ابزارهایی که با آن‌ها می‎توانیم خود را پیدا کنیم

دستورجلسه از سه کلمه «دانایی، دانایی ‌مؤثر و سواد» تشکیل شده که هر کدام تعریف خاص خود را دارد. استاد امین دژاکام در جزوه جهان‌بینی‌، دانایی را این‌گونه تعریف می‌کنند؛ دانایی به معنای تشخیص ماهیت خواسته‌ها در هر شکل و لباسی است و برای آن مثلثی را مطرح نموده‌اند که اضلاعش عبارت از آموزش، تفکر وتجربه است. این‌ها ابزارهایی هستند که انسان را در شناخت خود و جهان پیرامونش یاری می‌کند تا از توهم دانش رهایی یابد. گرچه دانایی در لغت به معنای دانستن و آگاهی‌داشتن است، ولی انسان برای رسیدن به دانایی باید از مثلث جهالت یعنی ترس، ناامیدی و منیت عبور کند.

دانایی مؤثر یعنی توانایی و قدرت به اجرا درآوردن دانسته‌ها. زمانی دانایی ‌مؤثر اتفاق می‌افتد که اضلاع مثلث دانایی به یک اندازه رشد نموده و باهم برابر باشند. در واقع درون مثلث دانایی یک مثلث کوچک به نام دانایی مؤثر وجود دارد و این بدان معناست که شخص فقط به اندازه مثلث کوچک توانسته دانسته‌های خود را عملی سازد و به اجرا درآورد.

سواد از کلمه «اسود» گرفته شده و به معنای سیاهه است. سواد یعنی داشتن مهارت خواندن و نوشتن؛ ولی گاهی اوقات در جامعه با افرادی روبرو می‌شویم که فرد باسواد را با فرد دانا یکی می‌دانند. این در صورتی است که خیلی‌ها با داشتن مدارج عالی سواد از تعادل لازم برخوردار نیستند و حتی نمی‌توانند یک ارتباط ساده را با دیگران برقرار کنند یا افرادی دیده می‌شود که با داشتن مدارج عالی یا جایگاه‌های بالا اعتیاد دارند و یا خرابکار و کلاهبردارند. این افراد در حقیقت جایگاه اصلی‌ خود را گم کرده‌اند.

آموخته‌های ما زمانی ارزش پیدا می‌کنند که ما آنها را به کار ببریم در غیر این‌صورت به قول مهندس حسین دژاکام: برای باورها ارزشی نیست. درخت هرچه پربارتر افتاده‌تر؛ افرادی که به دانایی رسیده‌اند از رفتار و گفتار آن‌ها مشخص است. آنانی که ادعای دانستن دارند همین ابراز گفتن‌شان نشانه نادانی آن‌هاست. فرد دانا خوب می‌داند که در موقعیت‌های مختلف چگونه از دانسته‌های خود استفاده کند.

سازمان یونسکو برای سواد ۶ آیتم را مطرح نموده که در حقیقت همان دانایی یا جزئی از دانایی است:

۱) ‌سواد عاطفی: یعنی افراد در ایجاد روابط عاطفی با اطرافیان خود موفق باشند.

۲) سواد ارتباط با آحاد افراد جامعه: داشتن توانایی برقراری ارتباط با آحاد جامعه، از خانه تا جامعه.

۳) سواد رسانه: تشخیص‌دادن رسانه دروغ از رسانه راست است.

۴) سواد مالی: چگونگی پس‌انداز کردن، داشتن مدیریت مالی و به تعادل رساندن دخل و خرج در زندگی.

۵) سواد کامپیوتری: درحد کاربردی کارهای خود را با کامپیوتر انجام دادن.

۶) سواد آموزش وپرورش: چگونگی تربیت نسل‌های آینده.

کسی که در یک رشته تخصص دارد کل دانایی نیست بلکه یک قسمت از دانایی محسوب می‌شود. پس با توجه به آیتم‌های بالا میزان سواد به یک مطلب منتهی نمی‌شود و داشتن سواد خواندن و نوشتن یک قسمت از ۶ قسمت است.

همین طور زیبایی که فقط به ظاهر آراسته داشتن یا لباس و صورت نیست. زیبایی به کمال، جمال و کلام است. ممکن است فردی به ظاهر زیبا باشد ولی کلام زهرآگینی داشته و همه را از خود دور کند و دافعه داشته باشد و برعکس فردی جمال زیبایی نداشته ولی کلام او آن‌چنان گهربار باشد که روی همه چیز را بپوشاند.

در کتاب «عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر» استاد سردار میزان دانایی را این گونه بیان می کنند: «میزان دانایی؛ سوادنیست، تمدن نیست، مانند انسان‌بودن به لباس پوشدن نیست. بایستی؛ انسانی اندیشید. به رفتارها و عمل و سخن، آزمایش الهی بدهید». پس نشانه دانایی به تفکرات و اعمال ما برمی‌گردد. نشانه دانایی بخشش است و بخشش هدیه‌ای است که در واقع به خود می‌دهیم. بخشش خصلت انسان‌های قدرتمند است. توانایی معذرت‌خواهی و عبور از منیت نشانه آمادگی برای رسیدن به دانایی می‌باشد و این همان عبور‌کردن از مثلث جهالت است که البته با درد همراه بوده و با عبورکردن از آن قدرت تشخیص در انسان افزایش می‌یابد.

دوری‌کردن از ضد ارزشها مانند تجسس‌کردن، غیبت، قضاوت، ظن بد داشتن، حسادت، کینه، دشمنی، قیاس و .... ما را به دانایی‌مؤثر نزدیک می‌کند. پیدا کردن گنج درون که محبت و دوست داشتن است خود نیازمند دانایی می‌باشد و دانایی نیازمند آموزش، تفکر و تجربه است. زمانی می‌توانیم به محبت واقعی برسیم که به دانایی رسیده باشیم. استاد در جای دیگر می فرمایند: «برای اینکه در جهان مادی توفیق حاصل نمایید باید با آدم‌‌ها آدم، با انسان‌ها انسان و با نادانان و احمق‌ها مانند خودشان رفتار کنید».

منابع: سی‌دی‌های «پرده»، «میزان دانایی»، «اضلاع سواد»، «سواد»، «دانایی مؤثر»، کتاب «عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر»
نویسنده: راهنما همسفر شهین (لژیون دهم)
رابط خبری: همسفر مریم رهجوی راهنما همسفر شهین (لژیون دهم)
عکس: همسفر مریم رهجوی راهنما همسفر سپیده (لژیون بیستم)
ویرایش و ارسال: همسفر پگاه رهجوی راهنما همسفر شهین (لژیون دهم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی شیخ‌بهایی