کاشت نهال

درمورد دستور جلسه دانایی، دانایی موثر و سواد؛ این واژه‌ها گرچه ساده به نظر می‌رسند؛ اما مفاهیم آن‌ها عمیق است. وقتی از دانایی، دانایی موثر و سواد صحبت می‌کنیم در ظاهر شاید شباهت‌هایی بین آن‌ها دیده شود، اما اگر دقیق‌تر و موشکافانه‌تر بنگریم، در می‌یابیم که هر کدام معنای خاص خود را دارند و مسیری جداگانه برای رشد، رسیدن به آرامش و رهایی ترسیم می‌کنند.

در ابتدا تعریف مختصری از این سه مفهوم ارائه می‌دهیم و در ادامه به این می‌پردازیم که چه تفاوت‌هایی بین این سه مقوله وجود دارد و چرا در کنگره۶۰ در قالب یک دستور جلسه گنجانده شده‌اند و چه تأثیری بر روی من دارند؟

سواد چیست؟
سواد همان چیزی است که ما در مدرسه و یا دانشگاه آموخته‌ایم. توانایی خواندن و نوشتن، چهار عمل اصلی ریاضی، دانش عمومی، مدرک تحصیلی، اطلاعاتی که از بیرون به ذهن ما وارد شده‌اند. فردی را در نظر بگیریم که چندین مدرک دانشگاهی دارد ولی در ارتباط با اطرافیانش دارای مشکل است و در زندگی تصمیم‌های اشتباه زیادی دارد آیا این فرد دانا است؟خیر این فرد فقط باسواد است.

دانایی چیست؟
دانایی یعنی قدرت تشخیص ماهیت خواسته‌ها. به زبان ساده یعنی اینکه فرد بتواند خوب را از بد، درست را از نادرست و مفید را از مضر تشخیص دهد و این تشخیص در نتیجه تجربه، تفکر و آموزش درست به دست می‌آید. به عنوان مثال کسی که می‌داند مصرف مواد مخدر برایش مضر است اما باز هم آن را صرف می‌کند، چنین شخصی فقط اطلاعات دارد و نتوانسته دانسته‌هایش را به عمل درآورد، اما کسی که این شناخت را دارد در عمل نیز از آن دوری می‌کند، قدم در مسیر دانایی گذاشته است. یا فردی که می‌داند چاقی و اضافه وزن برایش ضرر دارد و یا اینکه آگاهی دارد که برای تندرستی‌‌اش باید ورزش کند ولی در عمل قادر به انجام این اعمال نیست؛ در واقع این شخص موفق نشده در مسیر دانایی موثر گام بردارد.

دانایی موثر چیست که در کنگره۶۰ آنقدر راجع‌به آن صحبت می‌شود؟
دانای موثر همان دانایی است که در عمل وارد زندگی فرد شده است و نتایج آن در رفتار، تصمیم گیری و روابط او دیده می‌شود. کسی که دانایی موثر دارد، نه تنها خوب را از بد می‌شناسد، بلکه به آن عمل می‌کند، در واقع زمانی که فرد بتواند دانسته‌های خود را در کردار و گفتارش منعکس کند؛ به دانایی موثر رسیده است.

فردی که در گذشته مصرف کننده بوده وارد کنگره شده و توانسته با کمک گرفتن از سه ضلع آموزش، تفکر و تجربه به رهایی برسد و در نهایت کمک راهنما شود و به انسان‌های دیگر کمک کند در این مقوله به دانایی موثر رسیده است. یا مثلاً پزشک جراحی که در زمینه‌ی جراحی مغز تخصصش را گرفته و با جراحی‌های متعدد مغز، جان انسان‌های بی‌شماری را نجات داده، و در حیطه‌ی کار خودش که همان جراحی مغز است به دانایی موثر رسیده است.

اکنون به مقوله سواد می‌رسیم، سواد: داده‌ها و اطلاعات است؛ این داده‌ها تا زمانی که فرد نتواند آن‌ها را کاربردی کند، به مانند چراغی در دست یک نابینا است. دانایی تشخیص است و در واقع به منزله بینا شدن فرد است و دانایی موثر اجرای درست تشخیص در زندگی و مثل گام برداشتن در مسیر نور است. اگر فرد فقط سواد داشته باشد ولی نتواند از آن برای تشخیص درست و نادرست، خیر و شر، مفید و مضر استفاده کند، آن سواد به کارش نمی‌آید. سواد خود دانایی نیست بلکه ابزاری برای دانایی است من اگر بتوانم دانایی‌ای که در طی مسیر زندگی کسب کرده‌ام را در عمل به کار ببندم به دانایی موثر رسیده‌ام.

اگر به عنوان یک همسفر وقتی وارد کنگره۶۰ شدم؛ سی‌دی‌ها را گوش بدهم و بنویسم، از اشتباهاتم درس بگیرم  آموزش‌ها را در رفتار، گفتار و روابطم جاری کنم به دانایی موثر نزدیک می‌شوم ولی اگر همه این کارها را انجام بدهم و همچنان مشکلات فراوان در روابطم و در رفتارم وجود داشته باشد یعنی اینکه فقط در سطح دانایی مانده‌ام و به دانایی موثر نرسیده‌ام.

جمع‌بندی آخر:
دانایی موثر مثل کاشت یک نهال است؛ وقتی بذر را می‌کارم، نمی‌توانم فردا انتظار درخت بلند و پرباری داشته باشم. باید صبر کنم، آب بدهم و مراقبت کنم تا به مرور رشد کند. دانایی موثر یک شبه به دست نمی‌آید، ولی اگر هر روز کمی پیش بروم، بعد از مدتی خودم متوجه می‌شوم چقدر رشد کرده‌ام این مسیر ارزش صبر و حوصله‌ام را دارد و اگر من همسفر این را بدانم کمی صبورتر و آرام‌تر می‌شوم؛ مثل کسی که در حال یادگیری رانندگی است، با حوصله تمرین می‌کنم، اگرچه ممکن است دچار اشتباهاتی هم نیز بشوم ولی ادامه می‌دهم.

امیدوارم در زندگی به مرحله‌ای برسم که همچنان دانایی کسب کنم، بتوانم دانایی‌ام را به دانایی موثر نزدیک‌تر نمایم تا به صلح و آرامش برسم و بتوانم مثل عقاب با بال‌های باز پرواز کنم.

نویسنده: راهنما همسفر زینب (لژیون دوم)
رابط خبری: همسفر مهناز رهجوی راهنما همسفر زینب (لژیون دوم)
ویرایش و ارسال: همسفر مرضیه رهجوی راهنما همسفر بهاره (لژیون دوازدهم)
همسفران نمایندگی ایمان