مصرف سیگار و تأثیر پولونیوم بر بیان ژن و سلول‌های بدن

۱. اعتیاد چیست؟

کنگره ۶۰ اعتیاد را صرفاً وابستگی به مواد مخدر نمی‌داند. از نگاه این مکتب درمانی، اعتیاد یعنی جایگزینی مزمن؛ به این معنا که مواد بیرونی، جایگزین مواد درونی و طبیعی بدن می‌شوند.
برای مثال، وقتی فردی به نیکوتین، الکل یا مواد مخدر وابسته می‌شود، بدن او دیگر توانایی تولید طبیعی مواد شیمیایی لازم برای تعادل جسم و روان را از دست می‌دهد. این جایگزینی، به مرور باعث تخریب جسم، روان و جهان‌بینی فرد می‌شود. بنابراین، درمان اعتیاد باید هم جسمی باشد، هم روانی، هم فکری.

نیکوتین؛ ماده‌ای اعتیادآور با اثرات گسترده
نیکوتین یکی از قوی‌ترین مواد اعتیادآور است. با ورود نیکوتین به بدن، مغز تحریک شده و دوپامین ترشح می‌کند؛ ماده‌ای که مسئول احساس لذت، پاداش و آرامش است.
این حالت موقتیِ سرخوشی، باعث وابستگی سریع ذهن و جسم به نیکوتین می‌شود.
اما نیکوتین به همین‌جا بسنده نمی‌کند. با ورود مداوم آن به بدن، سه ماده‌ی مهم و حیاتی در سیستم عصبی، یعنی:
اسیدکولین (نقش در یادگیری و تمرکز)
آدرنالین (تنظیم انرژی و پاسخ به استرس)
سروتونین (تنظیم خلق و خواب)
تحت تأثیر قرار می‌گیرند و بدن، تولید طبیعی آن‌ها را متوقف یا کاهش می‌دهد. در واقع نیکوتین جای آن‌ها را می‌گیرد و فرد، برای عملکرد طبیعی بدنش، کاملاً به آن وابسته می‌شود.
نکته مهم‌تر این‌که نیکوتین حتی به سطح سلولی هم نفوذ می‌کند و وارد میتوکندری (نیروگاه تولید انرژی سلول‌ها) می‌شود. به مرور، سلول‌ها دیگر انرژی طبیعی‌شان را از منابع اصلی نمی‌گیرند و نیکوتین به جایگزین سوخت سلول‌ها تبدیل می‌شود. این فرآیند، ضعف عمومی، خستگی مزمن و فرسایش تدریجی بدن را در پی دارد.

دود سیگار؛ ترکیبی مرگ‌بار از سموم

دود سیگار فقط نیکوتین نیست. بیش از ۵۰۰۰ ترکیب شیمیایی در هر پک سیگار وجود دارد. برخی از مهم‌ترین آن‌ها:
مونواکسید کربن: کاهش اکسیژن در خون
قطران (Tar): ماده‌ای چسبناک و سرطان‌زا
فلزات سنگین مثل سرب، آرسنیک، کادمیوم
فرمالدئید و آمونیاک
و مهم‌تر از همه: پولونیوم-۲۱۰

حال این سوال مطرح میشود ،  پولونیوم-۲۱۰ چیست و منشا آن  در سیگار کجاست ؟

پولونیوم-۲۱۰ یک عنصر رادیواکتیو بسیار خطرناک است که در سیگار وجود دارد. اما این عنصر چگونه وارد سیگار می‌شود؟

منبع  اول: کودهای شیمیایی فسفاته

برای رشد سریع گیاه تنباکو، از کودهای فسفاته استفاده می‌شود. این کودها اغلب از منابعی استخراج می‌شوند که با اورانیوم طبیعی غنی شده‌اند.
وقتی اورانیوم در طبیعت تجزیه می‌شود، به ترتیب به رادیم، رادون و سپس پولونیوم-۲۱۰ تبدیل می‌شود. این مواد وارد خاک شده و از طریق ریشه، به برگ تنباکو منتقل می‌شوند.

منبع دوم: ذرات رادیواکتیو در هوا

گاز رادون که در محیط آزاد می‌شود، روی سطح برگ تنباکو می‌نشیند. این گاز به پولونیوم تبدیل می‌شود و مستقیماً به سطح برگ می‌چسبد. پس از خشک‌کردن، این ذرات روی برگ باقی می‌مانند و مستقیماً وارد سیگار می‌شوند.

به این ترتیب، هر نخ سیگار حاوی ذراتی از پولونیوم رادیواکتیو است که با هر پک،
سیگار تبدیل به یک نیروگاه اتمی میشود که این مواد مخرب در اطراف انتشار پیدا میکند و علاوه بر بدن شخص مصرف کننده به دیگران نیز آسیب شدید وارد می‌کند
در واقع سیگار، یک نیروگاه اتمی با انتشار رادیواکتیو در جیب شماست

وقتی درباره‌ی مواد رادیواکتیو صحبت می‌کنیم، ذهن خیلی‌ها به فجایع بزرگی مثل هیروشیما یا ناکازاکی یا چرنوبیل میرود جاهایی که هزاران نفر فقط به‌خاطر تابش رادیواکتیو دچار سرطان، ناهنجاری‌های ژنتیکی و مرگ‌های دردناک شدند. اما واقعیت اینه که همون عناصر رادیواکتیو، در ابعادی کوچکتر، توی جیب خیلی از ماست: در قالب یک نخ سیگار.
هنگامی که سیگار روشن می‌شود، مواد رادیواکتیوی مثل پولونیوم-۲۱۰ شروع به فعالیت می‌کنند. با هر پک، ذرات رادیواکتیو وارد ریه می‌شوند و درست مثل یک نیروگاه اتمی در مقیاس میکروسکوپی عمل می‌کنند؛ تولید تابش آلفا، آسیب به DNA، و فعال‌سازی مسیرهای سرطان‌زا.
یعنی هر بار روشن‌کردن سیگار، انگار یک انفجار اتمی کوچک درون بدن اتفاق می‌افتد.

پولونیوم-۲۱۰ از خود تابش آلفا ساطع می‌کند. اگرچه این نوع تابش در سطح پوست خطری ندارد، اما وقتی وارد بدن شود، می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
در بدن، تابش آلفا باعث:
شکستن ساختار DNA سلول‌ها
از کار افتادن سیستم دفاعی و ترمیمی سلول
خاموش یا فعال شدن بی‌دلیل ژن‌ها
و در نتیجه: افزایش  انواع سرطان ها  میشود

سلولی که تحت تابش آلفا قرار بگیرد، ممکن است مسیر طبیعی رشد، ترمیم یا مرگ خود را گم کند. این اختلال، پایه‌گذار بیماری‌هایی مثل سرطان ریه و خون می‌شود.

مواد رادیواکتیو مثل پولونیوم-۲۱۰ نه‌تنها ساختار DNA را تخریب می‌کنند، بلکه به شدت روی RNA و عملکرد بیان ژن‌ها نیز اثرگذارند. این تابش‌ها باعث می‌شوند:
دستورالعمل‌های ژنتیکی اشتباه کپی شوند
پروتئین‌های معیوب ساخته شوند
ژن‌های مرتبط با سرطان، التهاب یا مرگ سلولی فعال شوند
و مهم‌تر از همه: نظم طبیعی سلول‌ها در رشد و ترمیم به هم بریزد

اما آیا بازسازی این آسیب‌ها ممکن است؟
از نگاه مهندس حسین دژاکام، بنیان‌گذار کنگره ۶۰، بدن انسان قدرت عجیبی در بازسازی ژنوم، احیای سلولی و بازیابی تعادل دارد؛ به شرطی که با روش درست، در زمان درست و با نظم، درمان آغاز شود.

در روش DST (درمان تدریجی و سیستماتیک) که برای درمان اعتیاد طراحی شده، به‌جای شوک ناگهانی یا ترک سریع، بدن مرحله به مرحله آموزش می‌بیند که:
دوباره مواد طبیعی خود را بسازد (مثل سروتونین و استیل‌کولین)
ژن‌های اشتباه را خاموش کرده و الگوی صحیح بیان ژن را احیا کند
میتوکندری‌ها (نیروگاه سلولی) را بازسازی کند
و حتی در سطح ژنتیکی، مسیرهای ترمیم DNA و RNA را فعال کند.

سخن پایانی

در میان سطرهای این مقاله، تنها هدف، ارائه‌ی اطلاعات علمی نبود؛ بلکه تلاشی بود برای یادآوری حقیقتی عمیق:
بدن انسان، با همه‌ی پیچیدگی‌ها و ظرافت‌هایش، قابلیتی بی‌نظیر برای بازسازی، ترمیم و تولد دوباره دارد.

آسیب‌هایی که توسط مواد مخرب و رادیواکتیو به سلول‌ها، DNA و بیان ژن‌ها وارد می‌شوند، گرچه عمیق و گاه ویرانگرند، اما پایان راه نیستند.
علم امروز، همراه با تجربه‌ی نابی که در ساختار درمانی کنگره ۶۰ شکل گرفته، به ما نشان می‌دهد که امید علمی‌ترین واژه‌ای‌ست که می‌توان به آن تکیه کرد.

درمان، فقط ترک یک ماده‌ی مضر نیست؛
درمان یعنی بازگرداندن هماهنگی میان جسم، روان و جهان‌بینی.
یعنی احیای قدرت‌های درونی بدن برای ترمیم خویش.

امید است با شناخت بهترِ آنچه بر بدن و روان انسان می‌گذرد، قدمی هرچند کوچک در مسیر آگاهی، پیشگیری و درمان برداشته باشیم.

به قلم: راهنمای محترم مسافر جواد لژیون ۱۸
تایپ و تنظیم: مسافر محمدرضا
تهیه شده در سایت مسافران کاسپین