گروه خانواده- متادون و ترامادول از داروهای آگونیست هستند

درد و رنج بشر به‌خاطر نادانی و ناآگاهی انسان نیست؛ بلکه به دلیل دانش‌های کشف نشده است. هر قفلی کلید مخصوص خود را دارد و تا آن پیدا نشود نمی‌توان بدون آسیب به قفل آن را باز کرد. اعتیاد مسئله‌ای است که قرن‌ها ذهن بشر را به خود مشغول کرده و به دلیل شناخت نادرست هنوز روشی (به‌جز روش DST) برای حل آن پیدا نکرده‌اند، بااین‌وجود هنوز بازار درمان آن داغ است و هرکس سعی می‌کند متاع و کالای خود را عرضه کند؛ غافل از این‌که کالا باید خالص و باارزش باشد تا به کار تجارت بیاید.

شربت و قرص متادون، قرص ترامادول و کپسول‌های گیاهی ازجمله کالاهایی هستند که در این بازار عرضه می‌شوند. متادون یک داروی مخدر صناعی است که برای درمان اعتیاد به‌صورت جایگزین و نگهدارنده استفاده می‌شود. تحقیقات و مشاهدات نشان می‌دهند سوءمصرف متادون و اعتیاد به آن اعتیاد سنگین‌تری را به‌وجود می‌آورد که درمان آن به‌مراتب سخت‌تر است. متادون با نام تجاری دولوفین یک مسکن قوی و ماده مخدری صنعتی است که بیشتر به‌عنوان نگهدارنده برای مهار اعتیاد به افیون‌هایی مانند تریاک، هروئین و مرفین و گاهی نیز برای تسکین دردهای شدید به‌کار می‌رود.

استفاده از متادون برای ترک یا درمان نگهدارنده اعتیاد به انواع مواد مخدر نسبت به دیگر داروهای رایج برای ترک مواد مخدر مانند بوپرونورفین (B۲) نالوکسان، ترامادول، کلونیدین به‌مراتب با عوارض کمتری همراه است. این دارو در صورت مصرف بیش از حد و اعتیاد به آن می‌تواند ماده بسیار سمی برای کبد، کلیه، سیستم قلبی و عروقی و دیگر اندام‌های حیاتی بدن محسوب شود. پرمصرف‌ترین گونه متادون در سطح جهانی قرص متادون ۲۰ میلی‌گرمی است که عمدتاً به رنگ قهوه‌ای تیره است، البته متادون‌هایی به رنگ سفید هم وجود دارند. متادون برای اولین‌بار توسط شرکت هاتون میفلین در سال ۲۰۰۴ میلادی ساخته شد و در کمپ‌های ترک اعتیاد برای کاهش درد و فشار روانی ناشی از ترک مواد مخدر استفاده می‌شود.

دوره ترک معمولأ ۲۱ روزه است که در ۳ تا ۶ روز اول بستری اندکی شربت متادون داده می‌شود. متادون از طریق اتصال به نوعی از گیرنده اپیوئیدی و فعال‌سازی آن عمل می‌کند، زیرا متادون در دسته مواد شیمیایی به نام آگونیست (Agonist) قرار دارد، آگونیست ماده‌ شیمیایی است که در یک سلول با اتصال به گیرنده‌های آن سلول باعث پاسخ و واکنش آن سلول می‌شود. این ماده اغلب تقلید کننده عمل یک ماده طبیعی در بدن است. متادون اثر ضد‌ درد دارد، در‌واقع نحوه پاسخ‌دهی مغز و سیستم عصبی به درد را تغییر می‌دهد به‌طوری‌که بیمار احساس تسکین می‌کند و اثرات آن کند‌تر از قرص مسکن‌هایی مانند مرفین است.

این دارو در درمان وابستگی به داروها یا مواد به‌کار می‌رود؛ چراکه اثرات کند داشته و مانع بروز علائم سندروم محرومیت یا ترک می‌شود. این نوع وابستگی به مواد را جایگزین‌درمانی می‌نامند. جایگزین‌درمانی تنها با نظر پزشک و تحت مراقبت متخصص قابل اجراست؛ زیرا ممکن است فرد مبتلا به اعتیاد، متادون را جایگزین مواد مصرفی خود کرده و به این دارو وابسته شود. درحال‌حاضر کارخانه‌ها، متادون ۴۰میلی‌گرمی می‌سازند، قبلاً قرص متادون ۵میلی‌گرمی فرد را سرخوش می‌کرد؛ ولی این‌قدر این مرحله اشباع تغییر کرده که متادون ۴۰میلی‌گرمی فرد را سرخوش می‌کند. برای تشویق مصرف‌کنندگان برای استفاده از متادون به جای تریاک و هروئین، متادون را طعم‌دار کردند؛ مثلاً متادون را با طعم وانیلی یا توت‌فرنگی شیرین کردند و این باعث می‌شود بچه‌ها یا بزرگسالان به‌اشتباه آن را مصرف کنند که منجر به مرگ آن‌ها می‌شود.

ترامادول نیز یک داروی آگونیست، ضد درد و اعتیادآور است، اعتیاد به ترامادول یکی از اعتیادهای سنگین و همراه با عوارض خطرناک محسوب می‌شود. پس‌ از گذشت یک ساعت از مصرف خوراکی ترامادول تأثیر ضد درد آن آغاز می‌شود. ترامادول به‌عنوان یک داروی ژنریک است که توسط شرکت‌های مختلف دارویی در سراسر دنیا تولید می‌شود. ژنریک به معنی کلی یا عمومی یا غیرتجاری است، ساده‌ترین توضیح در مورد داروی ژنریک (Generic Drug) این است که داروی ژنریک یک نام عمومی دارد و ممکن است توسط هر تولید کننده‌ای، تولید و عرضه شود؛ اما داروهایی که نام تجاری دارند (Brand Name Drugs) مختص یک تولیدکننده‌ خاص هستند.

ترامادول شبیه به داروهای حاوی مواد مخدر است، درواقع از انواع مواد مخدر تشکیل شده و کاربرد دارویی دارد. ترامادول درد را به‌طور کامل متوقف نمی‌کند؛ اما اثر آن را بسیار کم می‌کند. قرص ترامادول۲۲۵ با تحت تأثیر قرار دادن مغز باعث می‌شود نحوه احساس کردن و پاسخ‌گویی مغز به درد تغییر کند. اگر فردی بیش‌ از اندازه داروی ترامادول استفاده کند ممکن است دچار علائمی مانند بی‌هوش شدن یا مشکل در تنفس شود.

ترامادول ممکن است پس‌ از عمل جراحی برای کاهش درد در طول دوران نقاهت تجویز شود، همچنین امکان دارد در مدیریت درد مرتبط با سرطان، چه به‌عنوان یک درمان مستقل یا در ترکیب با سایر مسکن‌ها استفاده شود. مصرف قرص ترامادول برای دیرانزالی یکی از مشکلاتی است که شیوع زیادی داشته و بیشتر خاورمیانه را درگیر کرده است. زودانزالی یکی از  رایج‌ترین اختلالات جنسی مردان است، بسیاری از افراد به‌اشتباه از ترامادول برای درمان زودانزالی استفاده می‌کنند درحالی‌که از آثار مخرب آن آگاه نیستند.

ترامادول تا ۴۸ساعت پس‌ از مصرف در آزمایش خون قابل تشخیص است، برخی از آزمایش‌های خون نیز آثاری از این ماده را در بدن برای مدت طولانی‌تری تا ۷۲ساعت پس‌از آخرین دوز نشان داده‌اند. مصرف ترامادول ممکن است میزان سروتونین را افزایش داده و باعث بروز یک بیماری جدی به‌نام سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین شود. وجود مقادیر زیادی ترامادول در بدن می‌تواند به تیروئید آسیب برساند و تعادل هورمون‌ها را تغییر دهد، این اتفاق می‌تواند باعث کاهش باروری و میل جنسی، افزایش وزن و تغییر در متابولیسم و اشتها شود.

کپسول‌های گیاهی عرضه شده در عطاری‌ها که برخی مصرف‌کنندگان برای ترک اعتیاد از آن استفاده می‌کنند دارای ترکیب‌های ناشناخته‌ای از انواع داروهای اعتیادآور و مخدر است. نتیجه یک‌سری تحقیقات علمی نشان داده قرص‌ها و کپسول‌های ترک اعتیاد شامل دیفنوکسیلات، ترامادول، ترکیبات مرفین‌دار، استامینوفن ساده و کدئین‌دار، داروهای آرام‌بخش (بنزودیازپین‌ها) داروهای ضد تشنج (فنوباربیتال)، شیشه (آمفتامین و مت‌امفتامین)، ترکیبات ‌THC (حشیش و گل) داروهای ضد افسردگی، ضد جنون و متادون هستند. قرص یا کپسول فلفلی یا دوغی یکی از معروف‌ترین داروهایی است که در عطاری‌ها به‌راحتی و بدون مجوز فروخته می‌شود. مواد اولیه برای تهیه داروهای گیاهی ترک اعتیاد معمولاً شامل فلفل قرمز، زنجبیل، باباآدم، زنیان، خشخاش، استامینوفن کدئین، ترامادول، دیازپام، اگزازپام، آمی‌تریپتیلین، نوروتریپتیلین، متادون و دیفنوکسیلات است، مصرف این دارو می‌تواند وابستگی ایجاد کند.

چرا به این دارو، فلفلی یا دوغی می‌گویند؟ بیشترین حجم محتویات کپسول فلفل قرمز است و برای اثبات گیاهی بودن آن از فلفل قرمز به مقدار زیاد استفاده می‌شود، از طرفی خاصیت دیگری که این گیاه دارد این‌ است‌ که‌ بعد‌ از مصرف، خیلی سریع در بدن جذب شده و فرد احساس داغ شدن و گرگرفتگی می‌کند. فلفل قرمز میل جنسی را افزایش می‌دهد، معمولاً سفارش می‌کنند این کپسول با چند لیوان دوغ یا آب مصرف شود، به‌دلیل خواص موجود در عناصر مولکولی لبنیات، دوغ می‌تواند اثرات سوختگی با فلفل را تسکین دهند و از سوراخ شدن معده به‌دلیل حجم زیاد فلفل جلوگیری کند. مسمومیت دارویی، سرگیجه، انسداد رگ، مشکلات تنفسی و بیماری‌های قلبی و عروقی ازجمله عوارض کپسول‌های گیاهی است. قرص فلفلی علاوه‌بر عوارضی که سایر داروهای گیاهی دارند به‌دلیل میزان زیاد فلفل در آن به‌شدت به معده آسیب می‌زند و گوارش فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در کنگره۶۰ مصرف‌کنندگان متادون، ترامادول و کپسول‌های گیاهی به روش DST و داروی اپیوم‌تینکچر (OT) درمان می‌شوند. برای درمان قرص یا شربت متادون، ترامادول و کپسول گیاهی را با OT معادل‌سازی می‌کنند، براین‌اساس که هر ۵میلی‌گرم قرص متادون برابر است با ۱سی‌سی شربت OT، یک‌سی‌سی شربت متادون برابر است با ۱‌سی‌سی شربت OT. هر ۱۰۰میلی‌گرم قرص ترامادول برابر است با نیم‌سی‌سی شربت OT و هر کپسول گیاهی نیز برابر است با نیم‌سی‌سی شربت OT. در پروتکل DST برای درمان اعتیاد به متادون، قرص ترامادول و کپسول‌های گیاهی، ابتدا مصرف شخص با OT جایگزین و سپس عملیات درمان صورت می‌پذیرد.

منابع: جزوه راهنما و راهنمایی در کنگره۶۰، سی‌دی نامه۱۱، کتاب چهارده مقاله و سایت ویکی پدیا
نویسنده: همسفر زینب رهجوی راهنما همسفر وجیهه (لژیون دوم)
ارسال: راهنما همسفر وجیهه نگهبان سایت
همسفران نمایندگی سیرجان