پیدا کردن راه‌حل منطقی با صورت مسئله مشخص

جلسه دهم از دوره یازدهم کارگاه‌های آموزش مجازی همسفران نمایندگی لویی پاستور با دستور جلسه «صورت‌مسئله اعتیاد» به استادی کمک راهنما همسفر محبوبه در روز شنبه 2 مهرماه سال ۱۴۰۱ برگزار شد.

سخنان استاد:

شرح کامل صورت‌مسئله اعتیاد توسط مهندس دژاکام در سال ۱۳۷۸ در اولین کنگره سراسری پزشکی راهکارهای اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی سیستان و بلوچستان  (زاهدان) مطرح گردید و پذیرفته شد. در این مقاله توضیح داده می‌شود که درمان یا ترک اعتیاد به مواد مخدر (هم‌خانواده‌های تریاک) ازنظر جسم یا فیزیولوژی در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست.

روش‌های متداول امروزی که در اکثر کلینیک‌ها و مراکز پزشکی توسط کادر پزشکی و درمانی انجام می‌گیرد اشتباه است و پایه علمی و مستندی ندارد. ترک اعتیاد، به علت تخریبی که مواد مخدر شیمیایی یا صنعتی بر روی ساختار جسم ایجاد می‌کنند؛ در کوتاه‌مدت یعنی یک یا دو هفته و دو ماه امکان ترمیم و بازسازی را برای جسم فراهم نمی‌کند.

به‌طورکلی برای انجام هر کاری باید صورت‌مسئله آن مشخص باشد تا بتوان راه‌حل منطقی برای آن پیدا کرد چون به‌هیچ‌عنوان در سطح جهانی، نه باوری به درمان اعتیاد وجود داشته و دارد و نه شناختی، یک مقدار اطلاعات است که این اطلاعات در مورد درمان علائمی و حمایتی است؛  علائم را می‌بینند و با دادن دارو یا روش‌هایی مانند URD یا UROD و یا روش‌های متداول دیگر برطرفش می‌کنند.

اعتیاد هم یک معادله‌ای بود که صورت‌مسئله آن مجهول بود و به همین دلیل نمی‌توانستند راه‌حل منطقی و عقلانی درستی را برای آن پیدا کنند درنتیجه متخصصین حوزه اعتیاد، پزشکان و روانشناسان آن را مسمومیت مزمن دانستند که لاعلاج، پیش‌رونده و مرموز است و یا آن را وابستگی دارویی نام نهادند که معنی و مفهومی را دربر ندارد تا اینکه بنیان کنگره ۶۰ جناب مهندس پس از سال‌ها تحقیق و تلاش به این نتیجه رسیدند که  اعتیاد یک مسمومیت مزمن نیست چون اگر اعتیاد مسمومیت مزمن بود باید فرد معتاد مسموم باشد و مواد مخدر سم باشد؛ درصورتی‌که هیچ‌کدام از مواد مخدر سم نیستند.

مواد مخدری مانند: تریاک، مورفین، کدئین، دی‌استیل‌مورفین (هروئین)، آمفتامین (شیشه)، THC (حشیش) که در پزشکی از آن استفاده می‌شود سم نیستند؛ بنابراین این تعریف، تعریف غلطی است. حالا اگر این مواد زیاد مصرف شوند سم تلقی می‌گردند. شما هر داروی دیگری حتی غذا، آب، نان را هم زیادتر از حد معمول استفاده کنید سم محسوب می‌گردد.

اعتیاد مسمومیت مزمن نیست بلکه جایگزینی مزمن است یعنی اینکه سیستمهای تولیدکننده مواد شبه افیونی و یا مخدرهای طبیعی بدن یا اندوجنوس (Endogenous) که به آن سیستم ایکس می‌گویند با مصرف مواد مخدری که از بیرون وارد بدن می‌شوند به‌مرورزمان ازکارافتاده یا کم‌کار می‌شوند درنتیجه مواد مخدر بیرونی جایگزین مخدرهای درونی بدن می‌شوند.

اگر بخواهیم اعتیاد را درمان کنیم باید مخدرهای طبیعی بدن را راه‌اندازی کنیم. درمان واقعی درمانی است که اگر یک هروئینی بعد از تمام شدن دوره درمانش در لابراتوار مواد مخدر کار کند دیگر وسوسه نشود و عین خیالش هم نباشد.

در مقاله‌ای که جناب مهندس تحت عنوان صورت‌مسئله اعتیاد ارائه فرمودند؛ مسئله جسم و فیزیولوژی انسان در دو بخش، تحت عنوان عکس‌العمل‌ها یا اختلالات آشکار و عکس‌العمل‌ها یا اختلالات پنهان جسم انسان به‌طور خلاصه موردبررسی و موشکافی قرارگرفته است که هر زمان شخص مصرف‌کننده به هر دلیلی مصرف خود را قطع کند و یا مواد به او نرسد؛ عکس‌العمل‌های نسبتاً شدیدی در جسم او ظاهر می‌شود. این عکس‌العمل‌ها شامل دو بخش آشکار و پنهان است که نقطه کور درمان یا ترک اعتیادهای ناموفق در آن نهفته است.

عکس‌العمل‌های آشکار شامل؛ آبریزش بینی، عرق کردن، اسهال، بی‌خوابی، گرفتگی عضلات پا‌ها و گردن، استخوان‌درد و ... است. باوجود این علائم اگر از دارو هم استفاده نشود ساختار بدن طوری طراحی‌شده که حداکثر پس از یک هفته این عوارض رو به تعادل می‌روند و بعد از دو هفته به حداقل می‌رسند ولی باز علائم فوق هنوز ادامه دارد.

برای کاهش عکس‌العمل‌های آشکار می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد: ۱- از طریق پزشکی با داروی مناسب مثل: متادون، آمپول، شربت و قرص ۲- کاهش مواد مصرفی از طریق سنتی مثل تنتور تریاک یا آب شیره تریاک ٣- طب سوزنی و طرق مختلف دیگر مثل: زندانی کردن، بستن به تخت و مراحل دیگر. متد یا روش دیگر روش ترک یابویی یا سقوط آزاد است.

عکس‌العمل‌های پنهان، حساس‌ترین و پنهان‌ترین مرحله از ترک یا درمان اعتیاد است که پس از عکس‌العمل‌های آشکار در جسم ظاهر می‌شوند البته این علائم در مرحله عکس‌العمل‌های آشکار هم وجود دارند ولی کمتر کسی است که اسهال شدید دارد و مرتب در حال دویدن به‌طرف دستشویی است و متوجه افسردگی خود می‌شود. این مشکلات و عکس‌العمل‌ها برای مخدرهای خانواده تریاک و هروئین عبارت‌اند از: افسردگی، تنبلی، گوشه‌گیری، ناامیدی، کم‌حوصلگی، کندذهنی، گریه کردن، زود خسته شدن و ... .

هیچ‌کدام از این مشکلات در وهله اول ریشه یا علت روانی ندارند بلکه منشأ و ریشه این اختلالات و عکس‌العمل‌ها ضعیف شدن سیستم ضد درد و عدم تولید مخدرهای طبیعی و بازدهی مناسب سیستم‌های تولیدکننده مواد شبه افیونی و شبه مرفینی جسم انسان است. برای ترمیم و بازسازی این سیستم به تجربه ثابت‌شده که با برنامه‌ریزی درست می‌توان طی مدت حدود یازده ماه به‌گونه‌ای رفتار نمود تا این سیستم‌ها به‌آرامی کار خودشان را دوباره شروع کنند که در این حالت جسم، ۹۰ درصد تعادل خودش را بازمی‌یابد و در طول زمان بقیه مسائل آن حل می‌شود و تنها مشکل جهان‌بینی یا نگرش فرد نسبت به خودش و جهان پیرامون خود است که اگر این مشکل حل نشود باوجود سلامتی جسم و روان شخص دوباره به اعتیاد پناه می‌آورد.

برای درمان در مرحله عکس‌العمل‌های پنهان روش‌های مختلفی ارائه‌شده است: ۱- بدون دارو و مواد مصرفی که این مرحله ازنظر بازگشت به اعتیاد بسیار خطرناک است و شوک مخربی بر جسم و روان  شخص وارد می‌شود و شاید تا آخر عمر عوارض آن با شخص همراه باشد. ۲- می‌توان مواد را قطع کرد و داروی مناسب جایگزین آن نمود که البته این داروها بایستی داروهای مخصوص درمان باشند و در فاصله زمانی شش تا یازده ماه به‌آرامی میزان دارو را کاهش داده و به صفر رساند. ۳- برای مصرف‌کنندگان تریاک می‌توان مواد مخدر مصرفی فرد را در طی زمان کاهش داد و در مدت یازده ماه به صفر رساند و همین‌طور برای دیگر مصرف‌کنندگان مواد مختلف روش‌های خاصی ارائه‌شده که همه این روش‌ها طبق تجربه و در طی سالیان درازی، حدود ۲۴ سال تحقیق و بررسی روی تمام مواد مخدر به‌دست‌آمده است.

به‌طورکلی برای درمان و معالجه یک فرد مصرف‌کننده ما با سه مؤلفه جسم، روان و جهان‌بینی سروکار داریم که هم‌زمان و به‌موازات هم باید روی این سه پارامتر کار کرد تا شخص به تعادل نسبی برسد.

در این مقاله، مصرف‌کنندگان مواد مخدر به سه گروه تقسیم‌شده‌اند: الف- گروه نامزدهای اعتیاد ب- گروهی که از اعتیاد خود خوشحال و راضی هستند. ج- گروه خواستار درمان اعتیاد

گروه اول کسانی هستند که از مواد مخدر به‌صورت تفریحی استفاده می‌کنند و تصورشان این است که هرگز معتاد نخواهند شد؛ درصورتی‌که مصرف‌کنندگان آینده، همین افراد هستند و برای پیشگیری از این معضل اجتماعی شایسته است که اطلاع‌رسانی شود و شناخت و آگاهی به‌صورت واقعی نسبت به معایب و محاسن اعتیاد را برایشان شکافت و شرح داد.

گروه دوم از اعتیاد خود خرسند هستند و فکر می‌کنند که به یک ماده جادویی دست پیداکرده‌اند و باور دارند که اعتیاد برای آن‌ها در اوایل، کاری انجام می‌دهد و یا آن‌قدر در اعتیاد خود غرق‌شده‌اند که عجوزه‌ای را جوان و زیبا می‌بینند. این گروه باید مهار شوند و هیچ کار دیگری نمی‌توان برایشان انجام داد مگر روزی ازنظر اندیشه به نقطه تفکری برسند.

گروه سوم که خواستار درمان هستند افرادی هستند که از اعتیاد خود در رنج هستند و تاکنون هرچه تلاش کرده‌اند راهی برای نجات و رهایی خود از اعتیاد پیدا نکرده‌اند که می‌توان با برنامه مشخص و نسبتاً صحیح برای درمان آن‌ها اقدام کرد یعنی همان روش DST با داروی OT.

رابط خبری: همسفر بهار رهجوی کمک راهنما همسفر خندان، عضو لژیون سردار
ویراستاری و‌ ارسال: کمک راهنما همسفر معصومه، عضو لژیون سردار و دنور
همسفران نمایندگی لویی پاستور