نام‌شناسی:
واژه «کروناویروس» از کلمه زبان لاتین "corōna" یا کلمه یونانی "κορώνη" به معنی تاج یا هاله گرفته شده‌است. این واژه به مشخصه ظاهری ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) که در زیرمیکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است. از این رو کروناویروس را ویروس تاج‌دارنیز می‌نامند.
انواع کروناویروس انسانی:
کروناویروس‌ها (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شده‌اند. آن‌ها موجب بروز بیماری‌هایی از خانواده سرما خوردگی در انسان و حیوانات می‌گردند و از ویژگی ظاهری آن‌ها زوائد تاج مانند بر روی سطوح دیواره ویروس‌ها است. گاهی برخی از کروناویروس‌ها به دستگاه تنفسی حمله می‌کنند و گاهی علائم خود را در روده و معده افراد نمایان می‌کنند. علائم ویروس کرونا در ریه، معمولا در سرماخوردگی‌های معمول و نوعی سرماخوردگی ترشح آور به نام پِنومونیا ظاهر می‌شود که معمولا در بیشتر افراد با سرماخوردگی ملایمی همراه است. در این دسته چهار کروناویروس کشف شده است:
HCoV-229EHCoV-OC43HCoV-NL63، کشف شده در سال ۲۰۰۴، HCoV-HKU1، کشف شده در سال ۲۰۰۵ در هنگ کنگ
این چهار نوع کروناویروس، به صورت مرتب در جمعیت انسانی ایجاد بیماری می‌کند و باعث عفونت سیستم تنفسی را در کودکان و بزرگسالان می‌شود.
اما انواع دیگری از این ویروس هستند که با علائمی شدیدتر همراه می‌شوند؛ مانند سارس، مرس و کووید ۱۹.
سارس: این ویروس که تصور می‌شود از خفاش در چین ناشی شده باشد در سال ۲۰۰۲ اپیدمی جهانی سارس را موجب شد که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. سارس با نام علمی SARS-CoV موجب سندرم حاد و شدید تنفسی در میان مبتلایان شد.
کرونای جدید (کووید ۱۹) 2019-nCoV:
در نهایت، در دسامبر ۲۰۱۹ نیز، برای اولین بار در شهر ووهان استان هوبئی چین، پس از اینکه مردم بدون علت مشخصی دچار سینه پهلو شدند و واکسن‌ها و درمان‌های موجود مؤثر نبودند، نوع جدیدی از کروناویروس با همه‌گیری در انسان شناسایی شد. از میان نخستین افرادی که به این ویروس آلوده شده‌اند، مشخص شد که دو سوم آن‌ها با بازار عمده‌فروشی غذاهای دریایی هوانان که در آن حیوانات زنده نیز به فروش می‌رسد، ارتباط داشته اند. تا ۳۰ بهمن، این کروناویروس جدید، جان بیش از ۲٬۰۰۰ نفر را گرفته و بیش از ۷۳٬۳۳۲ نفر به این ویروس در ۳۰ کشور تأیید شده که از جمله در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا، سنگاپور، نپال، ویتنام، اندونزی، آلمان، روسیه، فیجی، فرانسه، ایران و آمریکا مبتلا شدند. با عبور تعداد قربانیان ویروس کرونا از مرز ۱۰۰۰ نفر سازمان جهانی بهداشت برای بیماری ناشی آن نام رسمی انتخاب کرده‌است - کووید ۱۹ (۱۹-COVID) که اشاره‌ای دارد به «کرونا»، «ویروس»، «بیماری» و سال ۲۰۱۹. این نوع کرونا ویروس قبل از این همه‌گیری در انسان دیده نشده بود. برآوردهای نخستین نشان می‌دهد که درصد مرگ و میر این ویروس بین ۲ تا ۳ درصد مبتلا شدگان است.
علایم بیماری شامل تب و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی و گلو درد و آبریزش بینی است. اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار می‌کردند یا در آنجا حضور داشتند؛ ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند سازمان بهداشت جهانی انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار داده‌است.
علائم اصلی بیماری کرونا:
با توجه به نوع کروناویروس، علائم می‌تواند از نشانه‌های سرماخوردگی عادی تا تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی باشد. همچنین بیمار ممکن است سرفه‌های چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. کروناویروس مرس، برخلاف سارس، نه تنها دستگاه تنفس بلکه ارگان‌های حیاتی دیگر بدن مثل کلیه و کبد را نیز درگیر می‌کند. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شده‌است که این مورد می‌تواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.
نحوه انتقال بیماری کرونا:
بسته به نوع کروناویروس، روش‌های انتقال آن متفاوت است. در برخی از موارد روش‌های انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوآنزا از طریق سرفه و عطسه است. با این حال احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی رخ داده‌است که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بوده‌اند، مانند افرادی که در بیمارستان‌ها با بیماران در ارتباط هستند.
مدت حیات در محیط:
ویروس کرونا می‌تواند در محیط اطراف و حتی بیمارستان‌ها از طریق تماس با دستگیره در تخت، دکمه‌ها، میز‌ها، لبه تخت و دست زدن به سطوح پلاستیکی و فلزی دیگری که در تماس مستقیم با فرد بیمار هستند با توجه به اینکه اغلب از جنس فلز و پلاستیک هستند، منتقل شود. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد رطوبت بالای هوا طول عمر ویروس کرونا را افزایش می‌دهد. این مطالعات بیان می‌کنند که کروناویروس‌ها می‌توانند روی سطح مختلف به طور میانگین بین چهار تا پنج روز زنده بمانند. برخی از آن‌ها نیز می‌توانند تا ۹ روز خارج از بدن و در دمای اتاق دوام بیاورند.
یک پیشگیرانه را به خاطر بسپاریم که عبارتند از شست‌وشوی دست‌ها و رعایت موارد بهداشتی تنفسی (پوشاندن دهان به هنگام عطسه یا سرفه با دستمال یا آرنج خم شده، سپس انداختن دستمال داخل سطح آشغال در بسته). همچنین واکسن آنفولانزا نیز راه پیشگیری مناسبی است، بنابراین به یاد داشته باشید که واکسیناسیون خود و فرزندان‌تان را به موقع انجام دهید.
چگونه می‌توان خطر عفونت را کاهش داد؟
با رعایت چهار مورد احتیاطی زیر می‌توانید جلوی خطر عفونت برای خود و خانواده‌تان را بگیرید:
۱. دست‌هایتان را مرتب با آب و صابون یا ژل ضدعفونی الکل دار بشویید.
۲. به هنگام عطسه یا سرفه جلوی دهان خود را با دستمال یا آرنج خم‌شده‌تان بگیرید و دستمال را داخل سطح دربسته بی اندازید.
۳. از تماس نزدیک با کسانی که سرما خورده‌اند یا علائمی شبیه آنفولانزا دارند اجتناب کنید.
۴. اگر تب دارید، سرفه می‌کنید یا احساس می‌کنید مشکل تنفس دارید حتماً به دکتر مراجعه کنید.
منشأ ویروس:
منشأ ویروس‌های کرونا که در گذشته همه‌گیر شده بود، در حیوانات بود. ویروس سارس اول در خفاش شروع شد و بعد به گربه‌های ولگرد منتقل شد و بعد هم به انسان رسید. ویروس مرس از شتر به انسان رسیده بود آخرین نوع آن، طبق تحقیقات پژوهشگران، مورچه‌خوار است. البته ممکن است جانوران دیگری هم در شیوع نقشی داشته باشند.
نویسنده مسافر یاسر لژیون نهم
ارسال: مسافر سعید