انسان زمانی می‌تواند در رشد ضلع جهان‌بینی خود موفق باشد که به دانایی برسد

جلسه هشتم از دوره سوم کارگاه‌های آموزشی مجازی همسفران نمایندگی علیرضا به استادی مرزبان خبری همسفر سمیه، با دستور جلسه «جهان‌بینی ۱ و ۲» در روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ برگزار شد.

سخنان استاد:

مبحث جهان‌بینی موضوعی بسیار وسیع با بُعد‌های آموزشی گسترده است. در ابتدا بایستی بدانیم که اصلاً جهان‌بینی به چه معناست؟ جهان‌بینی؛ به آنچه ما نسبت به کل هستی برداشت، ادراک، دریافت و احساس می‌نماییم، گفته می‌شود و به دو بخش؛ یعنی جهان‌بینی درون که شامل ادراک و احساس ما نسبت به خودمان و جهان‌بینی بیرون که شامل ادراک و احساس ما نسبت به تمام هستی است، تقسیم می‌گردد.

گروه‌هایی که صاحب‌نظر در مسئله اعتیاد هستند، مسئله جهان‌بینی برایشان مهم نبوده و اولین بار در کنگره۶۰ به عنوان پارامتری برای درمان اعتیاد در کنار پارامترهای جسم و روان مطرح شد. کنگره؛ در پی سال‌ها فعالیت ثابت کرده است که پارامترهای جسم و روان مهم هستند و جهان‌بینی هم به همان اندازه یا شاید بیشتر از آن‌ها حائزاهمیت است. بایستی اضلاع مثلث درمان صحیح و به اندازه هم رشد کنند تا شخص به تعادل کامل برسد.

در جهان‌بینی موضوع نفس و نشانه آن که خواسته است، مطرح می‌شود. نفس؛ یعنی آنچه تعیین موجودیت می‌کند، در ظاهر و باطن و نشانه‌اش این است که خواسته دارد و این خواسته‌ها می‌توانند معقول یا نامعقول باشند.

همچنین مراحل نفس در انسان شامل نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه است. ما با شناختن مراحل نفس می‌توانیم به اعمال خود بیندیشیم و متوجه شویم که در چه مرحله‌ای از نفس قرار داریم. اگر خواسته‌ای داریم و با هر راه و ترفندی فقط سعی داریم به آن برسیم؛ حتی اگر حقی ناحق شود یا دلی از ما رنجیده شود، ناراحت نمی‌شویم و همه چیز را حق خود می‌دانیم. در این صورت می‌توان گفتن که در مرحله نفس اماره قرار داریم و نفس ما هر امری می‌کند، طبق آن حرکت می‌نماییم. در مرحله بعدی از نفس، گاهی پیش می‌آید که بدون تفکر کاری را انجام می‌دهیم و بعداً از آن پشیمان می‌شویم یا به خود نهیب می‌زنیم که چرا این عمل از ما سر زده است و در پی جبران آن و دلجویی از شخص بر می‌آییم. اینجا در مرحله نفس لوامه یا سرزنش‌کننده قرار داریم و نیرویی به نام وجدان در وجود ماست که با یک حرکت غلط به ما اخطار می‌دهد.

در بالاترین مرحله نفس پس از تزکیه و پالایش بسیار انسان می‌تواند به جایی برسد که دیگر از حرکت و عمل خود مطمئن شده و می‌داند که حرکتش درست و عملش صحیح است. رسیدن به این مرحله نصیب انسان‌هایی می‌شود که تعقل، تفکر و ایمانشان با تزکیه و پالایش بسیار زیاد به مرحله‌ای رسیده است که می‌توان گفت در نفس مطمئنه قرار دارند و از عمل، رفتار و خط حرکت خود مطمئن هستند. چنین افرادی تمامی خواسته‌هایشان معقول است و تعداد اندکی از انسان‌ها به این مرحله از نفس دست پیدا می‌کنند که بسیار هم ارزشمند است.

انسان زمانی می‌تواند در رشد ضلع جهان‌بینی خود موفق باشد که به دانایی برسد. حال دانایی زمانی پدیدار می‌شود که شخص بتواند خواسته‌های خود را شناسایی کند و بداند خواسته‌ای که اکنون اولویت زندگی خود قرار داده، معقول است یا غیر معقول؛ در این صورت به دانایی دست می‌یابد و زمانی دانایی او به دانایی موثر تبدیل می‌شود که پس از شناخت خواسته‌های خود، بتواند معقول‌ترین آن‌ها را برگزیند و به اجرا در آورد. در این حالت هم خود فرد و هم اطرافیانش در صلح و آرامش قرار دارند و می‌توان گفت شخص به دانایی موثر رسیده است.

در جهان‌بینی مراتبی برای دانایی مطرح می‌شود که علم‌الیقین یکی از آن‌ها است. در این مرتبه شخص صرفاً به اندازه یکسری اطلاعات از موضوعی خبر دارد که اکثر مواقع برداشتی غلط و سطحی است و حتی نمی‌توان آن را جزو دانایی دانست؛ زیرا در حد اطلاعات عمومی است.

مرتبه بعدی عین‌الیقین است؛ یعنی زمانی که شخص به عینه با موضوعی سر و کار داشته و در کنار دیدن با عمل هم درباره آن موضوع آشناست و تجربه آن را دارد.

و در آخر مرتبه حق‌الیقین است؛ یعنی یقین حقیقی در شخص به وجود می‌آید. شخصی که موضوع را با پوست و گوشت و استخوان خود حس کرده، در خوب و بد بودن آن مسئله با حق و حقیقت آشناست و بر خوبی و بدی آن عمل یقین دارد.

در جزوه جهانبینی ۱ جمله زیبایی هست که برای من آموزش زیادی دارد و آن جمله این است: "تجربیات دیگران در قالب آموزش در اختیار ما قرار می‌گیرد و این هدیه آن‌هاست."

این مطلب در ماه‌های اول ورود من به کنگره و مطالعه جزوه جهان‌بینی برایم بسیار جالب بود؛ زیرا قبل از این از زبان بزرگترها شنیده بودم که نصیحت‌ها و تجربیات انسان‌های موفق را بپذیر و بدان آن‌ها هزاران آزمون و خطا انجام داده‌اند و راه را یافته‌اند پس دیگر ما نباید همان راه‌ها را دوباره طی کنیم. بایستی از آن‌ها بیاموزیم و بدانیم چه مسیری را برای موفقیت و پیشرفت طی کرده‌اند که اکنون توانسته‌اند در این جایگاه‌ها قرار بگیرند؟! این‌گونه می‌توانیم به حرکت خودمان سرعت ببخشیم.

مانند راهنمایان کنگره۶۰ که سال‌ها خودشان مسیری را برای رهایی و رسیدن صلح و آرامش طی کرده‌اند و اکنون به این مکان امن و آرامش در زندگی رسیده‌اند. پسندیده است که بتوانیم پا جای پای این عزیزان بگذاریم و سریع و صحیح حرکت نماییم. اصل موضوع جهان‌بینی می‌خواهد همین مسئله را برای ما روشن کند که بایستی با دید بهتر و گسترده‌تری به جهان هستی و اطرافمان بنگریم و از طبیعت و هستی درس بگیریم؛ همچنین بدانیم که همه ما مسئولیت و تکلیفی در امتداد زندگی خود و در این جهان بر عهده داریم که هرچه زودتر آن را بشناسیم، بهتر و سریع‌تر می‌توانیم در جهت تکامل خود حرکت نماییم و به دانایی و در نهایت دانایی موثر برسیم.

در پایان از آقای مهندس عزیز، خانواده بزرگوارشان و استاد امین برای آموزش‌های بسیار عالی و نابی که در اختیار ما قرار می‌دهند، سپاس‌گزارم و برای موفقیت و جهانی شدن کنگره هرچه در توان دارم، تلاش می‌کنم.

نویسنده: مرزبان خبری همسفر سمیه

عکاس خبری: همسفر فاطمه لژیون راهنما همسفر نسرین (لژیون پنجم)

ویراستار و ارسال مطلب: همسفر مریم لژیون راهنما همسفر زهره (لژیون چهارم)

همسفران نمایندگی علیرضا