از اتاقی کوچک تا نهادی عظیم

هشتمین جلسه از دوره نود و یکم کارگاه‌های آموزشی عمومی کنگره۶۰ نمایندگی آکادمی با استادی جانشین نگهبان کنگره۶۰، دیده‌بان محترم مسافر آقای علی خدامی، نگهبانی مسافر ویلیام و دبیری مسافر حسین، با دستور جلسه "بنیان کنگره ۶۰"  شنبه ۱۵ آذرماه ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۰۰ آغاز به کار کرد. 

 سخنان استاد:

سلام دوستان، علی هستم مسافر. ابتدا از دوستانی که نوشتارها را خواندند تشکر می‌کنم و همچنین از نگهبان و دبیر جلسه سپاسگزارم. بسیار خوشحالم که خداوند توفیق داد بار دیگر در نمایندگی آکادمی کنگره۶۰ حضور داشته باشیم و با شما عزیزان جلسه‌ای برگزار کنیم. دستور جلسه این هفته «بنیان کنگره۶۰» است. بنیان‌گذار کنگره۶۰، آقای مهندس حسین دژاکام هستند. ایشان هفده سال درگیر اعتیاد بودند و پس از این مدت توانستند با روش ابتکاری خود، کنگره۶۰ را بنیان‌گذاری کنند. اکنون پس از بیست‌وشش یا بیست‌وهشت سال، کنگره به جایگاهی رسیده که همه شما از آن آگاهید. شاید باورش دشوار باشد که کنگره۶۰ در روزهای نخست چگونه آغاز شد و چه شکل و حجمی داشت، اما امروز به این سطح از فعالیت رسیده است.
بررسی این مسیر واقعاً انسان را متحیر می‌کند که چگونه آقای مهندس توانستند چنین کار بزرگی را هدایت کنند و به این نقطه برسانند. درمان اعتیاد کار کوچکی نیست؛ اما در کنگره۶۰ درمان برای ما به امری روزمره تبدیل شده است. هر روز شاهد رهایی هستیم؛ هفته‌ای حدود دویست نفر و سالانه نزدیک به ده هزار نفر به رهایی می‌رسند. این آمار در هیچ جای دنیا نمونه ندارد. حتی یک نفر از درمان‌شدگان کنگره۶۰ خارج از این مجموعه وجود ندارد، حتی در کشورهای پیشرفته. شاید در سایت کنگره۶۰ مکاتبات آقای مهندس و پروفسور ویلیام را دیده باشید.
پروفسور ویلیام، رئیس سابق نایدا (NIDA) در آمریکا بوده است. نایدا در حوزه اعتیاد همان جایگاهی را دارد که ناسا در حوزه فضا دارد. ایشان چهارده کتاب و نزدیک به سیصد مقاله معتبر در زمینه اعتیاد نوشته‌اند و مشاور کاخ سفید نیز بوده‌اند. ویلیام با شناخت کامل از وضعیت درمان اعتیاد در سراسر جهان، از موفقیت‌های کنگره۶۰ شگفت‌زده شده است. وقتی چنین دانشمندی از روش کنگره۶۰ متحیر می‌شود، تازه ما درک می‌کنیم که آقای مهندس چه کار بزرگی انجام داده‌اند و روش «DST» چه ارزش عظیمی دارد؛ روشی که بیماری اعتیاد را در هر سطحی درمان می‌کند و مشابهی در جهان ندارد.
امروز کنگره ۶۰ بیش از ۱۵۲ شعبه دارد و در ۲۹ استان کشور فعال است (به جز استان‌های کردستان و کهگیلویه‌وبویراحمد). تعداد اعضای دارای کارت رسمی کنگره از ۲۰۰ هزار نفر گذشته و شمار درمان‌شدگان به لطف خدا به ۱۰۰ هزار نفر نزدیک شده است. کتاب «عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر» تاکنون به چاپ شصت‌وهشتم رسیده و بیش از ده هزار جلد منتشر شده است. حال اگر به روز نخست کنگره ۶۰ نگاه کنیم، می‌بینیم که همه چیز از یک اتاق کوچک و هشت نفر آغاز شد. آقای مهندس با همین تعداد شروع کردند. من اولین دفتر دبیری آن زمان را آورده‌ام تا ببینید کنگره ۶۰ چگونه آغاز شد.

 در صفحه اول نوشته شده: «به نام خدا، خالق عشق کنگره۶۰. شروع جلسه کنگره۶۰ به تاریخ ۷۸/۶/۳۰ ساعت ۱۶:۳۰. تعداد حاضرین: ۸ نفر به نام‌های حسین دژاکام و…» جلسه نخست کنگره۶۰ در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۷۸ با حضور هشت نفر آغاز شد: آقای مهندس، شاپور، اکبر، مهدی، محمود، شهریار، حسین، سعید، رحیم و جهانگیر. موضوع جلسه «شناخت پله‌ها» بود و نوع جلسه «انتخاب نگهبان». نخستین موضوع تثبیت‌شده، نام «کنگره۶۰» و «۱۴ پله معنوی سیر و سلوک» بود که بعدها به «چهارده وادی» تغییر یافت. جلسه اول خزانه‌ای نداشت؛ اما در جلسه دوم، مبلغ ۱۱۷۰ تومان جمع‌آوری شد که نخستین سبد پول یا همان اجرای «قانون یازده» بود. این هشت نفر، امروز به جمعیتی بیش از ۲۰۰ هزار نفر و ۱۵۰ شعبه رسیده‌اند.
این مسیر نشان می‌دهد بنیان کنگره ۶۰ چه کار بزرگی انجام داده و چگونه از نقطه‌ای کوچک به نهادی عظیم تبدیل شده است. اگر این سیستم بر صراط مستقیم و روش DST بنا نشده بود، هرگز چنین حقانیتی نداشت. هر سیستمی که بر پایه راستی و درستی نباشد، محکوم به سقوط است؛ حتی یک مغازه یا مدرسه نمی‌تواند بر مبنای نادرستی اداره شود. بنابراین اگر کنگره۶۰ در طول ۲۶ سال به این جایگاه رسیده، نتیجه آن است که کار واقعاً درست بوده. به قول آقای مهندس: «این چاه واقعاً به آب رسیده است.» اگر به آب نرسیده بود، چنین رشدی ممکن نبود.
در آغاز، نه راهنما وجود داشت، نه شال، نه امتحان. حتی کسانی که «سقوط آزاد» بودند پذیرفته می‌شدند. سقوط آزاد یعنی فردی دو یا سه ماه مواد را کنار گذاشته بود و به عنوان «پاکی» شناخته می‌شد. این افراد می‌توانستند راهنما شوند و رهجو بپذیرند. اما این روش بازگشت‌های زیادی داشت و بسیار آزاردهنده بود. با شروع سفرها و جا افتادن روش تدریجی که بعدها به DST تبدیل شد، بازگشت‌ها به شدت کاهش یافت. امروز در روش DST تنها حدود ۱۵ درصد بازگشت داریم؛ آن هم بیشتر به دلیل انجام ندادن تکالیف کنگره (نوشتن سی‌دی، خدمت، نداشتن همسفر یا فعالیت ورزشی). اولین امتحان راهنمایی در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۸۰ برگزار شد و دومین امتحان در ۲۲ بهمن همان سال. در آن زمان آقای مهندس اعلام کردند تنها کسی راهنما می‌شود که نمره ۲۰ بگیرد. بعدها آزمون‌ها ادامه یافت و راهنماها انتخاب شدند.
در ابتدا شال وجود نداشت و به جای آن اتیکت استفاده می‌شد که روی آن نوشته می‌شد «راهنمای تریاک»، «راهنمای هروئین» یا «راهنمای قرص». این تقسیم‌بندی مشکلات زیادی داشت و به سرعت تغییر کرد. اولین شال راهنمایی نارنجی در آذر ۱۳۸۲ در تالار شقایق اهدا شد. در سال ۱۳۸۳ شال آبی به راهنمایانی داده شد که آغازنامه داشتند (مثلاً پنج شاگردشان راهنما شده بودند یا پژوهش علمی انجام داده بودند). سپس راهنمای سیگار در سال ۱۳۹۲ و راهنمای جونز اضافه شد.
امروز چهار دسته راهنما داریم و مسیر تکاملی راهنمایی روشن است. در ابتدا روش DST وجود نداشت و سقوط آزاد پذیرفته می‌شد. این روند تا سال ۱۳۸۱ ادامه داشت و پس از آن تنها روش تدریجی پذیرفته شد. در سال ۱۳۸۶ شربت OT معرفی شد. پیش از آن بسیاری با تریاک سفر می‌کردند. OT بسیار ارزشمند و مؤثر بود. در مراسم رونمایی، دکتر آذرخش در مرکز ملی مطالعات، شیشه OT را به آقای مهندس نشان دادند. آقای مهندس تأکید کردند که OT باید همان رنگ، بو و مزه تریاک را داشته باشد تا درمان واقعی صورت گیرد؛ نه مانند متادون که شیرین است و مشکلات زیادی ایجاد کرده است. به همین دلیل OT دقیقاً شبیه تریاک طراحی شد و امروز سفر اولی‌ها با مصرف آن احساس واقعی درمان را تجربه می‌کنند.
از یک اتاق کوچک و هشت نفر، امروز کنگره۶۰ به نهادی عظیم با صدها هزار عضو، بیش از ۱۵۰ شعبه و هزاران راهنما و مرزبان رسیده است. این مسیر نشان می‌دهد که پایه‌های کنگره بر راستی، درستی و روش علمی DST بنا شده و همین اصول، راز موفقیت و ماندگاری آن بوده است. این دستور جلسه هفتگی که به عنوان «بنیان کنگره ۶۰» نامگذاری شده است، برای این است که من بدانم در چه جایگاهی نشسته‌ام و قدردان این جایگاه باشم و هیچ‌وقت فکر نکنم که این جایگاه به راحتی به دست آمده است. نمونه کنگره۶۰ در هیچ کجای دنیا پیدا نمی‌شود؛ نه تنها در کشور خودمان، نه تنها در منطقه غرب آسیا و حتی نه تنها در خاورمیانه؛ در هیچ جای دنیا نمونه‌ای مثل کنگره۶۰ وجود ندارد.حتی در آمریکا، اروپا و تک‌تک کشورهای آفریقا چنین بنیانی پیدا نمی‌شود.

کنگره ۶۰، خدا را شکر، هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ درمان اعتیاد رتبه اول را در دنیا دارد. تا امروز کنگره۶۰ به هیچ‌جا بدهی ندارد؛ حتی یک چک به تاریخ فردا نکشیده است. هر چقدر خرج داشته، مبلغ مالی آن نیز فراهم بوده و هر چکی که کشیده شده به تاریخ روز بوده است. بنابراین از لحاظ مالی وابسته به هیچ گروه و سازمانی نیست و یکی از قوی‌ترین سازمان‌های مردم‌نهاد به شمار می‌آید. بارها آقای مهندس نقل کرده‌اند که سال‌ها پیش آقای حاج رسولی مبلغ ۲۰ میلیون تومان که در آن موقع مبلغ قابل توجهی بوده را به عنوان کمک از طرف ستاد مبارزه پیشنهاد دادند، اما ایشان قبول نکردند و گفتند: «گاوی که نان گدایی می‌خورد دیگر زمین شخم نمی‌زند.» آقای مهندس می‌گویند اگر آن ۲۰ میلیون را از ستاد می‌گرفتیم، کنگره۶۰ هیچ‌وقت به این شکل درنمی‌آمد و ضعیف می‌شد و همیشه وابسته به کمک‌های دولتی باقی می‌ماند. اما امروز کنگره۶۰ مستقل است و در کل باید مستقل باشد.
NGO (Non-Governmental Organization) باید معنا پیدا کند؛ که به فارسی می‌شود «سمن» یعنی سازمان مردم‌نهاد: سین=سازمان، میم=مردم، نون=نهاد در تعریف سازمان غیردولتی آمده است که با بودجه، نیرو و دانش خود به کمک دولت می‌آید، نه اینکه باری بر دوش دولت باشد. بنابراین کنگره۶۰ به معنی واقعی یک سازمان مردم‌نهاد است و به معنی واقعی کمک به دولت می‌باشد. در همایش دانش اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی ایران، معاون وزیر بهداشت جمله‌ای بسیار مهم بیان کرد: «کنگره۶۰ به تنهایی اندازه یک دولت در حال خدمت در حوزه اعتیاد است.» همه این‌ها به همت تدبیر بنیان کنگره۶۰ است. آقای مهندس بودند که کلمه «مرزبان» را ابداع کردند؛ آقای مهندس بودند که کلمه «نگهبان» را ابداع کردند. الان در اینجا نوشته شده «نگهبان جلسه». نگهبان جلسه یعنی رئیس جلسه؛ ولی چون ممکن است کلمه رئیس نیت خوبی نداشته باشد و حس بدی ایجاد کند، کلمه نگهبان جایگزین شد.
این از تدبیر بنیان کنگره۶۰ است. یا کلمه «مرزبان»؛ مرزبان به معنای مرز جغرافیایی نیست. در کنگره۶۰، مرزبان از مرز اصول، مرز قوانین و مرز حرمت‌ها مرزبانی می‌کند تا ما از قوانین عبور نکنیم و خط قرمزها را رها نکنیم. کلمه «دیده‌بان» نیز بسیار مهم است. دیده‌بان‌ها از بین ما برگزیده می‌شوند. باور کنید خود من هم در کنگره۶۰ رها شدم و در روزهای اول نمی‌توانستم مشارکت کنم؛ کنار دستی من مشارکت می‌کرد، قلبم به تپش می‌افتاد و نفسم بند می‌آمد. دیده‌بان هم از همین اعضای کنگره ۶۰ است؛ همین سفر اولی که شاید امروز فکر کند رها نمی‌شود، روزی دبیر می‌شود، نگهبان می‌شود، مرزبان می‌شود، ایجنت می‌شود و حتی دیده‌بان هم می‌شود. آقای مهندس درمورد این هفته گفتند از «بسم‌الله» کنگره ۶۰ بگویید تا این لحظه، تا بچه‌ها قدرشناس باشند؛ نه تنها قدردان بنیان کنگره، بلکه قدردان هفته راهنما و هفته مرزبان؛ قدردان همه زحمات نیروهایی که پشت صحنه در حال خدمت هستند. اگر قدرشناس نباشیم موفق نمی‌شویم؛ اگر قدردان باشیم خدا هم از ما قدردانی می‌کند. ان‌شاءالله بتوانیم قدردان کنگره۶۰ باشیم.
کنگره۶۰ جای بسیار خوبی است و نمونه‌ای مثل آن در هیچ کجای دنیا پیدا نمی‌شود. از هر نظری که بگویید: از نظر علم، دانش، شناخت انسان و روش جامع. ما روش DST را داریم که تمام تکنیک‌هایی که روانشناسی کشف کرده در آن دیده می‌شود. در روانشناسی می‌گویند گفتاردرمانی؛ مگر ما در کنگره۶۰ گفتاردرمانی نداریم؟ می‌گویند درمان گروهی؛ آیا در کنگره۶۰ درمان گروهی نداریم؟ می‌گویند خودشناسی؛ آیا در کنگره ۶۰ خودشناسی نداریم؟ چه چیزی در روانپزشکی است که در کنگره۶۰ نباشد؟ و چه بسا بیشتر هم در کنگره۶۰ وجود دارد. به همین دلیل است که می‌گوییم جامع‌ترین و کامل‌ترین روش درمان اعتیاد در کنگره۶۰ وجود دارد. مصرف‌کننده شیشه و یا هر مصرفی با هر وضعیتی که پا به کنگره بگذارد درمان می‌شود. از تیم والیبال ما ایراد گرفتند و گفتند شما آدم سالم آورده‌اید و مسابقه می‌دهید؛ باور نمی‌کردند که این‌ها یک روزی مصرف‌کننده بودند. خوب، این می‌شود درمان؛ این می‌شود DST. انشاالله که قدر شناس باشیم. خیلی ممنونم که به حرف‌های من توجه کردید.

تایپ مسافر امیرعلی لژیون چهارم، مسافر جلال لژیون هجدهم، مسافر حمید لژیون دوم
عکس، تنظیم و بارگذاری خبر: مسافر محمدحسین