در حاشیه قرار دادن جنبه های زیستی و جسمانی

سلام دوستان مهدی هستم یک همسفر
اخیرا مکاتباتی بین آقای مهندس و دکتر جاستین بل آغاز گردیده است.
از این رو تصمیم گرفتم، تفکرات و اندیشه های جاستین بل را در زمینه اعتیاد، با توجه به مقالات و مصاحبه های او مورد بررسی قرار دهم.
جاستین بل (justin s.Bell) دارای دکترای روانشناسی اجتماعی است. او همچنین پژوهشگر دانشگاه دی پال(Depaul)  شیکاگو می باشد.
بخش مهمی از پژوهش های او به بررسی تاثیر بیداری معنوی در بهبودی معتادان می باشد که مقاله ای در سال ۲۰۲۲ در این باب نشر گردیده است.
در این مرحله قصد داریم نقدی به این مقاله و تفکرات او پیرامون این حوزه داشته باشم.

عنوان مقاله جاستین بل و همکاران او:
بررسی تاثیر تجربه بیداری معنوی ناشی از مشارکت در برنامه های ۱۲ قدمی  AA بر عوامل بهبودی و انسجام درمانی.
الف - در حاشیه قرار دادن جنبه های زیستی و جسمانی:
هر چند مطالعه جاستین بل و همکاران او با رویکرد کیفی و در بستر گروه های دوازده قدمی یا AA انجام گرفته است و طبیعتا بر ابعاد روانی و معنایی تمرکز دارد، اما ناديده گرفتن درمان دارویی نوعی تقلیل گرایی مفهومی را به همراه دارد.
اعتیاد پديده ای چند بعدی است که علاوه بر عوامل روانشناختی، اجتماعی، واجد بنیان زیستی و نوروشیمیایی نیز هست و در بسیاری از موارد درمان دارویی نقشی زمینه ساز برای بروز تحول های معنوی و یا روانی دارد.
از این منظر تجربه بیداری معنوی ، بدون در نظر گرفتن بستر زیستی و درمان های حمایتی جسمانی، تصویری ناقص از فرایند درمان ارائه می دهد.
ممکن است این گونه بیان شود که تمرکز پژوهش او بر تجربه معنوی بوده است نه درمان پزشکی.
اما از دل رویکرد پژوهش و گفتگوهای او می توان فهمید که به نوعی تاثیر درمان پزشکی یا دارویی و جسمانی، تقریبا در حاشیه قرار گرفته است. او درمان و تحول واقعی را نه در درمان جسم، بلکه در اتصال به خود، دیگران و زندگی معنادار می داند.
می توان گفت جاستین بل و سنت AA به نوعی دچار دوگانه انگاری در ناخودآگاه خود در مورد جسم و معنویت (روح) شده اند. گویی فقط معنویت را جایگاه نجات و تحول می دانند و جسم صرفا زمینه ای مزاحم و گذرا دارد.
درک تحول معنوی بدون در نظر گرفتن شرایط جسمانی فرد مصرف کننده، نوعی روایت ناقص و آرمان گرایانه است ( لازم است در اینجا به این نکته اشاره کنم که روایت ناقص به معنای این مفهوم نیست که کل روایت غلط است).
جسم تنها زمینه زیستی اعتیاد نمی باشد بلکه بخشی از خود فرد است و بازسازی با جسم، بخشی از بیداری واقعی است.
جسم را نباید دشمن بیداری دانست بلکه جسم محل بیداری روح است. بیداری واقعی نه در فرار از جسم، بلکه در پذیرش هوشیارانه و مهربانانه جسم و روان در کنار هم شکل می گیرد.
در برخی از نوشته های مرتبط با AA یا برخی از مقالات جاستین بل، رهایی از اعتیاد به شدت با تجربه بیداری معنوی یا اتصال با نیروی برتر(higher power)  گره خورده است. یعنی نجات را فقط از راه روح و معنویت ممکن می داند و جسم یا باید مهار شود و یا پشت سر گذاشته شود.
در متون AA  به ويژه کتاب بزرگ ( the big book)، چندین بار به این ساختار برمی خوریم که ما نه تنها از نظر ذهنی و جسمی، بلکه از نظر معنوی نیز بیدار بوده ایم. یعنی برای انسان سه بعد قائل شده است: جسم، ذهن و معنویت.
همچنین در ادامه اشاره می شود که وقتی بیماری معنوی بهبود یابد، ذهن و جسم ما نیز سر و سامان می گیرد. یعنی درمان معنوی، باعث درمان ذهن و بدن می شود.
دکتر جاستین بل در آخرین مکاتبه خود با آقای مهندس در مورد تعریف اعتیاد:  نظر آقای دکتر جورج ویلانت (George E.vaillant) را مرجع خود قرار می دهد. اما نکته جالب اینجاست که یکی از انتقادات به این روانشناس آمریکایی و عضو هیئت علمی دانشگاه هاروارد، همین مسئله است که در تحقیقات خود در زمینه اعتیاد به عوامل زیستی و ژنتیکی توجه چندانی نداشته و بیشتر بر عوامل روانی تأکید داشته است.
جاستین بل از نظر روش‌شناسی و زبانی، ظاهرِی بی‌طرفانه دارد و به‌طور صریح بُعد جسمانی یا زیستی را انکار نمی‌کند، اما در عمل و در طراحی پژوهش و تأکید تحلیلی، بُعد جسم تقریباً غایب است یا صرفاً به‌صورت حاشیه‌ای قرار گرفته است.
باید دانست تأکید افراط گونه بر هر یک از ابعاد اعتیاد مثل دکتر نورا ولکوف (مدیر NIDA) و دکتر مارکو پراوتونی (محقق و پژوهشگر واکسن اعتیاد) در ارتباط با جسم و یا دکتر البرت آلیس (بنیان گذار درمان عقلانی، هیجانی و رفتاری) و یا دکتر جاستین بل در ارتباط با معنویت یا روان می تواند مسیر د رمان را به بیراهه بکشاند.
ادامه دارد.............

لینک مطالب مرتبط با این مقاله:

https://congress60.org/News/311951/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF

https://share.google/2MaxSE4YcBoNsITwB

نویسنده: همسفر مهدی پنجه باشی

سایت همسفران آقا، آکادمی