دانایی فقط داشتن اطلاعات نیست

مقدمه:
در دنیای پرشتاب امروز «دانایی» یکی از اصلی‌ترین پایه‌های زندگی انسان‌ها است؛ اما این دانایی تنها به انباشت اطلاعات محدود نمی‌شود؛ بلکه باید در تار و پود زندگی جاری شود و به عمل تبدیل گردد. این نوشتار به تعریف و اهمیت دانایی می‌پردازد؛ دانایی به معنای در اختیار داشتن اطلاعات و تجربه‌هایی است که به انسان در مواجهه با چالش‌ها و مسائل زندگی، از جمله موضوعاتی چون اعتیاد (که بر جسم و روان اثرگذار است) یاری می‌رساند. این اطلاعات و تجربه‌ها در بستر کنگره به دست می‌آید و آن‌گاه که در زندگی به کار بسته شود و به تعادل و تکامل عقل منجر گردد به «دانایی مؤثر» مبدل می‌شود.

مثلث دانایی و تفاوت آن با دانایی مؤثر:
همان‌طور که در جزوه‌ «جهان‌بینی ۲» آمده «هدف اصلی نیروهای بازدارنده، توقف فرآیند دانایی است.» این فرآیند بر پایه‌ سه ضلع استوار است: تفکر، تجربه و آموزش. تفاوت میان دانایی و دانایی مؤثر دقیقاً در توازن این سه ضلع نهفته است. در «دانایی» (به مفهوم صرف)، اضلاع مثلث ممکن است نامتوازن باشند؛ برای مثال آموزش فراوان باشد؛ اما تجربه‌ و تفکر اندک. یا شاید تجربه زیاد باشد؛ اما تفکر و آموزش کم. در چنین حالتی، انسان‌ها نتوانسته‌اند به درستی به دانسته‌های خود عمل کنند؛ اما در «دانایی مؤثر» هر سه ضلع (تفکر، تجربه و آموزش) در تعادلی کامل قرار دارند؛ بدین معنا که انسان‌ها دانسته‌های خود را به بهترین شکل ممکن به کار بسته‌اند.

مثلث جهالت؛ مانعی بر سر راه دانایی مؤثر:
در نقطه‌ مقابل مثلث دانایی «مثلث جهالت» قرار دارد که از سه جزء ترس، منیت و ناامیدی تشکیل شده است: ترس تفکر را فلج می‌کند و اجازه‌ اندیشیدن صحیح درباره‌ مسائل و مشکلات زندگی را از انسان سلب می‌کند. ناامیدی اعتماد به نفس را از بین می‌برد، مانع حضور فرد در جمع می‌شود، فرآیند کسب تجربه را متوقف می‌کند و راه رسیدن به خواسته‌ها را مسدود می‌سازد. منیت که گاهی با داشتن یک استعداد یا هنر خاص همراه است، مانع بزرگی بر سر راه آموزش و یادگیری است. رسیدن به دانایی مؤثر مستلزم عبور از دیوارهای بلند ترس، منیت و ناامیدی است. این مسیر دشوار، نیازمند از خودگذشتگی و تلاشی پیگیر است.

اهمیت دانایی مؤثر در زندگی:
دانایی مؤثر نقش حیاتی در جنبه‌های مختلف زندگی ایفاء می‌کند؛ تصمیم‌گیری بهتر: انسان‌هایی که به دانایی مؤثر دست یافته‌اند، می‌توانند برای مشکلات و مسائل زندگی خود تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند و در حل آن‌ها موفق‌تر باشند. افزایش توانایی حل مسئله: دانایی مؤثر، قدرت و توانایی افراد را در مواجهه با چالش‌های زندگی و یافتن راه‌حل برای آن‌ها به شدت افزایش می‌دهد.

پیشرفت و خدمت: با دانایی مؤثر، افراد می‌توانند در کارها و اهداف خود پیشرفت کرده و به خواسته‌های معقول خود نزدیک شوند. این افراد می‌توانند در خانه، خانواده و جامعه نقشی مثبت ایفاء کرده و به دیگران خدمت کنند. برای دست‌یابی به این اهداف ارزشمند، حفظ تعادل میان سه ضلع تجربه، آموزش و تفکر ضروری است.

دانایی و سواد؛ تفاوتی بنیادین:
همان‌طور که در کتاب «عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر» به زیبایی بیان شده، «میزان دانایی به سواد نیست.» ممکن است فردی از سواد آکادمیک بالایی برخوردار باشد و صرفاً در بعد آموزش رشد کرده باشد؛ اما فاقد آرامش و تعادل لازم در زندگی باشد. به عنوان مثال: تصور کنید مهندس کشاورزی‌ که با وجود دانش نظری فراوان، هنگام اجرای یک پروژه‌ کشاورزی عملاً توانایی لازم را ندارد. دلیل این امر آن است که او تجربه‌ کافی در عمل ندارد و برای کاری که می‌خواهد انجام دهد، تفکر عملی و کاربردی نداشته است.

منبع: جزوه جهان‌بینی ۲، کتاب عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر، سی‌دی دانایی مؤثر
رابط خبری: همسفر فرحناز رهجوی راهنما همسفر ناهید (لژیون دوم)
نویسنده: همسفر فریبا رهجوی راهنما همسفر ناهید (لژیون دوم)
عکاس: همسفر شهزاد رهجوی راهنما همسفر ناهید (لژیون دوازدهم)
ویرایش و ارسال: همسفر زینب رهجوی راهنما همسفر فاطمه (لژیون دهم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی وحید