جهان‌بینی، انسان را دعوت به تعقل، شناخت، و حرکت آگاهانه می‌کند

📝مسافر باقر ✍

جهان‌بینی در تفکر مهندس حسین دژاکام، بنیان‌گذار کنگره ۶۰، به معنای نگاه انسان به هستی، خویشتن و نیروی مبدأ است. و این مفهوم را به دو بخش اصلی تقسیم می‌کند: «جهان‌بینی ۱» و «جهان‌بینی ۲». جهان‌بینی ۱ به شناخت ظاهری انسان از محیط، قوانین طبیعی، رفتارها و مناسبات اجتماعی می‌پردازد؛ این بخش معمولاً بر پایه تجربه، منطق و آگاهی نسبی شکل می‌گیرد. در مقابل، جهان‌بینی ۲، لایه‌ای عمیق‌تر و درونی‌تر دارد که به شناخت خودِ انسان، نیروهای درونی مانند نفس، حس، عقل، و الهامات و وسوسه‌ها می‌پردازد.
در این میان، «نفس» به‌عنوان یکی از عناصر مهم در جهان‌بینی ۲ نقش کلیدی ایفا می‌کند. مهندس دژاکام نفس را در سه سطح توصیف می‌کند: اماره، لوامه و مطمئنه. نفس اماره، نماینده نیروهای مخرب، بازدارنده و وسوسه‌گر در وجود انسان است؛ عاملی که انسان را به‌سوی ضدارزش‌ها سوق می‌دهد. در مقابل آن، نیروهای مکمل همچون عقل، فطرت و الهام الهی قرار دارند که راه ارزش‌ها را نشان می‌دهند. این دو نیرو، در قالب یک مبارزه دائمی در درون انسان عمل می‌کنند.
اعتیاد تنها یک بیماری جسمی یا روانی نیست، بلکه نوعی سقوط در سطح جهان‌بینی است. افراد گرفتار اعتیاد، معمولاً فاقد جهان‌بینی صحیح و متعادل در هر دو سطح هستند. آن‌ها تحت تسلط نفس اماره و توجیهات غلط، مسیر نابودی را طی می‌کنند. اما با آموزش، تزکیه و پالایش، می‌توان نفس را از مرحله اماره به سمت مطمئنه هدایت کرد و به تعادل رسید. در این مسیر، آموزش جهان‌بینی در کنگره ۶۰، نقش درمانی و راهبردی ایفا می‌کند.
جهان‌بینی، به‌ویژه در سطح دوم، به انسان کمک می‌کند تا چرایی مشکلات خود را درک کرده و مسئولیت انتخاب‌هایش را بپذیرد. در نهایت، حرکت از تاریکی به سمت نور، همان سیر تکامل نفس از مخرب بودن به مرحله صلح و آرامش درونی است؛ و این مسیر، هدف اصلی کنگره ۶۰ و آموزه‌های مهندس حسین دژاکام است. جهان‌‌بینی به معنای دید و نگرشی است که انسان نسبت به خود، هستی، مسائل پیرامونی و نیروهای تأثیرگذار بر زندگی دارد.

نتیجه:
در جهان‌بینی ۱، موضوع اصلی شناخت انسان از خود و پیرامون خویش است. که تا زمانی که فرد به درک صحیحی از خود، توانایی‌ها، نقاط ضعف و جایگاهش در هستی نرسیده باشد، نمی‌تواند تغییر واقعی و ماندگاری در زندگی‌اش ایجاد کند. بسیاری از مشکلات انسان، ریشه در برداشت‌های نادرست او از هستی و قوانین آن دارد. در این بخش، مسائل ابتدایی اما بنیادین مانند دروغ، ترس، ناامیدی، و قضاوت اشتباه مورد تحلیل قرار می‌گیرند.
اما در جهان‌بینی ۲، نگاه عمیق‌تری به ساختار هستی و نیروهای ناپیدا می‌شود. این بخش، پیوند میان نیروهای الهی و شیطانی، چرایی وجود انسان و فلسفه خلقت را مطرح می‌کند. مهندس دژاکام در اینجا با تکیه بر آموزه‌های دینی و تجربیات درمان اعتیاد، از «نیروهای بازدارنده» و «نیروهای الهی» سخن می‌گوید که همواره در تعادل هستند و انسان باید با شناخت هر دو، مسیر نور را برگزیند. همچنین به مفاهیمی چون اختیار، مسئولیت، و نقش عقل در انتخاب‌های انسان می‌پردازد.
مجموع این دو جهان‌بینی، انسان را دعوت به تعقل، شناخت، و حرکت آگاهانه می‌کند. نگاهی که نه‌تنها در درمان اعتیاد بلکه در تمامی عرصه‌های زندگی، کاربردی و راه‌ گشا است. جهان‌بینی ابزاری برای رهایی انسان از تاریکی جهل، ترس و بی‌هدفی است و «باید بدانی تا بتوانی عمل کنی، و باید عمل کنی تا بدانی.
نویسنده مسافر باقر(لژیون پنجم)
تنظیم‌و‌ارسال: مسافر محمد

«مسافران نمایندگی پروین اعتصامی اراک»