نفس همیشه در مقابل عقل قرار دارد

جلسه هشتم از دوره دهم کارگاه‌های آموزشی خصوصی همسفران کنگره۶۰ نمایندگی جهان‌بین شهرکرد به استادی همسفر غزل، نگهبانی همسفر سهیلا و دبیری همسفر بیتا با دستور جلسه «وادی ششم (حکم عقل را در قالب فرمانده، کاملاً اجرا نماییم.) و تأثیر آن روی من» روز یک‌شنبه 26 مردادماه ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۰۰ آغاز به کار کرد.

خلاصه سخنان استاد:

خداوند را شاکر و سپاسگزارم که فرصت خدمت در این جایگاه را به من داد و همچنین از راهنمایم نیز تشکر می‌کنم که اجازه خدمت را به من دادند. دستور جلسه این هفته وادی ششم است با تیتر «حکم عقل را در قالب فرمانده، کاملاً اجرا نماییم». وادی‌ها چراغ راهی برای ما هستند که ما را از مسیر تاریکی به سمت روشنایی هدایت می‌کنند. وقتی که به وادی‌ها نگاهی بیندازیم می‌فهمیم که همه آن‌ها قوانین مربوط به انسان هستند که برای دوری از ضد ارزش‌ها و همچنین زیستن در آسایش و آرامش است.

قبل از آن‌که من به کنگره بیایم، فکر می‌کردم که مغز و عقل یکی هستند؛ فکر می‌کردم عقل یعنی توانایی انجام کاری یا کسی که کار خاصی انجام می‌دهد یا حل کردن مسئله ریاضی؛ اما این‌جا که آمدم متوجه شدم که عقل در واقع یک فرمانده‌ است که تصمیمات درست و غلط ما را بر عهده دارد و ما باید در تمام مسیر زندگی از این فرمانده پیروی کنیم. قبل از این‌که حکم عقل جایگاه خودش را در زندگی من پیدا کند تصمیمات من بیشتر بر پایه ترس‌ها و ناامیدی‌هایی که داشتم بود و تمام اشتباهاتی که تا به الآن انجام داده‌ بودم، به‌خاطر نادیده گرفتن فرمان عقل بود. من هنوز دقیق نمی‌دانم که عقل از چه چیزی تشکیل شده؛ ولی می‌دانم که عقل از پوست، گوشت و استخوان نیست و در جسم ما نیز قرار ندارد همچنین با مرگ هم از بین نمی‌رود، از ازل بوده تا ابد هم خواهد بود.

در این وادی ما با دو پارامتر اصلی از صور پنهان روبه‌رو می‌شویم یعنی عقل و نفس؛ در کنگره برای شناخت بهتر خودمان از مثال شهر وجودی استفاده می‌شود و انسان را به دو بخش صور آشکار و صور پنهان تقسیم می‌کند. صور آشکار همان چیزی‌ است که با چشم قابل رؤیت است مثل سر، دست و قلب؛ اما صور پنهان برای ما قابل رؤیت نیست مثل مغز، روح و ذهن ما. در این وادی عقل به عنوان فرمانروا معرفی شده است که یکی از اصلی‌ترین اجزاء صور پنهان است که فر ایزدی دارد و مانند یک قاضی و پیامبر درونی برای ما عمل می‌کند. عقل تصمیمات نادرستی نمی‌گیرد؛ بلکه زمانی که ما اطلاعات نادرست به آن می‌دهیم دچار اشتباه می‌شود. اولین قوه به‌کارگیری عقل حس است. اگر جسم ما دچار آلودگی شده باشد بر اساس ضد ارزش‌هایی مثل غیبت و دروغ حس ما هم آلوده می‌شود و اطلاعات درستی به عقل ما نمی‌رسد در نتیجه باعث می‌شود عقل نتواند به درستی تصمیم‌گیری کند این‌جا است که نفس اماره به جای عقل فرماندهی می‌کند.

عقل مانند خورشیدی است که به تمام هستی و نیستی می‌تابد و ما و همه موجودات مانند خانه‌ای هستیم که نور از یک روزنه وارد آن می‌شود. هر چه ما بیشتر به طرف ضد ارزش‌ها حرکت کنیم این روزنه کوچک‌تر می‌شود و نور کمتری می‌تابد؛ اما هرچه بیشتر به طرف ارزش‌ها حرکت کنیم روزنه بزرگ‌تر می‌شود و نور بیشتری شروع به تابیدن می‌کند. در مقابل این فرمانروای عادل یک نیروی زیرک وجود دارد که اجازه نمی‌دهد ما از فرمان عقل به‌درستی پیروی کنیم که این نیرو همان نفس اماره است.

نفس تعیین موجودیت می‌کند حال چه در ظاهر و چه در باطن؛ انسان در سیر تکاملی زندگی خود از سه مرحله نفس عبور می‌کند: نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه. خیلی از ما قبل از آن‌که به کنگره بیاییم به‌راحتی می‌توانستیم دروغ بگوییم، غیبت کنیم یا در کار دیگران دخالت کنیم بدون آن‌که احساس پشیمانی داشته باشیم؛ اما الآن که به این‌جا آمده‌ایم به خودمان که نگاه کنیم می‌بینیم که خیلی تغییر کرده‌ایم و با آموزش‌هایی که در این‌جا گرفته‌ایم دانایی ما بیشتر شده است و در بعضی از مسائل حتی وارد نفس مطمئنه شده‌ایم؛ یعنی از درستی و نادرستی آن مسئله آگاه هستیم.

در خیلی از مسائل هم ممکن است در نفس لوامه باشیم کاری انجام دهیم؛ ولی بعد از آن پشیمان شویم. نفس همیشه در مقابل عقل قرار دارد، ما نیز مرتب در حال نجوا و گفتگوی درونی با خودمان هستیم که چه کاری خوب و چه کاری بد است. صداهای درونی ما گاهی به ما می‌گوید که ما بیمار هستیم یا ناامید هستیم. این صداهای درون ما بسیار مهم هستند و می‌توانند بر سرنوشت ما تأثیر بگذارند؛ زیرا می‌توانند ما را به ناامیدی و گوشه‌گیری سوق دهد و یا ما را موفق و سربلند کند و این بستگی به نوع نگرش ما نسبت به آن‌ها دارد.

مرزبانان کشیک: همسفر زهرا و مسافر قاسم
تایپیست: همسفر آوا رهجوی راهنما همسفر ندا (لژیون نهم)
عکاس: همسفر نسرین رهجوی راهنما همسفر فریبا (لژیون دوم)
ویرایش و ارسال: همسفر نسرین رهجوی راهنما همسفر فریبا (لژیون دوم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی جهان‌بین شهرکرد