قضاوت رابطه مستقیمی با جهالت دارد

جلسه دوم از دوره پنجم کارگاه‌های آموزشی مجازی همسفران کنگره ۶۰ نمایندگی ساوه با استادی همسفر اعظم رهجوی راهنما همسفر راحله با دستور جلسه «قضاوت و جهالت» روز شنبه ۹ تیرماه ۱۴۰۳ برگزار شد.

خلاصه سخنان استاد:

به‌نظر من قضاوت مسئله‌ای مهم و کاری پیچیده و سخت است. قضاوت کردن یک سری پیش نیازهایی دارد مانند، اعتمادبه‌نفس، دانایی، عقل و ایمان، اما جهالت هیچ پیش‌نیازی نمی‌خواهد؛ پس قضاوتی که از روی جهالت باشد مشکل‌ساز  می‌شود. یک قاضی که باتوجه به مطالعات فراوان و شواهد قضاوت می‌کند چه‌بسا امکان دارد در قضاوتش دچار اشتباه شود؛ پس این کار ساده‌ای نیست که من نوعی هرلحظه درحال قضاوت کردن باشم و زمانی که قضاوت کردم، حکم هم صادر می‌کنم.

اگر قضاوت من از روی جهالت باشد، مسلم است که حکم صادرشده نیز از روی جهالت می‌باشد و با این کار یک‌سری تخریب ایجاد می‌شود و آرامش را هم از خودم و هم از طرف مقابل می‌گیرم. باید یاد بگیرم که درمسئله‌ای که هیچ آگاهی و علمی ندارم، قضاوت نکنم. چرا باید درباره موضوعی که به من مربوط نمی‌شود پرس‌وجو، تجسس و یا قضاوت بکنم؟ قضاوت کردن زمانی درست و خوب است که من بتوانم نسبت به‌امور خود قضاوت کنم و این موضوع سبب پیشرفت من در زندگی شود؛ ولی زمانی که قضاوت درمورد دیگران باشد، آرامش و آسایش را از من می‌گیرد، پس نباید آن را انجام دهم.

انسان باتوجه به قدرت اختیاری که دارد می‌تواند قضاوت کند و هرلحظه درحال تفکر است که آیا این حرف یا کاری که می‌خواهم انجام دهم درست بوده یا کار غلطی است. حتی در رفت‌‌‌‌و‌آمد و معاشرت با دیگران نیز این مسئله برایمان اتفاق می‌افتد؛ پس در این‌جا دو راه وجود دارد که یکی درست است و دیگری اشتباه. من باید یکی را انتخاب کنم و درواقع قضاوت می‌کنم که کدام کار درست و یا نادرست است. نکته مهم در این مسائل این است که اگر انتخاب‌های من باآگاهی و دانایی نباشد من را به بیراهه می‌کشاند و آرامش را از من می‌گیرد و برایم مشکل ایجاد می‌شود. گاهی حتی بدون بیان کردن مسئله درذهن خود شروع به قضاوت می‌کنیم و حکم صادر می‌نماییم؛ ولی باید دانست که این موضوع در عمل هم اتفاق می‌افتد و باعت تخریب می‌شود.

زمانی که در مورد دیگران قضاوت می‌کنیم  باعث می‌شود انرژیمان از بین برود. انرژی‌ که باید صرف کارهای خودمان از جمله درمان و آموزش شود، باقضاوت کردن در مورد دیگران در ما تخریب ایجاد می‌کند و ما را از مسیر و هدف اصلی خود دور می‌کند. انسان همیشه بر سر دوراهی قرار می‌گیرد و با اختیار خود راه خویش را انتخاب می‌کند و در هرجایگاه و مقامی که باشد دائما در حال قضاوت است. برای مثال: چرا باید این لباس را بپوشی، چقدر چاق شدی، چرا به این‌صورت راه می‌روی و یا بامواردی نظیر این مسائل مواجه می‌شود.

ضرب‌المثل معروفی در مورد قضاوت وجود دارد که بزرگان می‌گویند: «اگر می‌خواهی درباره راه رفتن کسی قضاوت کنی کمی با کفش‌های او راه برو.» کسانی که دائما در مورد دیگران قضاوت می‌کنند در زندگی شخصی هدف و برنامه مشخصی ندارند؛ حتی قضاوت کردن در مورد فرزندان و همسر باید درحدی باشد که وارد حریم خصوصی آن‌ها نشویم.

قضاوت رابطه مستقیمی باجهالت دارد.
قضاوت؛ یعنی حکم‌کردن و جهالت به معنای ندانستن است. قضاوت کردن بسیار دشوار است و هرکسی نمی‌تواند قضاوت نماید. کسی می‌تواند قضاوت کند و حکم صادر نماید که علم و دانش آن را دارد، درس قضاوت را خوانده باشد و مراحلی را پشت‌سر گذاشته باشد.

هرچه سطح دانایی فرد بالاتر باشد کمتر درمورد دیگران قضاوت می‌کند. انسان جاهل بیشتر درمورد دیگران قضاوت می‌کند و در هرکاری دخالت می‌نماید. برای اینکه عقل آدمی بتواند به‌درستی قضاوت کند بایستی بداند؛ گویی قدرت عقل به‌میزان دانایی اوست و هرچه دانایی انسان‌ها دربستر آموزش، تجربه و تفکر افزایش یابد به‌همان نسبت قدرت تشخیص افزایش می‌یابد و خطا در قضاوت‌ها کم و کمتر می‌شود که خود باعث انتخاب‌های سالم و درست می‌گردد و به برقراری صلح و آرامش در زندگی و حیات‌های بعد می‌انجامد، اما اگر سطح آگاهی، شناخت و معرفت انسان کم باشد به‌راحتی فریب ظواهر را خورده و مشکلات زیادی برای خود و دیگران بوجود می‌آورد.

در جهان‌بینی؛ مثلث‌جهالت مقابل مثلث‌دانایی قرار دارد. مثلث‌جهالت از سه ضلع ترس، منیت و ناامیدی تشکیل شده است. کسی که درمورد دیگران قضاوت می‌کند، ممکن است دچار یکی از اضلاع مثلث‌جهالت شده باشد. گاهی اوقات با قضاوت کردن می‌خواهیم از خود فرار کنیم و با این کار برروی نواقص و معایب خود پرده بپوشانیم؛ پس نباید درمورد کسی قضاوت کنیم، زيرا ما هرگز نمی‌دانیم زندگی او چگونه است و درگذشته چه بر سر او آمده است و اکنون در چه شرایطی به سر می‌برد. ما ظاهر امر را می‌بینیم و از باطن بی‌خبر هستیم. بیشتر قضاوت‌ها در ظاهر است؛ زیرا هرچه در ظاهر امر می‌بینیم سریع مورد قضاوت قرار می‌دهیم و لحظه‌ای تفکر نمی‌کنیم که شاید این‌گونه نباشد که ما می‌بینیم.

رابط خبری و تایپ: همسفر اعظم رهجوی راهنما همسفر راحله (لژیون پنجم)
عکس: مرزبان خبری، همسفر وجیهه
ویراستار: همسفر مهرناز رهجوی راهنما همسفر حمیده (لژیون دوم)
ارسال: خدمتگزار سایت، همسفر فاطمه
همسفران نمایندگی ساوه