دانایی به سواد نیست

به نام قدرت مطلق الله
دانایی، مثلثی است که از سه ضلع تشکیل‌شده است؛ تفکر، تجربه و آموزش. هرگاه کل مفاهیم و موضوعات هستی را در یک سطح بی‌نهایت در نظر بگیریم و مثلث دانایی را بر روی همین سطح ترسیم نماییم، مطالبی که داخل مثلث ما قرار می‌گیرد موضوعاتی هستند که قادر به تشخیص درستی و نادرستی آن‌ها هستیم و مطالبی که بیرون از آن قرار می‌گیرند معقولاتی هستند که ما از آن‌ها سر درنمی‌آوریم، یعنی نمی‌توانیم ماهیت درستی و نادرستی آن‌ها را تشخیص دهیم.
گاهی اوقات پیش می‌آید که ما می‌دانیم فلان کار درست است یا غلط، ولی ما نمی‌توانیم در مورد آن اقدام صحیح را انجام دهیم، مثلاً می‌دانیم پرخوری کار نادرستی است ولی نمی‌توانیم از پرخوری رها شویم.
دانایی مؤثر مثلثی است که اضلاع آن تفکر، تجربه و آموزش هستند ولی هر سه آن‌ها متساوی‌الاضلاع است. ما می‌دانیم که بزرگ‌ترین مانع در برابر نفس اماره و خواسته‌های نامعقول همین دانایی است، هرقدر دانایی، به‌خصوص دانایی مؤثر نیرومندتر باشد دررسیدن به خواسته‌های نامعقول ذرات نفس، همانند یک فیلتر عمل می‌نمایند و این ذرات دررسیدن به اهدافشان ناتوان و ضعیف می‌شوند. بنابراین ذرات خواهان خواسته‌های نامعقول یا نفس امر کننده در مرحله اماره که ما آن‌ها را از این به بعد ذرات ناخالص نیز می‌نامیم، به دنبال آن هستند که دانایی ما افزایش نیابد.
اصولاً تمام نیروهای بازدارنده اعم از ذرات ناخالص یا شیطان برای رسیدن به خواسته‌هایشان یک هدف اساسی را دنبال می‌کنند و آن عدم رشد دانایی ما است تا زمانی که دانایی ما بدون تغییر بماند همچنان با حقه‌ها فریب می‌خوریم و مدام اشتباه ما تکرار می‌شود و در حل مسائل خود ناتوان می‌مانیم و اگر از موضوعی خلاص شویم یک موضوع دیگر ما را اسیر خود می‌کند و به‌قول‌معروف از چاله درمی‌آییم و در چاه می‌افتیم.
دانایی به سواد نیست چون واقعاً انسان‌های خیلی باهوش و بااستعداد که در مقطع دکترا درس می‌خوانند ولی کارهای غیرمعقولی انجام می‌دهند یعنی سخت‌ترین مسائل را ممکن است حل ولی غذا خوردن را بلد نیستند و دچار دل‌درد و مشکلات می‌شوند بالاترین درجه سواد رادارند ولی مسائل ساده و پیش‌پاافتاده را یاد نگرفتند بنابراین رشد دانایی در هر انسانی یعنی رسیدن به تعادل و رسیدن به قدرت تشخیص است و تکامل عقل یعنی قدرت حل مسئله است.
انسانی ازنظر عقلانی رشد بالاتری دارد که بتواند مسائل پیچیده را حل کند و این با دانایی اتفاق می‌افتد و برای کسب دانایی باید خیلی مسائل را یاد بگیریم و اجرا کنیم تا دانایی در انسان به وجود بیاید و دانایی و توانستن خود قدرت است.
مراتب دانایی:
علم‌الیقین: درواقع در مرتبه اطلاعات عمومی است.
عین‌الیقین: از این مرحله وارد دانایی می‌شویم.
حق الیقین: به معنی یقین در مقام حقیقت است.
در زندگی، دانایی زمانی اتفاق می‌افتد که هرکسی بر مبنای خواسته‌اش آزمایش و یا آزمایش‌های به خصوصی را انتخاب می‌کند، ابتدا آموزش می‌بیند، وارد تجربه می‌شود، تفکر می‌کند و در پایان رفع اشکال می‌شود و اگر ناقص بود دوباره قسمت‌های ضعیف را تکرار می‌کند، تکرار صرفاً به این دلیل پیش می‌آید که ما در یک مرحله دانایی متوقف‌شده‌ایم به همین دلیل امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «آن‌کس که دو روزش یکسان است، متضرر شده است زیرا؛ دانایی‌اش هرروز بدون تغییر مانده است. زمان سپری‌شده، انرژی هم مصرف‌شده ولی چیزی برداشت‌نشده است.»

منابع: جزوه جهان‌بینی، سی‌دی دانایی مؤثر
نویسنده: همسفر لیلا رهجوی راهنما همسفر سهیلا (لژیون دوم)
ویرایش و ارسال: همسفر لیلا رهجوی راهنما همسفر پریسا (لژیون سوم) دبیر سایت
همسفران نمایندگی ایران