عقل بزرگ‌ترین نعمت الهی است

در وادی ششم با یکی از مهم‌ترین صور پنهان خود که همان عقل است، آشنا می‌شویم. مطمئناً همه‌ ما قبل از آمدن به کنگره۶۰ از نیروی عقل استفاده می‌کردیم؛ اما آیا به‌درستی از آن بهره می‌بردیم؟ آیا همیشه این نیرو ما را به‌سمت ارزش‌ها سوق می‌داد؟ وقتی به این موضوع فکر می‌کنم و به گذشته برمی‌گردم، متوجه می‌شوم آن زمان هم از عقل استفاده می‌کردم؛ اما نه در جهت تکامل، راه درست و صراط مستقیم‌، بلکه باری به هرجهت بود. گاهی تصمیم می‌گرفتم فکر کنم و به نتایجی برسم؛ اما آن نتایج، مطمئناً مثبت و در مسیر درست نبودند.

حال تصور کنیم که خداوند عقل کل است و مانند خورشید بر تمام هستی و نیستی می‌تابد. ما انسان‌ها مانند خانه‌هایی هستیم که از یک روزنه نوری وارد آن‌ها می‌شود. به‌عبارتی هرچه به‌طرف ارزش‌ها یا روشنایی حرکت کنیم، این روزنه بزرگ‌تر می‌شود و در نتیجه نور بیش‌تری وارد خانه‌ ما می‌گردد یا اگر به‌سمت ضدارزش‌ها برویم، این روزنه تنگ‌تر می‌شود و نوری که وارد خانه‌ ما می‌شود، بسیار اندک خواهد بود. در نتیجه دل ما تاریک و تاریک‌تر می‌شود و حسرت، کینه، خشم، غضب و ... همه در دل ما جمع می‌شوند.

وقتی در مسیر ضدارزش‌ها باشیم، مطمئناً نور دریافت نخواهیم کرد و آن‌چه دریافت می‌کنیم تاریکی است. عقل، گویی پیامبر درون ما است که فرّ ایزدی دارد؛ اگر در صراط‌ مستقیم قدم برداریم، این عقل به ما کمک خواهد کرد و ما را به بهترین مکان‌ها و به‌سوی نور خواهد رساند. مثلاً وقتی برای ما اتفاق بدی می‌افتد و چیزی در وجود ما می‌گوید: ناامید نشو! حتماً اوضاع تغییر خواهد کرد. صبر کن، تلاش کن و دنبال کارهای ضدارزشی نرو، مطمئناً این همان صدای عقل است که آن‌قدر شیرین به ما می‌رسد.

در مقابل نیروی قدرتمند دیگری وجود دارد به‌نام نفس که دائماً حرف خود را می‌زند، اصلاً همیشه ناکوک می‌زند؛ اگر بخواهی به ساز ناکوک نفس برقصی، مطمئناً شهر وجودت دچار آشوب خواهد شد و آرامش درونی‌ات را از دست خواهی داد. وقتی به آرامش خواهی رسید که در صراط‌‌ مستقیم و تحت رهبری نیروی مافوق، یعنی عقل، باشی. زمانی‌که ما در اثر تزکیه و پالایش به نفس مطمئنه برسیم، آن‌روز فرمانروای عادل و عاقل ما همان عقل خواهد بود. نوری که ما را به‌سوی قدرت مطلق یا خداوند هدایت خواهد کرد.

هر زمان که تصمیم بگیریم در جهت درست و ارزش‌ها حرکت کنیم، نیروهایی از تاریکی به ذهن ما هجوم خواهند آورد. سعی می‌کنند شهر وجودی‌ ما را دچار آشوب کنند. یأس و ناامیدی در شهر وجودی ما پیدا می‌شود. در این‌جا راه چاره فقط یک چیز است: به‌کارگیری نیروی عقل که کمک خواهد کرد تا شهر وجودمان را به آرامش برسانیم، راه درست را پیدا کنیم و شروع به حرکت کنیم؛ باید کم‌کم یاد بگیریم که گوش‌ به‌ فرمان عقل باشیم تا بتوانیم فرمان‌های بزرگ را اجرا کنیم.

در این وادی به مسئله‌ای جالب اشاره شده است و آن این‌ است که عقل فنا‌ناپذیر است؛ حتی با مرگ هم از بین نمی‌رود. مغز جایگاه عقل است؛ اما گاهی‌اوقات ما فکر می‌کنیم مغز همان عقل است؛ در صورتی‌که این تصور کاملاً غلط است. در چهار وادی اول یاد گرفتیم تفکر کنیم، امید داشته باشیم، برای خودمان ارزش قائل شویم و از خداوند کمک بگیریم. یاد گرفتیم که تنها فکر کردن به‌درد نمی‌خورد؛ باید حرکت را آغاز کنیم تا به درجات بالاتری برسیم. حال در این وادی می‌آموزیم که فکر کردن و حرکت‌ کردن در سایه‌ عقل است که به نور خواهد رسید.

امیدوارم همه‌ ما در سایه‌ عقل به‌طرف ارزش‌ها برویم و به آن عقل کل یا خورشید تابان یا خداوند نزدیک شویم؛ اگر انسان بتواند در مسیر عقل و صراط‌‌ مستقیم باقی بماند، کم‌کم متوجه خواهد شد که این هدایت بزرگ‌ترین نعمت الهی است. نعمتی که شاید سال‌ها از آن بی‌خبر بوده‌ایم و با وجود آن در تاریکی دست‌وپا زده‌ایم. در این مرحله است که شکرگزاری واقعی معنا پیدا می‌کند. شکر تنها به زبان نیست؛ بلکه در رفتار و عمل ما باید نمود پیدا کند. وقتی از نیروی عقل بهره می‌گیریم، از ضدارزش‌ها دوری می‌کنیم و در مسیر روشنایی گام برمی‌داریم، این یعنی داریم شکر عقل را به‌جا می‌آوریم.

باید قدر این نیروی عظیم درونی را بدانیم. عقلی که مانند یک رهبر دلسوز، همیشه آرام و بی‌صدا ما را راهنمایی می‌کند. گاهی صبر می‌کند تا خودمان به اشتباهاتمان پی‌ببریم، گاهی هشدار می‌دهد، گاهی صدا می‌زند و گاهی فقط منتظر است که ما بخواهیم به‌سوی او برگردیم. شکر عقل یعنی گوش‌ سپردن به فرمان آن، یعنی تمرین کنیم تا صدای آن‌را از میان هیاهوی نفس و خواسته‌های نفس اماره بشنویم؛ یعنی در خلوت خود تصمیم بگیریم که بگذاریم عقل بر ما حکومت کند، نه احساسات لحظه‌ای، ترس‌ها، خشم‌ها، حسرت‌ها یا طمع‌ها.

زمانی‌که انسان به چنین درجه‌ای از آگاهی برسد، دیگر در برابر اتفاقات واکنش‌های نسنجیده نشان نمی‌دهد. او به آرامی، با تفکر و با درک درست تصمیم می‌گیرد و عمل می‌کند. این‌جا است که عقل تبدیل به فرمانروای واقعی انسان و نه فقط یک مشاور نادیده گرفته‌ شده می‌شود؛ باید یاد بگیریم که از خداوند برای این نعمت بزرگ سپاس‌گزاری کنیم؛ هم با زبان، هم با عمل،‌ چون هر قدمی که در مسیر عقل برداشته می‌شود ما را به خداوند نزدیک‌تر می‌کند و چه سعادتی بالاتر از این‌که فرمان‌بردار عقل باشیم و در پرتو نور آن در مسیر تکامل و آرامش حرکت کنیم.

منبع: سی‌دی‌های وادی ششم
نویسنده: همسفر لیلا رهجوی راهنما همسفر فاطیما (لژیون یازدهم)
رابط خبری: همسفر ملاحت رهجوی راهنما همسفر فاطیما (لژیون یازدهم)
ویرایش: همسفر سمیه رهجوی راهنما همسفر زهره (لژیون هفتم) دبیر اول سایت
ارسال: همسفر زهرا رهجوی راهنما همسفر فهیمه (لژیون ششم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی شهرری