ساختار انسان قاضی گونه خلق شده است؛ چرا که همیشه بر سر یک دوراهی است که باید مسیر خودش را با قضاوت تعیین کند. بااین‌حال دخالت در اموری که به ما مربوط نیست عین جهالت است.
قضاوت؛ یعنی داوری و پیش‌داوری. جهالت؛ یعنی نادانی و بی‌خردی. انسان موجود پیچیده‌ای است که ناخودآگاه تارهای قضاوت و جهالت در درونش وجود دارد. از یک سو قوه تعقل و قدرت تحلیل به او عطا شده تا مسیر درست را انتخاب کند و از سوی دیگر تاریکی جهالت همواره در کمین اوست تا او را گمراه کند که به‌غلط داوری کند.
جهالت چیست؟ جهالت فقدان دانش و آگاهی است. تاریکی مطلق که انسان را در چنگال ناآگاهی و گمراهی اسیر می‌کند. در این تاریکی، قدرت تشخیص درست و نادرست از بین می‌رود و انسان را غرق در خرافات و باورهای نادرست می‌کند. جهالت ریشه بسیاری از رنج‌ها و دردهای بشر است.
قضاوت چیست؟ قضاوت فرایند سنجش و ارزیابی اطلاعات بر اساس معیارها و باورهای فردی است. در واقع قضاوت حاصل تعامل دانش، تجربه و نگرش انسان در مواجه با پدیده‌ها و افراد است.
رابطه قضاوت و جهالت چیست؟ جهالت و قضاوت دو مقوله به‌هم‌پیوسته و مکمل یکدیگرند و رابطه مستقیمی با هم دارند. جهالت بستری مساعد برای قضاوت‌های غلط ایجاد می‌کند و قضاوت‌های نابجا، جهالت را دامن می‌زند.
تفاوت قضاوت و جهالت چیست؟ تفاوت اصلی قضاوت و جهالت در وجود و یا عدم دانش و آگاهی است. در جهالت تاریکی مطلق است و هیچ نوری برای روشن‌کردن مسیر وجود ندارد. اما در قضاوت انسان می‌تواند باتکیه‌بر نور به ارزیابی و سنجش برسد.
پیامدهای قضاوت و جهالت: جهالت پیامدهای مخربی به دنبال دارد. تاریکی جهالت انسان را به خرافه‌پرستی، تعصب، گمراهی، ظلم و ستم سوق می‌دهد. قضاوت اگر با انصاف، منطق و دانش همراه باشد، می‌تواند منجر به آگاهی، عدالت، پیشرفت و صلح شود.
چگونه از تاریکی جهالت به روشنایی قضاوت برسیم؟ مسیر رهایی از جهالت و رسیدن به قضاوت روشن، آموزش و دانش‌اندوزی، تبادل نظر با افراد آگاه و دانا است.
نقش قضاوت در زندگی: قضاوت ابزاری قدرتمند در دست انسان است. اگر از این ابزار درست استفاده کنیم، زندگی بهتری برای خود و دیگران می‌سازیم؛ اگر غیر از این باشد غرق در تاریکی جهالت می‌شویم و به خود و دیگران آسیب می‌زنیم.
در جهان‌بینی، مثلث جهالت در برابر مثلث دانایی قرار دارد. مثلث جهالت، از سه ضلع تشکیل شده است: ترس، منیت و ناامیدی. قضاوت‌کردن در مورد دیگران ممکن است از ترس، منیت و ناامیدی باشد و اینکه می‌خواهیم از خودمان فرار کنیم. جهل در قرآن ۲۴ بار به‌کاررفته است. قضاوت نکنیم تا مورد قضاوت دیگران قرار نگیریم.
خدایا صدای افکار مرا خاموش‌کن تا صدای تو را بشنوم. آن قدر غرق در قضاوت هستم که فراموش کردم قاضی تویی. برای کلام حق نیازی به نمایش در برابر دیگران نیست، سخن حق اسلحه‌ای است بسیار مخوف. انسان اگر بخواهد پیرامون موضوعی قضاوت کند باید علم، دانایی کامل، اطلاعات و آگاهی لازم در مورد آن موضوع را داشته باشد. از شنیدن یک حرف یا یک موضوع قضاوت نکنید.
قضاوت 3 رکن اساسی دارد: 1. جمع آوری اطلاعات 2. پالایش اطلاعات 3. نتیجه گیری و اجرای حکم. هر آنچه که به بیرون بفرستی، به خودت بر می گردد. حضرت علی می فرمایند: «سخت ترین کار دنیا امر قضاوت کردن است. بین حق و باطل چهار انگشت فاصله است، در واقع آنچه را که با گوش خود می شنوی باطل است و آنچه را که با چشم خود می بینی، حق است.»
به قول آقای مهندس: «عدالت یعنی قرارگرفتن هر چیزی در جای خودش»؛ بنابراین ما حق قضاوت‌کردن در مورد کسی را نداریم، چون قاضی نیستیم، درسش را یاد نگرفته‌ایم و علم و دانایی آن را نداریم.
سخن آخر: انتخاب بین قضاوت و جهالت انتخابی سرنوشت‌ساز است. تاریکی جهالت همیشه در کمین است؛ اما ما با فراگرفتن دانش، تفکر، عدالت و انصاف می‌توانیم بر آن غلبه کنیم و به روشنایی قضاوت دست یابیم. به امید روزی که هیچ‌وقت به‌ناحق کسی را مورد قضاوت قرار ندهیم.
منابع: سخنان آقای مهندس در کارگاه‌های عمومی چهارشنبه، جهان‌بینی استاد امین، گوگل
نویسنده: همسفر زهرا رهجوی راهنما همسفر زینب (عضو لژیون سردار)
رابط خبری: همسفر فاطمه رهجوی راهنما همسفر خندان (عضو لژیون سردار)
ارسال: همسفر سعیده رهجوی راهنما همسفر خندان (عضو لژیون سردار) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی لویی پاستور
- تعداد بازدید از این مطلب :
102