتقد است که فکر کردن دشوار و قضاوت کردن آسان و نیازی به فکر و استدلال ندارد؛ به همین دلیل اکثر مردم در حیطه قضاوت قرار می‌گیرد. مسئله دیگر قضاوت دیگران به این دلیل است که از جنس همان رفتار و خصوصیت را درون خودمان داریم و این رفتار برای خودمان نیز غیرقابل‌تحمل است. بعضی انسان‌ها به‌راحتی و بدون هیچ‌گونه علم و آگاهی خود را در مقام قاضی قرار می‌دهند و غافل از این کار شوم و پرخطر هستند.

کسی که قضاوت می‌کند سری پرهیاهو دارد و نیازمند سری خالی است تا بتواند خود را عرضه کند. قضاوت همانند تاریکی و ظلمت است. کسی که از روی ناآگاهی قضاوت می‌کند، نور الهی که از روز ازل به او داده‌شده را از دست می‌دهد. ما در قضاوت آن‌قدر کور می‌شویم که دیگر اثری از نور را نمی‌توانیم مشاهده کنیم و با اظهارات ناآگاهانه در مورد همه‌چیز و همه‌کس مرتکب قضاوت نادرست و اشتباه می‌شویم. نباید فریب این موضوع را خورد که حالا اشکالی ندارد این عمل را انجام دادم و قضاوت نادرست کردم. به فرمایش حضرت عیسی مسیح قضاوت نکنیم تا مورد قضاوت قرار نگیریم. قضاوت در مورد دیگران یعنی وارد شدن در حریم شخصی آن‌ها. به‌راستی ما چه قدر از زندگی دیگران آگاهی و شناخت داریم و چگونه با اکتفا به دانسته‌های خود به‌راحتی وارد حریم دیگران شده و تجسس می‌کنیم؟ آیا هرگز به این اندیشیده‌ایم که پس از تجسس وارد قضاوت و درنهایت غیبت و سرزنش دیگران شده و حکم غلط صادر کرده و آن را به اجرا درخواهیم آورد، غافل از این‌که روزی همین دیواری که به‌درستی ساخته نشده روی سرخودمان آوار خواهد شد. وقتی در وادی قضاوت، غیبت و بدگویی قرار می‌گیریم، معجونی از بی‌ایمانی و بی‌انصافی را سر می‌کشیم و خود را در معرض کارهای خطرناک‌تری قرار می‌دهیم.

همان‌طور که هر چیز یک صور آشکار و یک صور پنهان دارد، قضاوت هم از این قاعده مستثنی نیست. گاهی اوقات قضاوت می‌تواند درونی باشد؛ یعنی بدون به زبان آوردن لفظی از درون و با ذهن یا قلب این عمل ناپسند را انجام می‌دهیم. به‌عنوان‌مثال ممکن است فردی کیلومترها با من فاصله داشته باشد و یا حتی در کهکشان‌ها باشد، وقتی من او را قضاوت و محکوم می‌کنیم همانند تیری است که از کمان رها کرده و به‌سوی او پرتاب می‌کنیم. قضاوت‌هایی که از قلب و اندیشه من به سمت دیگری رها می‌شود، حتماً اصابت کرده و این جنگ هزینه بسیار سنگینی دارد. شخص قضاوت گر در مرحله نفس اماره قرار دارد؛ پس مشکل اصلی تزکیه و پالایش است. تزکیه و پالایش زدودن نیست؛ بلکه نادیده گرفتن تاریکی‌ها است. کار نیروی منفی این است که دیده نشود. زمانی که انسان خود را در مرحله تاریکی دید پنجاه‌درصد تزکیه و پالایش انجام می‌دهد. هرقدر جهل و نادانی زیاد باشد ظلمت و تاریکی بیشتر است. خداوند در کتاب آسمانی آیه ۴۹ سوره حجرات می‌فرماید: «ظن و گمان بد نبرید، هیچ قومی قوم دیگر را مسخره نکند»، خداوند نسبت به تمام مخلوقاتش احساس مالکیت و تعلق دارد و چنانچه با احدی از آفریده‌های الهی از روی حقارت رفتار کنیم خیلی سریع آن را دریافت می‌کنیم و این از قوانین الهی است. بازی کردن با قلب و احساس دیگران اصلاً شایسته و درست نیست. آنگاه هر یادی جز یاد خداوند در تو جاری شود، هر آنچه از یاد برده‌ای را خداوند به یادت خواهد آورد، با عشق و محبتی بیشتر از هر نوع که باشد از دنیا یا آخرت. من وقتی هر آنچه را که به تو داده‌ام به‌فرمان بازخواهم گرفت، من تو را چگونه در جهان می‌بینم؟ همان‌گونه که خود می‌بینم.

همه ما در رهن اعمالی هستیم که انجام داده و می‌دهیم. هرچه کنی به خود کنی، گر همه خوب و بد کنی تخریب ما در زندگی بستگی به جهل، نادانی و قضاوت ما دارد. درون انسان هرقدر تهی از آگاهی باشد سروصدای او بیشتر خواهد بود و همین سروصداها، ظاهربینی و ظاهرپرستی‌ها قضاوت را ایجاد می‌کند. دلیل این‌ها نداشتن عمق تفکر و اندیشه است و دلیل این‌ها نیز نداشتن فهم و آگاهی از حکمت الهی است. از همه این‌ها نتیجه می‌گیریم آن‌قدر عاقل و فرزانه نیستیم که بخواهیم در رابطه با هر موضوع و مسئله‌ای اظهار فضل کنیم. اگر بپذیریم که آنچه میدانیم در مقابل آنچه نمی‌دانیم بسیار ناچیز است، دیگر دست به این حماقت نمی‌زنیم و خود را اسیر تبعات قضاوت نمی‌کنیم. همه ما وظیفه‌داریم در کنگره قوانین قضاوت را رعایت کرده و به‌هیچ‌عنوان در هر جایگاهی که قرار داریم اجازه قضاوت به خود ندهیم؛ زیرا قضاوت کردن کار هرکسی نیست. اگر قوانین را رعایت و اجرا نکنیم همه‌چیز به تمسخر گرفته‌شده و درها به روی نیروهای منفی گشوده خواهد شد.

منابع: سی دی قضاوت و جهالت، مهندس حسین دژاکام
سی دی قضاوت، استاد امین دژاکام
سی  دی قاضی، مهندس حسین دژاکام
سی دی انعکاس، مهندس حسین دژاکام
کتاب عشق؛ ۱۴ وادی برای رسیدن به خود، مهندس حسین دژاکام
نویسنده: راهنما همسفر فاطمه (لژیون نوزدهم)
رابط خبری: همسفر لیلا لژیون راهنما همسفر فاطمه (لژیون نوزدهم)
ارسال: همسفر زهرا خدمتگزار سایت
همسفران نمایندگی آکادمی