کار عقل سنجش و ارزیابی می‌باشد

از فرماندهی عقل تا فرماندهی نفس اماره

در این وادی با دو چیز مهم و اساسی از صور پنهان انسان روبه‌رو می‌شویم، عقل و نفس، کنگره برای شناخت هرچه بهتر ما از خودمان در مقوله شناخت انسان، شهر وجودی را به دو بخش صور آشکار و صور پنهان تقسیم کرده است، صورآشکار اجزائی از انسان هستند که با چشم فیزیکی قابل رؤیت هستند و صورپنهان اجزائی هستند که با چشم فیزیکی قابل رؤیت نیستند، مثل عقل، نفس، روح و خداوند به وسیله عقل انسان را به همه موجودات برتری داده و اشرف مخلوقات شده است. 

حضرت علی (ع) فرموده‌اند: عقل و خرد، شریف‌ترین مزیت و برترین فزونی‌ها است و عقل باعث آراستگی انسان می‌‌شود. این نیروی الهی پیوسته انسان را به سوی خوشبختی دعوت کرده و خیر و صلاح را به او نشان می‌دهد، خداوند با بیان و مشخص ساختن راه راست و درستی به وسیله پیامبران و امامان و به وسیله قوه‌عقل، بشر را در برابر گناه قوی و نیرومند ساخته و از ضلالت و گمراهی رها بخشیده است. انسان به وسیله عقل و خرد، حق از باطل، سعادت از شقاوت و خیر از شر را تشخیص می‌دهد و در تمام این امور عقل، آدمی را به پیروی از شریف‌ترین و بهترین روش‌ها و راست‌ترین راه‌ها دعوت می‌نماید. 

وادی ششم به عقل که جزو صورپنهان است اشاره می‌کند، از آن‌جا که جهان، جهان اضداد است، برای شناخت عقل باید ضد آن یعنی جهل را بشناسیم؛ همان‌طور که وقتی شب است روز نیست، زمانی هم که در جهل هستیم، صدای عقل درنمی‌آید و برای رسیدن به یک زندگی نرمال و معمولی، به جای سرباز جهل بودن؛ باید سرباز عقل باشیم، عقل انسان را به طرف مقام والای انسانی سوق می‌دهد، عقل آن‌قدر از اهمیت بالایی برخوردار است که روح با آن لطافت منحصر به‌فرد تحت اراده عقل می‌باشد.

هیچ چیزی مهم‌تر از عقل برای شما وجود ندارد، عقلتان که درست باشد در این راه‌های چندگانه دچار فریب و گمراهی نمی‌شوید، جاده درست را پیدا می‌کنید و در آن قدم برمی‌دارید و زمانی که حس‌هایمان بسته است و فرمانروایی عقل به دست نفس اماره می‌باشد عقل نمی‌تواند حکم درست را صادر نماید.

کار عقل سنجش و ارزیابی می‌باشد، عقل میزان و ترازویی است که به ما بگوید خواسته‌های ما درست است یا نه، خواسته‌هایی که توسط عقل تایید می‌شوند را خواسته‌های معقول می‌گوییم؛ یعنی خواسته‌های که مهر تایید عقل را دارند و خواسته‌هایی که عقل آن‌ها را رد می‌کند را خواسته‌های نامعقول می‌گوییم.

وقتی تصمیم می‌گیریم، ناامید نباشیم، همه چیز را سیاه نبینیم و در این شرایط قرار می‌گیریم، صدایی به ما می‌گوید: ناامید نباش، آن صدایی که به ما می‌گوید ناامید نباش صدای عقل است، این صدا فر ایزدی دارد و همیشه ما را به خوبی‌ها دعوت می‌کند.

هوش، درک و شناخت، همه ثمره عقل و ایمان است که انسان به دلش بیفتد، چه کاری درست است و الان باید چه کاری انجام دهد و وقتی که انسان از عقل خالی باشد، درست است که فکر می‌کند؛ اما آن چیزی که در فکرش می‌افتد، او را به راه بدتری می‌کشاند.

در این وادی ما یاد می‌گیریم که صدا و ندای درونی عقل را بشنویم، به آن توجه کنیم، به دستورات او عمل کنیم و به چشم یک فرمانروای عادل و صالح به او بنگریم. 

فرمان عقل به معنای «شو شود» است؛ یعنی به کاری که اراده کرده و به قولی که به خود می‌دهیم پایبند بوده و انجام دهیم تا در موعد مقرر به خواسته‌های خود برسیم، این نشانه‌های نزدیک شدن به فرمان عقل است.

نویسنده: همسفر زهرا رهجوی راهنما همسفر الهام (لژیون دهم)
رابط خبری: همسفر زهرا رهجوی راهنما همسفر الهام (لژیون دهم)
ویرایش: همسفر پریسا رهجوی راهنما همسفر آرزو (لژیون یازدهم) دبیر اول سایت
ارسال: همسفر فریبا رهجوی راهنما همسفر مریم (لژیون نهم) نگهبان سایت
همسفران نمایندگی امام‌قلی‌خان