به نام خدا
کارگاه آموزشی کاشت نهال با استادی آقای مهندس جلالی پور مسئول اداره کل منابع طبیعی استان تهران ، استادی اردوبان آقای مجتبی دهقانی، دبیری مسافر احمد شریفیان با موضوع آموزش کاشت نهال و نحوه نگهداری پس از کاشت راس ساعت 13 روز پنجشنبه مورخ 1395/12/06 در نمایندگی حسنانی آغاز به کار نمود.
جلسه هماهنگی با حضور دیده بانان و اردوبانان و مسئولین شعب برگزار گردید.
مهندس جلالی پور ؛
بنام خداوند ماه و مهر، خیلی خوشحال هستم که در جمع شما عزیزان هستم، یک وظیفه بزرگی را به من واگذار کردند و امیدوارم از عهده آن بر بیایم، البته جمع حاضر شما همه استاد هستید. امیدوارم وقت گرانبهای شما عزیزان در جهت اضافه شدن اطلاعات در خصوص منابع طبیعی و کشت نهال صرف شود.
تعریف من از منابع طبیعی؛ منابع طبیعی بعنوان یک بستر حیات و توسعه پایدار برای مردم محسوب می شود و زمینه سازی است برای توسعه کشاورزی و پشتوانه امنیت قضائی کشور است. بهمین خاطر است که دراصل پنجاه قانون اساسی، توسعه، حفظ و حراست از منابع طبیعی را بعهده همه افراد جامعه گذاشته اند. اهمیتی که منابع طبیعی برای ما دارد، درقسمت زیست محیطی باعث جذب کربن و اکسیژن می شود، از آلودگی هوا و گردغبار جلوگیری می کند، در بحث کنترل سیلابها، هرزآب ها و تولید آب های زیرزمینی خیلی موثر است، از فرسایش خاک جلوگیری می کند. در دنیا ما مقام سوم را در فرسایش خاک داریم، 16.4تن در هکتار. یکی از عواملی که سدهایی که از سنوات گذاشته داشته ایم و تا بحال پر نشده است، بخاطر درخت هایی است که کنار سدها کشت شده است. منابع طبیعی در تعدیل آب و هوای ما موثر است. برای گذران اوقات فراغت مردم موثر است. در بحث حفاظتی هم از تصرف اراضی ملی جلوگیری می شود. قبلاً برای اینکه حد بین منابع طبیعی و عرصه های ملی را با مستثنیات مردم مشخص کنند، بنچ مارکهای سیمانی را در حد اراضی به وجود می آوردند، ولی الآن ثابت شده است بنچ مارک سیمانی به راحتی از بین می رود، ولی وقتی درخت را بعنوان حد به حساب بیاورند، هم در توسعه فضای سبز موثر است و هم حد ملی را بین مردم و اراضی مشخص می کند. در بخش اقتصادی هم از چوب درخت و شاخه های کوچک درختان هم می شود استفاده کرد.
.jpg)
سرانه کشورهای دنیا در مورد جنگل حدود 62/0 در هکتار داریم، ولی در ایران 2/0 در هکتار است، یعنی کشورهای دنیا 3 برابر بیشتر از ما جنگل دارند. بهمین خاطر در برنامه پنجم توسعه اقتصادی، قانون افزایش بهره وری، دولت را ملزم کرده است که نسبت به افزایش سرانه فضای سبز هر ساله اقدام نماید.
در تهران که کلانشهر محسوب می شود، باوسعتی معادل 594کیلومتر مربع، رشد روزافزون جمعیت را داریم. مقایسه ای که بین سال های 75 و 85 انجام شده است، متوسط رشد جمعیت حدود 1.45% بوده است. اینها همه لازمه این است که با رشد شهرنشینی و رشد جمعیت ضرورت ایجاد فضای سبز هم برای مردم کلانشهرها بیشتر نمایان شود.
موضوع بحث امروز، انواع کشت در منابع طبیعی است. ما دو نوع کشت در منابع طبیعی داریم: 1ـ بذر 2ـ نهال.
بذرهای درختان جنگلی معمولاً با بذر درختانی که در کشاورزی و باغبانی مصرف می شود، فرق می کنند. چون از ضخامت بیشتری برخوردارند. گاهاً بعضی از گونه ها هم نیاز به تیمار دارند، بعضی ها با ماسه نرم و یا اسیدرقیق تیمار می کنند. بذرکاری در جاهایی انجام می شود که شیب زمین زیاد است و یا گونه، گونه ی بومی منطقه نیست و اگر بذرکاری شود، وفق دادن با محیط راحت تر است، درست است که دوران به ثمر نشستن آن طولانی می شود، ولی وقتی خودش را با شرایط محیط تطبیق داد، راحت تر رشد می کند. ضمن اینکه بذرکاری از لحاظ اجرای عملیات راحت تر است. در بذرکاری عمق چاله هایی که حفر می کنیم، 30 سانت است، در صورتی که عمق چاله در نهال کاری بیشتر است.
ـ چاله هایی به عمق 30 سانتیمتر حفر می شود.
ـ خاک داخل چاله، به اطراف چاله ریخته می شود.
ـ مقداری خاک نرم را به قطر 10 سانتیمتر کف چاله ریخته می شود، با پا فشار می دهیم تا یک مقدار محکم شود.
ـ معمولاً 3 عدد بذر را در کف چاله قرار می دهیم. به این علت که اگر به هرعلیلی هرکدام از بذرها نتوانست جوانه بزند، بذر دیگر به نتیجه برسد.
ـ معمولاً بذر را 3 برابر اندازه اش داخل خاک فرو می کنند. حدود 3 تا 5 سانتیمتر.
ـ وقتی بذر را در عمق 3 تا 5 سانتیمتر قرار دادیم، روی بذر را با کود حیوانی که با ماسه ترکیب شده یا خاک نرم می پوشانیم.
ـ بعد مجدداً با پا فشار می دهیم که هوا داخل خاک کشیده نشود.
ـ بعد از کشت بذر حتماً نیاز به آبیاری داریم.
نهال کاری؛
ـ تفاوت نهال کاری و بذرکاری؛ عمق چاله باید 50سانتیمتر باشد.
ـ خاکی که در آورده می شود، اطراف چاله ریخته می شود.
ـ کف چاله را با مقداری خاک سطحی، کود یا خاک گلدانی یا ماسه پر می کنیم.
ـ نهال را داخل چاله قرار می دهیم.
نکته : برای برداشتن پلاستیک کف نهال، ابتدا کف نهال را خراش می دهند و بعد داخل چاله قرار می دهند و سپس پلاستیک به طور کامل جدا می شود.
ـ سپس خاک را داخل چاله و اطراف نهال می دهیم.
ـ با پا محکم خاک اطراف نهال را محکم فشار می دهیم تا هیچ منفذی برای ورود هوا به داخل خاک و نهال وجود نداشته باشد.
ـ درست کردن تشتک یا چاله ای که باعث شود که آب از سرازیری ها و بارش باران داخل آنها جمع شود. حدود نیم متر دو طرف چاله، دستک هایی را ایجاد می کنیم که آبی که در ایام زمستان از شیب به پائین می آیند، ایجاد می کنیم، این دستک ها باعث ذخیره و مصرف ریشه نهال صرف می شود.
مسئله آبیاری را هم ما بعد از عملیات داریم.
عزیزان در ادامه اگر سوالی در مورد آبیاری و کشت دارند، من در خدمت هستم.
نگهداری نهال هایی که در عرصه منابع طبیعی کشت می شود، مختص به آبیاری آنها می شود. بعضی از موارد آبیاری قطره ای می شوند و در بعضی از قسمت ها به کمک تانکرهای آب این کار را انجام می دهیم. ماهی یک بار نهال ها در فصل خشک و گرم نیاز به آبیاری دارند. دبه های 10 لیتری را پای هر نهال تخلیه می کنند و بعد از اینکه آبیاری انجام می شود، معمولاً در تشتک ها و چاله ها ترک هایی ایجاد می شود که این ترک ها باعث می شود که رطوبت خاک از بین برود و در صورت تابش نور خورشید، گرما وارد خاک شود و رطوبت خاک از بین برود، ترک ها باید از بین برود و رطوبت خاک باقی بماند و نور خورشید نتواند به ریشه خاک آسیب برساند.
عرصه هایی که قرار است که شما عزیزان در آن کاشت نهال داشته باشید، عرصه ی تلو (حوزه شمیرانات) و شهرستان ملارد می باشد که این دو نقطه از نظر شرایط آب و هوایی با هم متفاوت هستند، نوع باش، نفوذپذیری خاک، سبکی و سنگینی خاک متفاوت است. در تلو نیاز آبی ما کمتر است، در ملارد نیاز آبی بیشتر است. شاید در ملارد نیاز باشد که هر 10 روز نسبت به آبیاری نهال های کاشته شده اقدام کنیم، ولی در تلو ماهی یکبار کفایت می کند.
گونه هایی هم که در تلو یا ملارد کشت می شود، با هم متفاوت است. در استان تهران که وسعت زیادی هم دارد، با توجه به شرایط آب و هوایی گونه هایی که در آن کاشته می شود متفاوت است و نیاز آبی آنها هم کمتر است.
آقای دهقانی؛
ما روز درختکاری زمان آموزش را نداریم، لطفاً در مورد فاصله بین نهال هایی که کاشته می شود و تهیه جوی هایی که تعبیه خواهد شد، توضیح بدهید.
مهندس جلالی؛
سال گذشته چاله های کاشت نهال و جوی های آبیاری آماده بود، امسال هم به همین منوال است. فاصله کاشت نهال ها در پارک های جنگلی و عرصه های ملی، معمولاً 4 تا 5 متر است، البته در بذرکاری ها کمتر است و به 3 متر می رسد. عرض کانال هایی که مابین نهال ها وجود دارد، 30 تا 40 سانت و عرض آنها 10 تا 15 سانت است. اگر شبکه آبیاری قطره ای داشته باشند، کانالها عمق کمتری نیاز دارند.
آقای امین دژاکام؛
خیلی ممنون از حضور مهندس جلالی پور، ما چیزهای خیلی خوبی یاد گرفتیم و علاقه مند هستیم که بیشتر در این خصوص یاد بگیریم. ما علاقه به کویرزدایی هم داریم و اگر لازم باشد می توانیم درختان گز هم بکاریم. ولی این سوال مطرح است که نوع درخت هایی که ما می کاریم چیست و تا چه مدتی آبیاری نیاز دارند و چه مدتی طول می کشد که مستقل شوند و تفاوت بین آبیاری قطره ای و دستی را لطفاً توضیح دهید.
مهندس جلالی پور؛
نهال هایی که ما در هر عرصه یا هر منطقه از استان هم کشت می کنیم، متفاوت است. در استانی مثل استان تهران نهالی که در فیروزکوه کشت می شود، با نهالی که در ملارد کشت می شود، متفاوت است. گونه هایی که مقاوم به سرما هستند، در شهرستانی مثل فیروزکوه کشت می شوند، مثل اغلب سوزنی برگ ها. در جنوب غربی استان گونه هایی مثل آتریپلکس یا گز مثل شهرستان ملارد، ورامین، قسمت هایی از ری گونه هایی کشت می شوند که خشکی پسند هستند و نیاز آبی آنها کمتر است و در بخش حفظ خاک و پدیده شن های روان و گردوغبار مورد استفاده هستند.
در عرصه هایی مثل تلو، هم از گیاهان سوزنی برگ ها و هم دغداغان استفاده می کنیم.
در خصوص آبیاری ، در پارکی مثل لتیان که سال 1349 احداث شده است، هنوز با سیستم قدیم آبیاری می شود. پمپ های قوی از سد آب را داخل استخرهای بزرگ تخلیه می کند، استخرها لوله های خروجی دارد که وقتی شیرفلکه های آن باز می شود، کانال ها آب را به جوی های کوچک که تشتک های نهال در آن وجود دارد، می برند. بالتبع این آب در از گرما تبخیر می شود، مقداری از آن جذب خاک می شود و باعث رشد علف های خودرو می شود، نیروهای کارگری بیشتری را می طلبد که بخواهند علف ها را خارج کنند. مصرف آب هم میزانش بالاتر خواهد رفت.
ما به دنبال این هستیم که برای قسمت هایی مثل دارآباد شبکه های آبیاری احداث کنیم، درست است که هزینه های زیادی در بر دارند، ولی به مرور زمان این هزینه های جبران خواهند شد.
این لوله های آبیاری دارای قطره چکان هائی هستند و قابل تنظیم هستند، معمولاً 4 لیتر در ساعت آب را وارد چاله های نهال می کنند، میزان آبی که به هر نهال می رسد قابل کنترل است و در 8 ساعت کاری مشخص است که 32 لیتر آب به نهال داده شده است. در صورتی که آبی که با کانال جاری می شود، علاوه بر هدر رفت بسیار زیاد، قابل اندازه گیری نیست.
امروز روشهای دیگری برای جلوگیری از مصرف بی رویه آب بکار می برند، یکسری موادی به نام سوپرجاذب در هنگام کشت نهال داخل چاله نهال وارد می شود، این مواد قدرت این را دارند که آب را داخل خودش نگه دارد و به مرور در اختیار نهال قرار می دهد. نیاز آبی نهال را رفع می کند و ماندگاری این سوپرجاذب ها داخل خاک 4 تا 5 سال است. درست است که مواد شیمیائی هستند، ولی اینکه آب را در خودش ذخیره می کند و به مرور در اختیار نهال قرار می دهد، بسیار نکته قابل توجهی است. این موضوع را ما به صورت عملی مورد بررسی قرار داده ایم. نهال هایی که از یک گونه بودند و در یک منطقه و زمان همزمان کنار هم کشت شده اند، بعد از مدتی دیدیم که نهالی که از سوپرجاذب در هنگام کاشت آن استفاده شده است، شاداب تر و بهتر است.
یکی از معایب آبیاری این است که ریشه های نهال تنبل می شوند، ریشه ها سعی نمی کنند که نیاز خودشان را از منابع زیرزمینی برطرف کنند. یعنی نهالی که آبیاری قطره ای می شود زمان بیشتری طول می کشد که خودش بتواند نیازهای خودش را برطرف کند و این زمان شاید حدود 8 تا 10 سال به طول خواهد انجامید.
در منطقه تلو، ما بایستی 4 تا 5 سال از نهال مراقبت کنیم و ضرورت دارد که در فصل گرم و خشک نگهداری شود.
آقای علی خدامی؛
آیا برای کاشت نهال و توسعه فضای سبز برای مناطق کشور اولویتی در نظر گرفته شده است؟
مهندس جلالی پور؛
از نظر سازمانی ضرورت دارد که همه جای کشور فضای سبز برقرار باشد. ولی آنچه را که چندین سال اخیر مسئولین نظام به خصوص از سال 87 تاکید کرده اند، طرح دامنه جنوبی البرز برای جلوگیری از تصرف اراضی ملی و جلوگیری از ساخت و سازهای ارتفاعات بوده است.
نکته ؛
یکی از مواردی که خیلی مهم است و باید حتماً به آن توجه کنیم این است پلاستیک هایی که در انتهای نهال ها وجود دارد، به داخل طبیعت وارد نشوند، چرا که زمان زیادی برای تجزیه آنها طول می کشد و از طرفی این امر باعث می شود که طبیعت زیبائی خودش را از دست بدهد.
تهیه و تنظیم گزارش؛ مسافر احمدشریفیان
- تعداد بازدید از این مطلب :
6620