کارگاه آموزشی جهان بینی؛ آداب معاشرت و بی ادبی ، تعادل و بی تعادلی

ما ملت بزرگی هستیم، ولی آیا کارهای بزرگ انجام می دهیم؟ آیا قادر هستیم که کشورمان را تمیز نگه داریم؟ آیا این را فهمیده ایم که در حریم رودخانه ها نباید خانه سازی کنیم؟ سیکل بارندگی در دنیا، 30 ـ 40 ساله است. مثلا بارندگی و سرمای شدید شروع می شود و بعد از مدتی به خشکسالی می رسد و دوباره این موضوع تکرار می شود. حالا کنار رودخانه ها خانه می سازیم، بعد سیل می آید و همه چیز را با خود می برد. تجاوز به حریم رودخانه ها، یعنی بی ادبی. ریختن زباله و آشغال در طبیعت، یعنی بی ادبی. ادب فقط این نیست که ادکلن بزنید و لباس مرتب بپوشید و پشت ماشین شاسی بلند بنشینید!

مسئله دیگر که مربوط به ادب و بی ادبی است و تا به الآن راجع به آن صحبت نکرده ام این است که شما بدون اطلاع قبلی جایی می روید. شما بدون هماهنگی به منزل دوستتان می روید و او می خواهد به جایی برود، این موضوع بی ادبی است. 

انسان می تواند به خانه های بستگان درجه یک خودش مثل خواهر، برادر، پدر و مادر، بدون اطلاع قبلی برود، ولی اگر رفت و او می خواست که به جای دیگر برود، نباید ناراحت شود، حتی می تواند از غذای خانه بخورد. ولی اگر به ملاقات کسی بدون اطلاع می روید، اگر شخص نتوانست شما را بپذیرد، نباید ناراحت شوید. 

شخص می آید و من را می بیند و می گوید آقای مهندس می خواهم با شما 5 دقیقه صحبت کنم، من نمی توانم صحبت کنم، بعد شخص ناراحت هم می شود. من وقت ندارم. 

مثلاً من به استخر شیرودی رفتم، شخص می آید و می گوید آقای مهندس می توانم با شما صحبت کنم؟ خوب، من از ساعت 5 صبح بیدار شدم و به استخر آمده ام که به شما مشاوره بدهم؟ شما باید با راهنمای خودتان صحبت کنید. اینجا یک محل ورزشی است و من هم مثل شما به اینجا آمده ام که ورزش و استراحت کنم. 

من مثال می زنم در مورد خودم، شما هم می توانید در مورد خودتان گسترش دهید. 

مثلاً من در اتاقم در حال نوشتن هستم، مرزبان می آید می گوید فلانی آمده است و می خواهد با شما صحبت کند، حالا اگر به او وقت بدهم از کارهای خودم می افتم، اگر به او جواب ندهم، ناراحت می شود. پس هر کاری باید با وقت قبلی انجام شود. 

وقتی وارد اداره ای می شوید، فوری روی صندلی ننشینید. باید بایستید، اگر آن کارمند و مسئول اجازه داد، می توانید بنشینید. حتی اگر در مطب دکتر می روید، باید بایستید. اینها در زندگی ما کاملاً اثر می گذارد. 

وقتی کنار یک نفر راه می روید، سمت راست مقام بالاتر می ایستد، دست چپ مقام کوچکتر. نمی توانیم بگوییم بی خیال، ما خاکی هستیم! نه ما خاکی نیستیم، باید این مسایل را رعایت کنیم. 

موقع غذا خوردن، صدای چنگال و قاشق نباید بیاید. در این صورت بی ادبی منظور می شود.

یک آقا وقتی با یک خانم صحبت می کند، نمی تواند بگوید جان. آدم باید به همسر و دوستش بگوید جان. حتی یک آقا با یک آقا هم صحبت می کند، نباید بگوید جان و در مورد خانم ها هم همینطور. 

وقتی شما با یک خانم صحبت می کنید، نباید او را تو خطاب کنید. وقتی با استاد یا خانمی یا مقام بالاتر صحبت می کنید، نباید از واژه تو استفاده کنید. 

ما در ادبیات فارسی، از کلمه تو استفاده نمی کنیم. با اینکه دوم شخص مفرد است، ولی برای احترام به شخص و صحبت کردن با شخص مقابل، از جمع یعنی شما استفاده می کنیم. 

بهت گفتم صحیح نیست، باید بگوییم بهتون گفتم. 

این موضوعات، نکات ریزی هستند که در آداب معاشرت و ارتباطات ما نقش مهمی ایفا می کنند.

این هنر نیست که بگوییم ، من آدم خاکی هستم. نه اینطور نیست، تو آدم احمقی هستی. آنگونه که با همسر و دوستتان صحبت می کنید، نباید با یک شخص محترم و وزیر صحبت کنید. 

صحبت کردن یک آقا با یک آقا یک رقم است، صحبت کردن یک آقا با یک خانم یک رقم دیگر است. 

هنگام صحبت کردن یک مقداری صورت یکدیگر را نگاه می کنند، بعضی خانم ها هرچه با آنها صحبت می کنی، سرشان پایین است و اصلاً نگاه نمی کنند. باید هرازگاهی یک نگاهی به شخص بیاندازید و او را نگاه کنید. 

با اشخاص و رده های بالا نبایستی با بی ادبی صحبت کنید. مثلاً سرعت غیرمجاز رفته ای و پلیس جلویت را می گیرد، نباید با بی ادبی صحبت کنید و بگویید که برو بالا، همه ی شما بچه ی پرورشگاه هستید. تو خودت بچه پرورشگاهی! تازه بچه پرورشگاه جای بدی نیست، خیلی ها امکانات نداشته اند و در عوض از خیلی افراد دیگر مودب تر و با شخصیت تر هستند. 

ما اکثراً خلاف کار بوده ایم، مصرف موادمخدر جرم بوده و ما مصرف می کردیم، پس خلافکار بوده ایم. یکی از بچه ها من را با ماشین به خانه می برد، پرسیدم که راستی تو شغلت چیه؟ گفت: ببخشید آقای مهندس، من زورگیر بودم. گفتم زورگیر یعنی چه؟ گفت مثلاً قرار می گذاشتیم 3 کیلو تریاک بخریم، می رفتیم تریاک ها را می گرفتیم و پول نمی دادیم، یا جلوی ماشین ها را می گرفتیم و پولهایشان را می گرفتیم. گفتم الآن چی؟ گفت نه دیگر الآن زورگیری نمی کنم.