تفکر نیاز به ترازو دارد

پنج وادی را پشت سر گذاشتیم و آموزش گرفتیم. اکنون در وادی ششم یاد می‌گیریم که تنها اندکی از آدم‌ها هستند که در مورد عقل و جایگاه آن آگاهی دارند. بیشتر انسان‌ها می‌دانند که جایگاه عقل در مغز است و مغز فرمانروای کل ارگانیسم و فیزیک جسم انسان به شمار می‌آید. اما اگر کسی معتقد باشد که عقل و مغز یکی هستند یا جایگاه عقل در مغز است، باید از او پرسید: چرا با افرادی که دیگر در میان ما نیستند یا فوت کرده‌اند، راز و نیاز و صحبت می‌کنیم؟ در تصور چنین افرادی، عقل با مرگ از بین می‌رود، در حالی که مغز جزو صور آشکار انسان است و با مرگ از بین می‌رود، اما عقل فنا‌ناپذیر است.

در وادی قبل درباره تفکر صحبت کردیم. انسان برای تفکر در کارهای مثبت و منفی، نیاز به ترازویی دارد تا بتواند درست را از غلط تشخیص دهد و نام این ترازو، عقل است. واژه «عقل» کلمه‌ای عربی و به معنای هدایت‌کننده است. روح از عقل پیروی می‌کند، اما عقل تابع خود است و جزو صور پنهان محسوب می‌شود. انسان باید در تمام مسیر تکاملی خود به فرمان عقل برسد. فرمان عقل یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین مسائل زندگی است که اگر درست و حساب‌شده عمل شود، انسان را به صلح و آرامش می‌رساند. هرچه میزان عقل کمتر باشد، انسان بیشتر دچار ناامیدی، مشکلات و معضلات می‌شود.

عقل و نفس همیشه در مقابل یکدیگر قرار دارند. آن صدایی که درون انسان می‌گوید «ناامید نشو، به خداوند توکل کن، صبر کن و تلاش کن»، همان صدای عقل است. اما آن صدای دیگر که انسان را وسوسه به دزدی، ربا، غیبت، تجسس، و در نهایت به خودکشی یا نابودی می‌کند، همان نفس یا نفس امّاره است. عمل کردن به فرمان عقل، انسان را به درجه والای انسانی می‌رساند که همان صلح و آرامش است و در این حالت، «شو شود» اتفاق می‌افتد؛ یعنی آنچه عقل فرمان دهد، عملی می‌شود.

تمام موجودات هستی دارای تفکر هستند، تا جایی که حتی سنگ نیز از نیروی تفکر و تعقل برخوردار است. برای نمونه، گیاهی که به سمت نور خورشید متمایل می‌شود، دارای اندیشه و میل به کمال است. این تمایل به نور، نشانه‌ای از حضور عقل و تفکر در همه موجودات است، هرچند میزان و کیفیت آن متفاوت باشد.

نویسنده: همسفر نرگس رهجوی راهنما همسفر راضیه (لژیون دهم)
رابط خبری: همسفر معصومه رهجوی راهنما همسفر راضیه (لژیون دهم)
ویرایش و ارسال: همسفر آتوسا رهجوی راهنما همسفر فاطمه (لژیون هفتم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی ابوریحان تهران