به نام خدا

مقدمه:

سلام

با تشکر از جناب آقای مهندس دژاکام که این فرصت را به بنده داد تا زکات علم خود را با نوشتن این مطالب بپردازم و همین‌طور با تشکر از آقای امین دژاکام که فرمودند معلم خوب معلمی است که بهتر بتواند علمش را ساده کند و در اختیار افراد قرار دهد.

لذا در این سری مطالب سعی بر این شده که با زبانی عامیانه و ساده مطالب جالب و مورد سؤال بسیاری از خوانندگان و همکاران جهت افزایش سطح علمی علاقه‌مندان در حد توان صورت پذیرد لذا با توکل به پروردگار چنین آغاز می‌کنیم.

• آیا میدانید:

واحدهای سازنده مغز ما یا به عبارتی آجرهای سازنده مغز و اعصاب بدن ما به نام نورون نامیده می‌شوند. پس از این به بعد ما از این سلول‌های عصبی بنام نورون یاد می‌کنیم که هم طول دارند هم عرض طوری که طول آن‌ها چندین برابر عرض آن‌ها است در دو انتهای خودشان شاخه‌های دارند برای به هم پیوستن مثل دست‌های ما و درون شکمشان یک مرکز فرماندهی دارند بنام هسته سلول یا هسته نورون به دست‌های نورون‌ها دندریت و به پاهای بلند و کشیده نورون‌ها آکسون می‌گوییم.

• آیا میدانید:

ما بدون ارتباط با محیط اطراف، دوستان، مواد غذایی، حتی بدون ارتباط اعضای بدنمان با همدیگر نمی‌توانیم زندگی کنیم. پس وظیفه این هماهنگی در ارتباط و بین این‌همه سیستم و مواد جورواجور طوری که در هر لحظه بتوان پاسخی به هر تحریک داد با سیستم اعصاب و سیستم هورمونی بدن ما صورت می‌گیرد و نورون‌ها وظیفه انتقال و پردازش تحریکات خارجی و داخلی بدن ما و گرفتن تصمیم و پاسخ صحیح و انتقال آن به عضو پاسخ‌دهنده را دارند تا بتوانیم در برابر سرما، گرما، گرسنگی، تشنگی، خطر ترس، نگرانی، وسوسه، هیجان، بیماری‌ها و غیره دوام بیاوریم.

• آیا میدانید:

نورون‌ها از خیلی جهات شبیه بقیه سلول‌های بدن ما هستند اما مشخصه‌هایی هم دارند که آن‌ها را اختصاصی کرده و با بقیه فرق می‌کنند به این ترتیب که- آن‌ها آکسون و دندریت دارند که در بالا توضیح دادم، دندریت‌ها پیام عصبی را از اطراف به هسته سلول منتقل می‌کنند و اکسونها پیام را از هسته به سلول بعدی یا هدف می‌فرستند. – ارتباط نورون‌ها با یکدیگر از طریق یک اتصال الکتریکی شیمیایی صورت می‌گیرد (مثل پیل‌های شیمیایی یا باطری‌ها)- فضای اتصال نورون‌ها به یکدیگر سیناپس نامیده می‌شود و مواد شیمیایی که در این فضا تخلیه می‌شود و پاک می‌گردد و انتقال پیام را میسر می‌کند انتقال دهنده‌های عصبی یا نوروترانسمیترها نامیده می‌شود.

• آیا میدانید:

در مغز ما صد میلیارد (100،000،000،000) نورون وجود دارد که طول آن‌ها متفاوت (از کسری از میلی‌متر تا یک متر) ولی عرض آن‌ها ده میکرون است (100000/0 متر) که اگر آن‌ها را پهلو به پهلوی هم قرار دهیم هزار کیلومتر را فرش می‌کنند (1000 کیلومتر) و این‌همه نورون با همدیگر از طریق یک کوادریلیون سیناپس (1،000،000،000،000،000) مرتبط هستند یعنی نیم میلیارد سیناپس در هر میلی‌متر مربع.

• آیا میدانید:

وزن مغز ما هزار و سیصد گرم تا هزار و چهارصد گرم است. (1300-1400) وزن مغز فیل 6000 گرم وزن مغز شامپانزه 420 گرم وزن مغز سگ 72 گرم وزن مغز گربه 30 گرم و وزن مغز موش 2 گرم است پس مغزهای سنگین‌تر از مغز انسان هم وجود دارد ولی نسبت درصد وزنی مغز به جثه در انسان بیشتر سایر موجودات و برابر 2 درصد است؛ و ناگفته نماند که تعداد چین‌های مغزی انسان نیز از سایرین بیشتر است که بعداً در مورد این چین‌ها نیز توضیح خواهم داد.

تا مطلب بعدی خدا حافظ

• مغزشناسی به زبان ساده؛ قسمت یازدهم
• مغزشناسی به زبان ساده؛ قسمت دوازدهم
• مغزشناسی به زبان ساده؛ قسمت سیزدهم
• مغزشناسی به زبان ساده؛ قسمت چهاردهم

• مغز شناسی به زبان ساده؛ قسمت پانزدهم

   

نویسنده: دکتر آرش حسینی (کلینیک ساقی)