انسان موجودی پویا است

صفت گذشته در انسان صادق نیست، چون جاری است."

این دیدگاه، نگاهی پویا و بسیار هوشمندانه به ماهیت انسان دارد. مفهوم اصلی جمله، به این معنا است که: قضاوت کردن یا برچسب زدن به یک فرد بر اساس صفتی که در گذشته داشته است، کار درست و منصفانه‌ای نیست، زیرا انسان موجودی در جریان، پویا و در حال تغییر و در یک کلمه، جاری است. آنچه در گذشته بوده است، لزوماً نمایانگر وضعیت کنونی یا هویت واقعی او نیست.

این نگاه بسیار درست و عمیق است. انسان در طول زمان رشد می‌کند، آموزش می‌گیرد، تجربه کسب می‌کند و تغییر می‌کند. اشتباهات گذشته، شکست‌ها یا حتی موفقیت‌های قدیمی، تعریف‌کننده‌ امروز او نیستند.

همان‌طور که یک رودخانه همیشه در حرکت است و آب‌های دیروزش جای خود را به آب‌های جدید داده‌اند، وجود انسان نیز در حال گذر و دگرگونی است. وقتی به کسی برچسب‌‌‌های مختلف مانند "تنبل"، "شکست‌خورده"، "معتاد"، "خیانتکار" یا حتی "قهرمان" بزنیم، او را در قالب ثابتی زندانی می‌کنیم. این کار به او فرصت جبران، تغییر و شروع دوباره نمی‌دهد.

این برچسب‌ها می‌توانند تبدیل به "نبوغ خودشکوفا" شوند؛ یعنی فرد به تدریج باور می‌کند که واقعاً همان برچسب است و بر اساس آن رفتار می‌کند. در این نگاه، فرد در دام یک صفت گذشته (مصرف کننده بودن) اسیر شده و امکان نوشتن داستان جدیدی برای خود را نمی‌بیند، اما دقیقا نقطه مقابل نگاه مثبت و امید بخش و جاری بودن است.

فرد مصرف کننده در کنگره می‌آموزد که بگوید، من یک بیماری به نام اعتیاد دارم، نه اینکه من معتاد هستم، این تغییر ظریف اما بسیار قدرتمنداست۰ این یعنی بیماری بخشی از وجود من است، اما تمام هویت من نیست. با خواست و تلاش، فرد به تدریج در سفر درمان قرار می‌گیرد و هویت جدیدی برای خود می سازد، به خانواده خود باز می‌گردد، شغل پیدا می‌کند و به افراد دیگر کمک می‌کند.

نگاه درست این است که افراد را بر اساس "کنش‌ها و نیت‌های کنونی" و "مسیری که اکنون در آن گام برمی‌دارند" ارزیابی کنیم. این نگاه، مبنای تربیتی و اخلاقی بسیار سالم‌تری است. به افراد اجازه می‌دهد گذشته را پشت سر بگذارند و برای ساختن آینده‌ای بهتر تلاش کنند.  اگر کسی در گذشته رفتاری ناپسند داشته اما اکنون واقعاً پشیمان است و تغییر کرده، بخشیدن او و نگاه کردن به شخصیت جدیدش، کاری انسانی و خردمندانه است.

این دستور جلسه یک پیام امید بخش برای من دارد، هیچ انسانی برای همیشه در چارچوب اشتباهات گذشته اش زندانی نیست، چون زندگی جریان دارد و هر لحظه فرصتی برای شروع دوباره است، پس باید همواره به خود و دیگران اجازه‌ی "تغییر" و "شدن" بدهیم. قضاوت بر مبنای گذشته، نه تنها ناعادلانه، که نادقیق است، زیرا واقعیت سیال و زنده‌ انسان را نادیده می‌گیرد.

انسان را با دیروزش تعریف نکنید، چون همواره در امروز در حال تغییر و تبدیل و آفریده شدن دوباره است، این هم امید است و هم مسئولیت، امید به اینکه همیشه با آموزش صحیح می توانید نو شوید و مسئولیت که باید برای این تغییر و نو شدن با به کار گرفتن دانایی موثر انتخابی آگاهانه کنید تا در نهایت به آرامش برسید.

نویسنده و رابط خبری: همسفر زهره رهجوی راهنما همسفر زهرا (لژیون دوم)
ویرایش و ارسال: راهنمای تازه‌واردین همسفر الهام دبیر سایت
همسفران نمایندگی یوسف تهران