دانایی به سواد نیست

در خصوص مبحث دانایی، دانایی موثر و سواد با توجه به آموزه‌های کنگره۶۰ و جهان‌بینی این سه نکته در آن به وضوح تشریح شده است؛ به‌ نظر من تا دانایی حاصل نشود دانایی مؤثر اتفاق نمی‌افتد. لازمه شروع دانایی تفکر، تجربه و آموزش است. سواد را می‌شود یکی از اضلاع این مثلث در نظر گرفت.

به‌صورت منطقی بحث آموزش را با داشتن سواد خیلی بهتر می‌شود فرا گرفت و درک کرد، به عنوان مثال کسی که دارای علم خواندن و نوشتن است خیلی راحت‌تر می‌تواند آموزش بگیرد یا کسی که در بحث سواد به مدارج بالایی رسیده مفاهیم را ملموس‌تر درک خواهد کرد تا کسی که هیچ سوادی ندارد و یک نفر دیگر بایست همه چیز را با زبانی ساده و قابل فهم به او آموزش دهد و خود شخص هیچ توانایی برای مراجعه به اصل آموزش‌ها و مطالب ندارد؛ مگر با نردبان شخصی که با سواد است و برای او توضیح می‌دهد از دیدگاهی دیگر داشتن سواد همه چیز نیست و نمی‌توان گفت چون شخص دارای مدرک و تخصص می‌باشد شخص دانایی است؛ چرا که دانایی به سواد نیست، تمدن نیست، مانند انسان بودن به لباس پوشیدن نیست؛ بایستی انسانی اندیشید.

سواد و دانایی نه در مقابل هم بلکه در کنار یکدیگر همراه با تجربه و تفکر شخص را به آگاهی و دانش می‌رساند و رفته‌رفته با تمرین و تکرار و تزکیه و پالایش شخص رشد کرده و به دانایی موثر نزدیک می‌شود.

همان‌طور که در جزوه جهان‌بینی به آن اشاره شده مراتب دانایی سه مرحله است؛ علم‌الیقین، عین‌الیقین و حق‌الیقین. برداشت من از این دستور جلسه این‌گونه است؛ زمانی شخصی به حق‌الیقین موضوعی دست پیدا خواهد کرد که هم علم‌الیقین (آموزش) و هم عین‌الیقین (تجربه) را پشت سر گذاشته باشد و اینجا است که ضلع سوم؛ یعنی حقانیت یا حق‌الیقین (تفکر) آن مسئله را درک خواهد کرد. سواد جزئی از مثلث دانایی بوده و هست و بدون دانش و سواد کافی راه ۱ ساله را می‌بایست طی ۱۰ سال یا ۱۰۰ سال پیمود.

در قدیم که سواد کافی در اختیار اقشار مردم نبود؛ ولی باز هم منابع، خالص و کامل بودند و این خلأ را جبران می‌کردند. شاهد بودیم و هستیم که بزرگان و سالمندان ما؛ حتی با نداشتن سواد فرآیند دانایی را خیلی قشنگ و به زبان ساده آموخته و منتقل می‌کردند و انجام می‌دادند؛ ولی رفته‌رفته با وجود امکانات جدید و علم روز این منابع و آموزش‌ها رنگ باخته و به مراکز دولتی و مدارس و آموزشگاه‌ها واگذار شد و در این مهم غفلت‌های زیادی صورت گرفته و نمی‌توان فقط به آن‌ها اتکا داشت.

در جمع‌بندی به‌نظر من سواد به تنهایی برای رسیدن به دانایی کافی نیست و بدون سواد هم راه بسیار سخت و طاقت فرسا خواهد شد. سواد و دانایی جزئی از یکدیگر هستند و در کنار هم برای رسیدن به دانایی موثر شخص را یاری می‌کنند.

نویسنده: همسفر فاطمه رهجوی راهنما همسفر زهرا (لژیون پنجم)
رابط خبری: همسفر خدیجه رهجوی راهنما همسفر زهرا (لژیون پنجم)
ارسال: همسفر معصومه رهجوی راهنما همسفر گلثومه (لژیون یکم) دبیر سایت
همسفران نمایندگی رضا مشهد