از عقل پیر و از دل جوان باش!

یازدهمین جلسه از دوره پانزدهم کارگاه‌های آموزش خصوصی همسفران آقا، نمایندگی شادآباد؛ به استادی راهنمای محترم همسفر علی، نگهبانی همسفر علی و دبیری همسفر سجاد؛ با دستور جلسه "وادی ششم و تاثیر آن روی من" پنجشنبه 30 مرداد ماه ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۰۰ آغاز به کار نمود.

خلاصه سخنان استاد:

در این وادی گفته می‌شود که حکم عقل را در قالب فرمانده کاملا اجرا نمائیم. اگر به کلمات دقت کنیم؛ در معنایی احتمال دارد که حکم عقل را ناقص اجرا نمائیم و یا اصلا حکم عقل را اجرا نکنیم. بیایید آسیب شناسی کنیم. عقل در دو صورت می‌تواند اشتباه کند: اول اینکه اطلاعات غلط و اشتباه بدهیم و دوم اینکه نفس بر او غلبه کند.

محدودیت اطلاعات یا استدلال‌های غیر منطقی از روی تعصب، منجر به خطای عقل می‌شوند و همچنین مسئله غلبه نفس دامنه وسیعی از مفاهیم را شامل می‌شود مثل احساسات، عشق (از روی هوای نفس)، پیروی از خواسته‌های نامعقول و غیره. اما عقل می‌تواند راهنمای انسان در مسیر درست و دور از اشتباه و خطا باشد و در مقابل احساسات نابجا و تمایلات نفسانی به عنوان یک نیروی بازدارنده عمل کند.

قبل از اجرای وادی ششم، اجرای حکم عقل، پنج وادی را پشت سر گذاشته‌ایم که عمل به آنها ضریب خطا را بسیار ناچیز و کم می‌کند. یعنی عقل من هرگز به تنهایی برای تصمیم گیری کافی نیست. نیاز به تفکر، نیاز به مشورت، نیاز به استنباط و استدلال و موارد دیگری دارد که در نهایت از من یک انسان فرهیخته و خردمند می‌سازد تا بتوانم حتی در لحظه، درست تصمیم بگیرم و اجرا کنم.

در نهج‌البلاغه؛ عاقل کسی است که از گناه و خطا پرهیز می‌کند، به نتیجه کارهای خود می‌اندیشد و با احتیاط عمل می‌کند. یعنی عقل، انسان را به احتیاط و تدبیر در امور وا می‌دارد و از انجام کارهای نسنجیده باز می‌دارد. باز هم در حدیثی می‌فرمایند چون خرد كامل شود، سخن كم گردد؛ یعنی عقل در سکوت رشد می‌کند و با سخنان بیهوده از بین می‌رود.

همانطور که زبان به تنهایی قدرتی ندارد و این واژگان هستند که زبان را شکوفا به گفتن می‌کنند، عقل هم خودش یک قاضی است که طبق ادله حکم می‌کند؛ به طور دقیق‌تر، عقل از خودش قدرتی ندارد که حکمی بدهد، بلکه علم و دانش من است که به عقل من توانایی می‌دهد. هرچه دانایی و اطلاعات من نسبت به یک موضوعی بیشتر باشد، پس قضاوت و حکم صادر شده از عقل من، سالم‌تر و دقیق‌تر است و من باید این حکم را در قالب حکم فرمانده واقعی اجرا کنم.

از اینکه به صحبت‌های من توجه نمودید سپاسگزارم.

تایپ و ویراستاری: همسفر اردلان
سایت همسفران آقا نمایندگی شادآباد