دخانیات یکی از عوامل اصلی تهدیدکننده سلامت عمومی در جهان محسوب میشود و انواع مختلفی از محصولات دخانی از‌جمله: سیگار، قلیان، ناس، پیپ و ویپ وجود دارد که برخی از این محصولات در جوامع مختلف به‌عنوان محصولی کم‌ضرر یا حتی بی‌ضرر تبلیغ می‌شوند؛ اما طبق تحقیقات علمی مصرف هر نوع دخانیات می‌تواند اثرات مخربی بر سلامت فرد و جامعه داشته باشد. در کتاب چهارده مقاله نیز با عنوان سیگار مقاله‌ای مهم مطرح شده است. نکته حائز اهمیت در درمان دخانیات خواسته فرد بوده که برگرفته از جهان‌بینی صحیح او می‌باشد.
در درمان سیگار سی‌دی‌های مرتبط با این عنوان بسیار اهمیت دارد، سیگار رایج‌ترین شکل مصرف دخانیات بوده و دود حاصل از سوختن توتون حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی است که دست‌کم ۷۰ مورد آن‌ها سرطان‌زا هستند همچنین مصرف سیگار سبب بیماری‌هایی مانند: سرطان ریه، بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، بیماری مزمن انسدادی ریه میشود در واقع سیگار نقش عمده‌ای در مرگ‌ومیر زودرس افراد دارد البته عوامل محیطی و خانوادگی نقش بسزایی در گرایش افراد به این ماده دارند، بدن افراد ممکن است در آینده یه سری سلول‌هایی را به وجود آورد که سبب سرطان میشود در افراد سیگاری به‌دلیل افزایش نیکوتینِ بدن دفع این سلول‌ها امکان‌پذیر نیست.
قلیان برخلاف باور عمومی نه‌تنها کم‌ضررتر از سیگار نیست؛ بلکه در برخی موارد خطرناک‌تر است که متأسفانه در حال حاضر در بیشتر دورهمی‌های خانوادگی به‌عنوان سرگرمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اکثر جوانان به این ماده گرایش دارند. در هر مرتبه استفاده از قلیان فرد ممکن است ۱۰۰ برابر یک سیگار دود استنشاق کند و بدین گونه تخریب آن نسبت به سیگار افزایش می‌یابد همچنین رطوبت فراوانی نیز دارد، استفاده مشترک از شلنگ قلیان نیز منجر به انتقال بیماری‌های عفونی مانند: سل و هپاتیت میشود. تفاوت مصرف سیگار و قلیان در این است که اگر یک سیگار را در یک اتاق از شب تا صبح روشن بگذاریم جرقه‌های تولید شده مانند جرقه‌های مواد آتش‌زا بوده که در ترقه‌ها استفاده میکنند که جذب ریه می‌شوند.
پیپ نیز وسیله‌ای سنتی برای مصرف توتون بوده که از یک کاسه و یک لوله بلند برای مکش دود تشکیل شده است، این وسیله با سابقه‌ای طولانی در بسیاری از فرهنگ‌ها نماد آرامش یا حتی روشن فکری تلقی شده است، پیپ نیز همانند سیگار توتون را سوزانده و دود حاصل از آن وارد ریه‌ها میشود، در پیپ توتون معمولاً با حرارت پایین‌تری سوخته و دود حاصل آن خنک‌تر است، به تصور برخی استفاده از پیپ کلاس بالاتری داشته یا بی‌خطرتر است؛ اما در واقع خطر ابتلا به سرطان‌های دهان، گلو، مری و ریه در مصرف‌کنندگان پیپ افزایش می‌یابد. اغلب تصور میکنند که مصرف پیپ نسبت به سیگار اعتیادآور نیست؛ اما مصرف منظم پیپ نیز مانند سیگار منجر به اعتیاد به نیکوتین میشود همچنین اطرافیان مصرف‌کننده پیپ نیز در معرض دود دست دوم قرار گرفته که حاوی مواد سمی و سرطان‌زا است.
ویپ دستگاهی است که به‌جای سوزاندن تنباکو، از حرارت برای تبخیر یک مایع خاص به نام جویس استفاده می‌کند، این مایع معمولاً شامل نیکوتین و طعم‌دهنده‌ها بوده و دود حاصل از آن بیشتر از سایر دخانیات است، ویپ یا سیگار الکترونیکی در سال‌های اخیر به‌عنوان جایگزینی برای سیگار سنتی معرفی شده است و اکثراً حاوی نیکوتین بوده که ماده‌ای بسیار اعتیادآور است حتی ویپ‌هایی که به‌عنوان بدون نیکوتین تبلیغ می‌شوند در واقع ضرر بیشتری نسبت به دخانیات دیگر دارد اگرچه میزان مواد مضر در ویپ کمتر از سیگار معمولی است؛ اما حاوی نیکوتین و مواد شیمیایی دیگر است که به ریه‌ها آسیب وارد می‌کند. ویپ به‌ویژه در میان نوجوانان باعث افزایش وابستگی به نیکوتین شده همچنین سبب التهاب ریه، اختلالات قلبی و اعتیاد در نوجوانان میشود.
ناس در واقع نوعی دخانیاتِ بدون دود است که معمولاً از ترکیب تنباکو، آهک، خاکستر و گاهی ادویه یا عطر ساخته میشود، این ماده معمولاً به صورت پودر نرم بوده و بین لثه و لب بالا یا پایین قرار گرفته تا نیکوتین آن جذب بدن شود. ناس به‌عنوان نوعی تنباکوی بدون دود اکثراً در برخی از مناطق آسیا و خاورمیانه مانند: افغانستان، پاکستان، ایران، هند و آسیای مرکزی رواج دارد و برخی کشورها نوع صنعتی آن را تولید میکنند. اکثر افراد تصور میکنند ناس به‌دلیل عدم وجود دود ضرری ندارد یا سبب رفع خستگی و استرس میشود همچنین به دلیل طبیعی و سنتی بودن، بی‌خطر است؛ اما ناس حاوی نیکوتین بسیار فراوانی است و ارتباط مستقیم با سرطان‌های دهان، زبان، حلق و لثه دارد همچنین سبب آسیب به دندان‌ها و بیماری‌های لثه می‌شودی اگرچه ناس دود ندارد؛ اما به شدت برای دهان، دندان، گلو و کل بدن مضر است و استفاده از ناس به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان در حال افزایش است که نیاز به آگاهی‌رسانی و آموزش جدی دارد.
با وجود تفاوت‌هایی که بین انواع مختلف دخانیات مشاهده میشود، وجه اشتراک آن‌ها مضر بودن برای سلامتی است، استفاده از دخانیات نه‌تنها سلامت فرد را به خطر می‌اندازد؛ بلکه هزینه‌های هنگفتی بر نظام سلامت و جامعه تحمیل می‌کند. آموزش، آگاهی‌رسانی و ایجاد محدودیت‌های قانونی برای دسترسی به دخانیات می‌تواند گامی مؤثر در جهت کاهش مصرف و ارتقای سلامت عمومی باشد.
منابع: سی‌دی سیگار و جایگزینی، سی‌دی نیکوتین، سایت کنگره۶۰
نویسنده: همسفر مائده مسافر نیکوتین رهجوی راهنما همسفر فریده (لژیون ویلیام)
ویرایش: همسفر فائزه رهجوی راهنما همسفر نجمه (لژیون پنجم)
عکس: همسفر اعظم رهجوی راهنما همسفر سمیه (لژیون هفتم )
ارسال: همسفر راحله (نگهبان سایت)
نمایندگی همسفران سلمان‌فارسی
- تعداد بازدید از این مطلب :
218