مسئولیت برای انسان لازم است

در مسائل حیاتی به خداوند سپردن، یعنی سلب مسئولیت از خویشتن است. مسئولیت از سوال می‌آید، یعنی در هر جایگاهی که قرار می‌گیریم هر سوالی از ما پرسیده‌ می‌شود بتوانیم پاسخ بدهیم. اکنون طبق وادی ما در جایگاه انسان در این حیات قرار گرفتیم و مسئولیت‌هایی را بر عهده داریم؛ حتی خداوند که خالق این جهان است بیان می‌کند که در مقابل مخلوقات خود مسئول است و این مسئولیت را به انجام رسانده‌است. گاهی ما برای این‌که از مسئولیت خود شانه خالی کنیم سعی می‌کنیم آن را به خداوند بسپاریم و مدام درحال دستور دادن به قدرت مطلق هستیم و البته بعضی ما از سر روشن‌فکری و تجدد نیروهای مطلق را زیر سوال می‌بریم و می‌گوییم به شانس معتقد هستیم، در هر صورت باید بدانیم ما تنها زمانی می‌توانیم از قدرت مطلق و یا حتی شانس کمک بگیرم که تکلیف یا وظیفه خود را انجام داده باشیم.

خداوند به انسان اختیار داده‌ است و برای این‌که بتواند از اختیار خود استفاده کند او را بر سر یک دوراهی که یک راه پندار، گفتار، کردار راستین و دیگری فسق و فجور است قرار داد. انسان باتوجه به اختیار خود می‌تواند هریک از این راه‌ها را انتخاب کند؛ اما نکته‌ای که وجود دارد این است که هر راهی را برود باید مسئولیت آن‌ را خود بپذیرد. در آیین ما مسئله دعا مطرح می‌شود و گفته می‌شود اگر انسان مسئول کارهای خود است؛ بنابراین جایگاه دعا و نیایش با خداوند چه می‌شود؟ باید بگوییم دعا زمانی موثر است که ما در مسیر صراط مستقیم حرکت کنیم، فرامین الهی را اجرا کنیم، بار مسئولیت زندگی خود را بپذیریم و در نهایت تلاش و کوشش کنیم.

برای مشخص شدن جایگاه‌ها و شناخت نیروی مافوق ابتدا باید خود را بشناسیم. هسته وجود انسان شامل دو بخش هسته جسم یا صور آشکار که شامل شهر وجود و کالبد انسان است و ما تنها بخشی از آن را شناختیم و هسته خارجی یا صور پنهان که شامل نفس، روح، عقل و آرشیو است می‌باشد. نفس تعیین موجودیتی است که در ظاهر و باطن انسان را می‌نمایاند. ویژگی نفس داشتن خواسته است که این خواسته‌ها معقول و غیرمعقول هستند و همین خواسته‌ها جایگاه نفس را مشخص می‌کنند. نفس با توجه به خواسته‌های خود به سه دسته نفس اماره، لوامه و مطمئنه تقسیم می‌شود؛ باید در نظر داشت که هرکدام یک ویژگی دارند. 

نفس اماره ابتدایی‌ترین نفس در انسان است و در این مرتبه از نفس، خواسته‌ها غیرمعقول و عمدتاً غریزی است. مرحله دوم نفس لوامه است، در این مرحله فرد اگر اشتباهی انجام دهد پریشان می‌شود و دچار رنج است. عبور از نفس اماره و ورود به نفس لوامه در یک نقطه خاص نیست و یک طیف است؛ اما یک پیشرفت در جهت تکامل و دانایی به حساب می‌آید. در نفس مطمئنه فرد هیچ‌گونه کار غیرمعقول نه در ظاهر و نه در باطن، نه در انظار و نه در خلوت انجام نمی‌دهد و خواسته‌ها همگی منطقی هستند.

زمانی‌که انسان در یک جایگاه قرار می‌گیرد و مسئولیتی دارد علاوه بر این‌که اختلاف پتانسیل پیدا می‌کند و انرژی کسب می‌کند ممکن است به‌واسطه این مسئولیت مضطرب شود؛ باید توجه کرد در مسئولیت به‌گونه‌ای عمل کنیم که علاوه بر این‌که به‌نحو احسنت آن را انجام می‌دهیم و بار آن را به گردن دیگران نمی‌اندازیم دچار گره مسئولیت نشویم. آقای امین می‌فرمایند: «مسئولیت‌ها باعث اعتماد به نفس، قدرت و انضباط می‌شود و برای انسان لازم است».

زمانی‌که مسئولیت و ظرفیت با هم رشد نکند گره مسئولیت ایجاد می‌شود و گره مسئولیت باعث ایجاد ترس می‌گردد. دو ضدارزش طمع و تکبر باعث می‌شود در مسئولیت حجاب ایجاد شود. طمع باعث می‌شود هرچه به‌دست می‌آوریم کافی نباشد و بیشتر بخواهیم. تکبر باعث می‌شود انسان در ماهیت، خود را از دیگران متفاوت ببیند و احساس کند با بقیه فرق دارد. طمع باعث می‌شود انسان مدام در حال پذیرش مسئولیت جدید باشد و دامنه اختیارات خود را بالا ببرد و چون با محدودیت سازگار نیست تخریب ایجاد می‌کند. باتوجه به وادی و سی‌دی گره مسئولیت، باید علاوه بر این‌که مسئولیت زندگی و کارهای خود را بپذیریم و آن‌را به خداوند و یا دیگران نسپاریم در انجام آن دچار گره نشویم و دامنه مسئولیت را تا حدی انتخاب کنیم که آرامش خود و دیگران را به‌هم نزنیم.

تایپ: همسفر فروغ رهجوی راهنما همسفر محدثه(لژیون پنجم)
ویراستار و رابط خبری: همسفر سهیلا رهجوی راهنما همسفر محدثه(لژیون پنجم)
ارسال: همسفر زهرا نگهبان سایت
همسفران نمایندگی چرمهین