رسیدن به مقام رفیع انسانیت، نقطه فرمان عقل است

وادی ششم یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌های صورپنهان انسان، یعنی عقل را مورد بررسی قرار می‌دهد. عقل یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین نیروهایی است که آغاز و پایان مشخصی ندارد و ما بایستی در تمام مسیر تکاملی خود، از فرمان آن، یعنی فرمان عقل تبعیت کنیم. عقل با عناوینی همچون میزان، ترازو و پیامبر و راهنمای درون نیز، نام برده می‌شود. کلمه عقل در زبان عربی از ریشه، عقال، گرفته شده است، عقال طنابی است که با آن زانوی شتر را می‌بندند تا از حرکت و سرکشی آن جلوگیری شود.

طبقه‌بندی‌های متعددی برای عقل وجود دارد؛ مانند عقل کل و عقل جزئی یا عقل فعال و عقل مستفاد؛ اما از نظر آقای مهندس عقل قابل تقسیم‌بندی نیست و به صورت یک واحد کار می‌کند. انسان‌ها هستند که بر اساس استفاده از عقل، طبقه‌بندی می‌شوند و مراتب عقل اینجا مطرح می‌شود. عقل کل، مانند خورشیدی است که به تمام هستی و نیستی می‌تابد و همه انسان‌ها مانند خانه‌هایی هستند که از یک روزنه، نور وارد آن می‌شود و هر کس که دانایی بیشتری داشته باشد، این روزنه بزرگ‌تر می‌شود و در نتیجه نور (عقل) بیشتری وارد خانه او می‌شود و در صورت دانایی کم، این روزنه کوچک‌تر و نور کم‌تری وارد این خانه می‌شود. با توجه به این‌که که انسان اطلاعات درستی از جسم و جهان ندارد، در نتیجه  از عقل و مکانیزم آن نیز؛ اطلاعات زیادی در اختیار او نیست. تنها موضوعی که انسان از آن آگاهی دارد، این است که عقل، انسان را راهنمایی می‌کند و فر اهورایی یا به عبارتی فر ایزدی دارد.

هر چه انسان داناتر و آگاه‌تر باشد از نیروی عقل بیشتری برخوردار است. استاد امین عقل را به قلعه‌ای تشبیه کردند که دانایی انسان مانند سربازانی از آن قلعه حفاظت می‌کنند تا اطلاعات موثق وارد قلعه شود. اگر دانایی شخص اندک باشد، اطلاعات درست و غلط با هم وارد شده و در تصمیم‌گیری عقل، اختلال ایجاد می‌شود و موجب می‌شود که عقل به عنوان حاکم یا قاضی، حکم اشتباه صادر کند. صدور فرمان غلط و اجرای آن باعث به‌هم‌ریختن حس می‌شود. حس اولین چیزی هست که باعث به کار افتادن قوه عقل می‌شود. با ایجاد اختلال در حس، دریافت‌های فرد اشتباه می‌شود و اینجا است که انسان، دوست را دشمن و دشمن را دوست می‌بیند. عقل احتیاج به حواس دارد، هر چه حواس و ادراک در شرایط خوب باشند و بیشتر کار کنند، عقل گسترش بیشتری پیدا می‌کند. رسیدن به مقام رفیع انسانیت، نقطه فرمان عقل است و انسان باید به این مقام برسد. فردی می‌تواند به فرمان عقل نزدیک شود که هر آنچه عقل دستور می‌دهد، اجرا کند. فرمان عقل می‌تواند موجب کن‌ فیکون شود، یعنی هرآنچه انسان بگوید: «شو» همان بشود. فرد با میزان عقل و تفکر خود از بین الهامات و القائات فجور و تقوا، تقوا را انتخاب کرده و عمل مثبت انجام می‌دهد و با تمرین این‌کار، فرمان عقل شروع می‌شود. افرادی که به فرمان عقل می‌رسند، راحت‌تر و خوشبخت‌تر هستند.

همه باید به فرمان عقل توجه کنند و هر کسی باید بداند که چه میزان از فرمان عقل پیروی می‌کند؛ همچنین ضدارزش‌هایی مانند کینه، حسادت، نفرت و منیت و ... مانع فرمان عقل می‌شود. صدای عقل در صورتی شنیده می‌شود که حالت آرامش برای فرد برقرار شده باشد، این امر تنها با تزکیه و پالایش میسر می‌شود. پالایش به معنی دوری‌کردن از ضدارزش‌ها است. برای پالایش، تنها یک راه وجود دارد و آن رسیدن به دانایی و آگاهی است. سه پارامتر تجربه، آموزش و تفکر، مثلث دانایی را تشکیل می‌دهند. آقای مهندس فرمودند: «دانایی دو نوع است؛ دانایی خاص که توسط آموزش‌گرفتن در رشته‌ای خاص به دست می‌آید و دیگری دانایی عام که یادگرفتن علم زیستن است. میزان دانایی مربوط به سواد، تمدن و لباس انسان نیست؛ بایستی انسانی اندیشید». دانایی یعنی در فرد یک حالت تعادل و پایداری به وجود بیاید که حاصل آن، آرامش ریشه‌ای و عمیق باشد.

مثلثی وجود دارد که شامل سه ضلع است: عقلی که بیدار است، عقلی که خواب است و نبود عقل. انجام ضدارزش‌ها با پندار ناسالم، گفتار ناسالم و کردار ناسالم یا همان گناه، باعث به ‌خواب‌رفتن عقل می‌شوند. برای بیدارکردن عقل باید به ارزش‌ها و یا همان صواب پرداخت. برای بالابردن قدرت عقل به گذشت زمان و داشتن تمرین مداوم نیاز است و قبل از آن ایمان و نیز؛ پرهیز از نیروهای منفی و شیطانی از ضروریات هستند. زمانی قادر خواهیم بود از فرمان عقل پیروی کنیم که معرفت، عمل سالم و عدالت را فراگرفته باشیم. برای به اجرا درآوردن فرمان‌های عقل لازم نیست دست به حرکت‌های بزرگ بزنیم و یا کارهای شگرف و شگفت‌انگیزی انجام بدهیم؛ همچنین بدانیم تا زمانی که فرمانبردار عقل نشویم، هرگز قادر نخواهیم شد به فرماندهی لایق، تبدیل شویم. برای ترسیم کلیه خطوط زندگی بایستی حکم عقل را به عنوان یک فرمانروای لایق کاملا اجرا کنیم.

منابع: کتاب عبور از منطقه ۶۰ درجه زیر صفر، کتاب عشق (وادی ششم و سیزدهم)، سی‌دی‌های بکارگیری قدرت عقل، میزان دانایی، بیداری عقل، عقل (مهندس)، عقل (استاد امین)
نویسنده و رابط خبری: همسفر مریم رهجوی راهنما همسفر محبوبه ( لژیون اول)
ارسال: راهنما همسفر افسون، نگهبان سایت

همسفران نمایندگی نائین