نگاهی به استراتژی‌های فریبنده صنایع دخانی

نگاهی به استراتژی‌های فریبنده صنایع دخانی

۳۱ مه ۲۰۲۵ (دهم خرداد) هرسال روز جهانی بدون دخانیات است؛ مناسبتی که هر ساله به ابتکار سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای افزایش آگاهی درباره مضرات مصرف دخانیات و ترویج سیاست‌های مؤثر در کاهش مصرف آن برگزار می‌شود.

تاریخچه روز جهانی بدون دخانیات

در سال ۱۹۸۷، مجمع جهانی بهداشت سازمان جهانی بهداشت با تصویب قطعنامه‌ای، ۷ آوریل ۱۹۸۸ را به عنوان «روز جهانی بدون دخانیات» تعیین کرد. سپس در سال ۱۹۸۸، با تصویب قطعنامه‌ای دیگر، ۳۱ مه به عنوان تاریخ رسمی برگزاری این روز در هر سال مشخص شد. هدف اصلی این روز، جلب توجه جهانی به اپیدمی دخانیات و تاثیرات قابل پیشگیری آن بر مرگ و بیماری است.

شعار روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۵

شعار امسال این روز «محصولات درخشان، نیت‌های تاریک: افشای جذابیت» است. این شعار به تاکتیک‌های فریبنده صنعت دخانیات و نیکوتین اشاره دارد که با استفاده از بسته‌بندی‌های جذاب و طعم‌های متنوع، به ویژه جوانان و زنان را هدف قرار می‌دهند تا آن‌ها را به مصرف این محصولات ترغیب کنند.

دلایل انتخاب این شعار

سازمان جهانی بهداشت با انتخاب این شعار قصد دارد تاکتیک‌های بازاریابی فریبنده صنعت دخانیات را افشا کند. این تاکتیک‌ها شامل استفاده از بسته‌بندی‌های رنگارنگ، طعم‌های شیرین و تبلیغات هدفمند در شبکه‌های اجتماعی است که به ویژه جوانان را هدف قرار می‌دهند. هدف از این کمپین، محافظت از نسل‌های آینده در برابر اعتیاد به دخانیات و نیکوتین است.

اهمیت روز جهانی بدون دخانیات

با توجه به اینکه دخانیات سالانه موجب مرگ بیش از ۸ میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود، از جمله ۱.۲ میلیون نفر که در معرض دود دست دوم قرار دارند، افزایش آگاهی عمومی و اجرای سیاست‌های مؤثر برای کاهش مصرف آن اهمیت ویژه‌ای دارد.

اقدامات جهانی در راستای کاهش مصرف دخانیات

در سال‌های اخیر، اقدامات متعددی در سطح جهانی برای کاهش مصرف دخانیات انجام شده است، از جمله:
● افزایش مالیات بر محصولات دخانی
● ممنوعیت تبلیغات و ترویج محصولات دخانی
● اجرای برنامه‌های ترک سیگار و حمایت از افراد در فرآیند ترک
● آموزش و آگاهی‌بخشی در مدارس و جوامع
روز جهانی بدون دخانیات فرصتی است برای تأمل در مورد تاثیرات مخرب دخانیات بر سلامت فردی و عمومی. با افزایش آگاهی، اجرای سیاست‌های مؤثر و حمایت از افراد در ترک مصرف دخانیات، می‌توان به سوی جهانی سالم‌تر و بدون دخانیات گام برداشت.

نگاهی به استراتژی‌های فریبنده صنایع دخانی

1. استفاده از طعم‌دهنده‌ها برای جذب کودکان و نوجوانان
طعم‌هایی مانند شکلات، نعناع، میوه‌ای و وانیلی به سیگار، قلیان و ویپ افزوده می‌شوند تا مصرف آن برای نسل جوان جذاب‌تر شود.
این طعم‌دهنده‌ها خطرات اصلی نیکوتین و مواد سمی را پنهان می‌کنند.
2. بسته‌بندی‌های رنگارنگ و طراحی‌های فریبنده
طراحی‌های مدرن، شیک و حتی فانتزی روی بسته‌ها، محصولات دخانی را بی‌خطر یا "لوکس" جلوه می‌دهند. اغلب از رنگ‌ها و فونت‌هایی استفاده می‌شود که جنبه جذابیت بصری را بالا ببرد، به‌ویژه برای دختران و جوانان.
3. تبلیغ غیرمستقیم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
استفاده از اینفلوئنسرها، افراد مشهور و حتی فیلم‌ها برای نمایش مثبت سیگار کشیدن. بسیاری از برندها از روش‌های غیرمستقیم برای تبلیغ استفاده می‌کنند تا از قوانین ممنوعیت تبلیغات مستقیم فرار کنند.
4. تولید محصولات "کم‌ضرر" و گمراه‌کننده
معرفی محصولات جدید مانند "سیگارهای سبک"، "ویپ بدون نیکوتین" یا "قلیان گیاهی" که واقعاً خطرناک هستند. استفاده از واژه‌هایی مانند "ارگانیک"، "طبیعی" یا "سم‌زدایی" برای کاهش ترس مصرف‌کننده.
5. لابی‌گری برای تاخیر در اجرای قوانین کنترل دخانیات
اعمال فشار بر سیاست‌گذاران برای جلوگیری از افزایش مالیات، هشدارهای تصویری یا محدودیت سنی. پشتیبانی مالی از گروه‌های پژوهشی وابسته که خطرات دخانیات را کم‌اهمیت جلوه دهند.
6. استفاده از نقاط ضعف اقتصادی کشورهای در حال توسعه
هدف قرار دادن بازارهای کشورهای فقیرتر با کمترین نظارت قانونی. سرمایه‌گذاری در مناطق پرجمعیت و توسعه‌نیافته برای گسترش مصرف دخانیات.
7. کم‌اهمیت جلوه دادن پیامدهای سلامتی
دهه‌ها انکار ارتباط میان سیگار و سرطان یا بیماری‌های قلبی. انتشار اطلاعات نادرست یا ناقص برای گیج کردن افکار عمومی و ایجاد تردید.

اقدامات کنگره ۶۰ در راستای کاهش مصرف دخانیات

کنگره ۶۰، به‌عنوان یکی از پیشگامان درمان اعتیاد در ایران، اقدامات مؤثری برای کاهش مصرف دخانیات، به‌ویژه سیگار و قلیان، انجام داده است.  این اقدامات بر پایهٔ متد علمی و تدریجی (DST (Dezhakam Step Time استوار است که توسط بنیان‌گذار کنگره، مهندس حسین دژاکام، ارائه شده است.  در ادامه، به مهم‌ترین اقدامات این مجموعه در راستای کاهش مصرف دخانیات می‌پردازیم:

● متد درمانی DST برای ترک نیکوتین
متد DST بر پایهٔ کاهش تدریجی مصرف نیکوتین با استفاده از آدامس‌های نیکوتین‌دار طراحی شده است.  این روش شامل سه مؤلفهٔ اصلی است:
D (ضریب کاهش): کاهش تدریجی دوز نیکوتین.
S (فاصله زمانی): کاهش دوز نیکوتین در بازه‌های ۲۱ روزه.
T (مدت زمان درمان): حداقل ۱۰ ماه برای تکمیل فرآیند ترک.
این روش به‌جای قطع ناگهانی مصرف، بر بازسازی سیستم عصبی و بیوشیمی مغز تمرکز دارد تا وابستگی به نیکوتین به‌صورت پایدار درمان شود.

● لژیون‌های ویلیام وایت
کنگره ۶۰ لژیون‌های ویژه‌ای به نام «ویلیام وایت» را برای ترک سیگار و قلیان راه‌اندازی کرده است.  در این لژیون‌ها، اعضا تحت راهنمایی راهنمایان آموزش‌دیده، فرآیند ترک نیکوتین را با استفاده از متد DST آغاز می‌کنند.  این لژیون‌ها در تمامی شعب کنگره فعال هستند و تاکنون هزاران نفر از اعضا موفق به درمان قطعی دخانیات شده‌اند.

منابع :
سایت سلامت نیوز
هوش مصنوعی چت جی پی تی
مقالات و متون آموزشی کنگره ۶۰
سایت کنگره ۶۰
تهیه کننده:راهنما مسافر خداداد