قضاوت؛ مانعی بر سر راه تزکیه نفس

جلسه اول از دوره اول کارگاه‌های آموزش مجازی همسفران کنگره۶۰ نمایندگی صالحی به استادی راهنما همسفر عذری با دستورجلسه «قضاوت و جهالت» روز سه‌شنبه ۱۱ تیرماه ۱۴۰۳ برگزار شد.

خلاصه سخنان استاد:
شاید برای هر انسانی پیش بیاید که درباره دیگران قضاوت کند و نظر بدهد. گاهی در اظهار نظری که در مورد اشخاص انجام می‌دهد، شخصیت و آبروی فرد را زیر سوال ببرد. برخی اوقات ما دیگران را قضاوت و حکم قطعی صادر می‌کنیم در حالی که خداوند به هیچ بنده‌ای اجازه قضاوت کردن و داوری در حق بنده‌ای دیگر را نداده است. قضاوت کردن دیگران ریشه در جهل و نادانی انسان دارد. ما برای قضاوت کردن درباره هر چیزی باید نسبت به آن موضوع علم و آگاهی داشته باشیم در حالی که با وجود علم و آگاهی باز هم از صورپنهان بسیاری از مسائل آگاه نیستیم؛ زیرا انسان‌ها تنها ظاهر را می‌بینند، از باطن آن‌ها خبری ندارند، نمی‌دانند که چه کسی پیش خداوند عزیز است و برای ما معلوم نیست فردی که او را قضاوت می‌کنیم چه مقام و ارزشی در پیشگاه خداوند دارد.

از آن‌جا که از ظاهر انسان‌ها به درون آن‌ها پی نمی‌بریم، باید از هرگونه قضاوت کردن پرهیز کنیم؛ زیرا قضاوت تجاوز به حریم شخصی دیگران است و اگر دیگران را مورد قضاوت قرار دهیم روزی خودمان مورد قضاوت قرار می‌گیریم. قضاوت کردن باعث می‌شود که انسان افسار خود را به دست نفس اماره دهد و نفس اماره قدرتمند شود. انسانی که به تربیت نفس خود می‌پردازد، نگاهش را از روی دیگران برمی‌دارد و تمرکزش را بر روی مسائل و اشکالات خود می‌گذارد. او پل‌هایی می‌سازد که از روی آن‌ها عبور کند تا به بهشت برسد و این می‌تواند همان پل صراط باشد؛ زیرا انسانی که دوربینش روی دیگران باشد از خود و نفس خود غافل می‌شود، نمی‌تواند به زندگی شخصی خود بپردازد و در مسائل روزمره و مشکلات خود سقوط می‌کند.
انسانی که دیگران را قضاوت می‌کند باید بهای سنگینی را پرداخت کند و تمام حس‌های بازدارنده از شخصی که او را قضاوت می‌کند به خود برمی‌گردد. قضاوت کردن باعث بسته شدن و آلوده شدن حس می‌شود. با بسته شدن حس دیگر توانی برای حرکت نمی‌ماند و انسان تاریکی و ناخالصی‌های وجودی خود را نمی‌بیند، نمی‌تواند در مسیر تزکیه و پالایش حرکت کند. قضاوت کردن و جهالت ارتباط مستقیمی با یک‌دیگر دارند، در مثلث جهالت گفته می‌شود ترس، منیت و ناامیدی؛ انسانی که ترس دارد و در وجود خود ناتوانی دارد با قضاوت کردن سعی می‌کند ترس و ناتوانی خود را پنهان کند و دیگران را هم در پایین‌ترین نقطه قرار دهد در حالی که می‌تواند بر ترس خود غلبه کند و با تفکر خود را به بالاترین درجات برساند. انسانی که دچار منیت است و از آموزش به دور است، تصور می‌کند که همه چیز را می‌داند و می‌تواند اشکالات را در دیگران تشخیص دهد.
با توجه به سخنان استاد امین حقه‌ای که اتفاق می‌افتد این است که شخص با خود می‌گوید چقدر تو انسان‌شناس هستی و در نتیجه آن بصیرتی که باعث می‌شود تا معایب خود را تشخیص دهد، کور می‌شود. انسان با خودشناسی می‌تواند به خداشناسی برسد. قضاوت کردن باعث می‌شود تا انسان به خودشناسی نرسد و تا زمانی که به خود نرسی نمی‌توانی به خدای خود برسی و در مسائل ناکام می‌مانی. این ناکامی باعث ناامیدی در انسان می‌شود و با قضاوت انسان تمام نیرو و انرژی که باید صرف خودسازی و حال خوش خود کند را به باتلاق می‌ریزد و این خود دلیل بارزی بر جهل و نادانی انسان‌هاست.
نویسنده: راهنما همسفر عذری (لژیون دهم)
ویراستاری و ارسال: راهنمای تازه‌واردین همسفر الهه
همسفران نمایندگی صالحی