ما ظاهر امر را می‌بینیم و از باطن بی‌خبریم

جلسه پنجم از دوره ششم کارگاه‌های آموزش مجازی همسفران نمایندگی ملایر با دستور‌جلسه «قضاوت و جهالت» با استادی راهنما همسفر فائزه روز شنبه ۹ تیر‌ماه ۱۴۰۳ برگزار شد.

خلاصه سخنان استاد:

خـــــــود را خالصانه و عادلانه قضاوت کنیم. درباره‌ی دستور‌جلسه‌ی قضاوت و جهالت می‌خواهم به جهالت اشاره کنم و از آن به قضاوت برسم. جهالت همان است که در صور آشکار ناراحتی و صفات ناشایست مثل بخل، حسادت، نفرت، کینه و... ایجاد می‌کند و به دنبال آن به بیماری‌ها و ناراحتی‌هایی در صور‌آشکار می‌رسد؛ چنان‌چه شخصی حسود باشد از بیماری معده و ناراحتی اعصاب نیز رنج می‌برد و ... شخصی هم که قضاوت نا‌به‌جا در مورد دیگران دارد و یا بسیار دیگران را قضاوت می‌کند از جهالت او است و قطعاً ناراحتی‌هایی برای او پیش می‌آید و مهم‌تر آرامش خود را از دست می‌دهد.

روزی پیامبر اکرم (ص) در مکانی نشسته و منظره‌ای رامشاهده می‌کنند و بعد از مدتی جای خود را تغییر می‌دهند و هنگامی‌که از ایشان می‌پرسند چه دیدی؟ ایشان در جواب می‌گویند از آن زمان که این‌جا هستم هیچی!! با این رویه ایشان هم وارد قضاوت و هم دروغ نمی‌شوند. پیامبر آن‌چه را که دیده نمی‌گوید؛ گاه چه‌طور آن‌چه که ندیده و هیچ پیشینه‌ای نسبت به آن نداریم قضاوت می‌کنیم. گاه شخصی را که لنگان می‌رود مست می‌خوانیم و آن را که ساده است دیوانه می‌خوانیم. اگر قرار است کسی را قضاوت کنیم باید گاه از پنج سال قبل شخص تا به امروز او را بدانیم تا یک لحظه او را قضاوت کنیم، گاه باید کفش او را بپوشیم و در موقعیت او قرار بگیریم و اگر زمین نخوردیم حساب است. گاه باید به جای او قرار گرفت و زجرها و نیازهای و محرومیت‌هایی که او کشیده است را تحمل کنیم و اگر متفاوت از او عمل کردیم حساب است. پس چه‌طور ندانسته و ندیده اجازه‌ی قضاوت به خود می‌دهیم؟!

ما نه تنها نباید دیگران را قضاوت کنیم بلکه خودمان را هم نباید به هر شکل قضاوت کنیم. دیگران ما را همان‌جور می‌بینند و می‌پذیرند که خود قضاوت می‌کنیم و می‌پنداریم. در کنگره می‌آموزیم که برای این که مهم‌ترین کارها به سرانجام رسد، برای این که رشد کنیم، برای این‌که زیبایی‌ها را ببینیم لازم است صفات بد را از خود دور کنیم در این‌صورت است که خلوتی برای ما مهیا می‌شود که بتوانیم درون خود را بهتر ببینیم و صفاتی مثل قضاوت این فرصت را از ما می‌گیرد و یک اتفاق دیگر که در قضاوت کردن می‌افتد این است که ما وارد حریم دیگران می‌شویم و متقابلاً آن هم اجازه‌ی ورود به حریم ما را می‌دهند. در این صورت، آرامشی که نیاز حیاتی ماست از ما گرفته می‌شود.

چرا قضاوت‌های دیگران در باب رفتار، گفتار و كردار‌ها تو را تا این حد مضطرب و افسرده می‌كند؟ چرا دائما نگرانی كه مبادا عملی از ما سر بزند كه داوری منفی دیگران را سبب شود در شرایطی كه امكان وصول به قضاوتی عادلانه برای همه‌كس وجود ندارد؟ این مهم نیست كه دیگران در مورد ما چگونه قضاوت می‌كنند بلكه مهم این است كه ما در خلوتی سرشار از صداقت و در قلبمان، خویشتن را چگونه داوری كنیم که رضایت پروردگار نیز در همین است. هر‌كس كه كاری می‌كند، هر‌قدر هم كوچك در معرض خشم كسانی است كه كاری انجام نمی‌دهند. هر‌كس كه چیزی را می‌سازد حتی لانه فرو‌ریخته‌ی یك جفت قمری منفور همه‌ی كسانی است كه اهل ساختن نیستند و بیش از این‌ها انسان حتی اگر حضور هم داشته و بر این حضور مصر باشد، ناگزیر تیر تنگ‌نظری‌های كسانی كه عدم حضور خود را احساس می‌كنند به او می‌خورد رهایشان كن و به خدا بسپارشان ما تا زمانی‌كه می‌كوشیم خو را خالصانه و عادلانه قضاوت كنیم از قضاوت دیگران نخواهیم ترسید و نخواهیم رنجید (همیشه كسانی از آن كه تو را در اوج ببینند ناراحتند، تو به پرواز فكر كن نه به آن‌ها)

در جهان‌بینی، مثلث جهالت مقابل مثلث دانایی قرار دارد، مثلث جهالت از سه ضلع تشکیل شده است: ترس، منیت، ناامیدی. کسی که در مورد دیگران قضاوت می‌کند امکان دارد از ترس، منیت و حتی ناامیدی باشد، گاهی با قضاوت کردن می‌خواهیم از خود فرار کنیم، نباید در مورد کسی قضاوت کنیم؛ زیرا نمی‌دانیم زندگی آنها چگونه است و چه بر آنان می‌گذرد و در چه شرایطی هستند. ما ظاهر امر را می‌بینیم و از باطن بی‌خبریم، بیشتر قضاوت‌ها در ظاهر است؛ زیرا هر‌چه چشم‌هایمان ببیند سریع مورد قضاوت قرار می‌دهیم، برای لحظه‌ای تفکر نمی‌کنیم که شاید این‌گونه نباشد که ما می‌بینیم.

جهل در قران کریم 24 بار به کار رفته است، جهل دو بعد دارد، یک مرتبه جهل در برابر علم و در مرتبه بعدی جهل در برابر عقل؛ یعنی شخص خودش را به جهالت بزند و به علم خود عمل نکند. قضاوت نکنیم تا مورد قضاوت دیگران قرار نگیریم. خدایا صدای افکار مرا خاموش کن تا صدای تو را بشنوم آنقدر غرق در قضاوت هستم که فراموش کردم قاضی تویی!!!

تایپ و رابط خبری: همسفر افسانه رهجوی راهنما همسفر فائزه (لژیون یکم)
ویراستاری و ارسال: راهنمای تازه‌واردین همسفر زهرا رهجوی راهنما همسفر سمیرا (لژیون دوم)
همسفران نمایندگی ملایر