کوکائین

ترجمه و تدوین: دکتر نازی اکبری

عضو هيئت علمی كنگره ۶۰

اعتیاد به کوکائین یکی از بزرگترین مشکلات جوامع امروزی است. افراد معتاد به مصرف کوکائین حاضر به انجام هر کاری برای دستیابی به مواد هستند. این معضل به تمام سطوح جامعه ار طبقه متمول گرفته تا فقرا و حتی طبقه متوسط نفوذ کرده است.
عدم درک و آگاهی خانواد ه ها از نحوه تاثیر و ساختار اعتیاد به کوکائین باعث نوعی آشفتگی و سردرگمی در زندگی آنان شده است .


کوکائین چیست؟


کوکائین از برگهای بوته کاکائو که عمدتا" در آمریکای جنوبی کشت میشود استخراج میگردد. کوکائین برای قرن ها مورد استفاده سرخپوستان جهت مبارزه با گرسنگی و کار سخت بوده و حتی تاثیر آن در اواسط قرن هجدهم مورد تحسین و تمجید افرادی از جمله فروید قرار گرفت. تا سال 1906 میلادی این ماده محتوای اصلی کوکاکولا بوده و همچنین به عنوان داروی بیهوشی هم استفاده می شد.
استفاده گسترده و اعتیاد به این ماده باعث شدتا اوایل قرن 19 میلادی دولت ها بر علیه استفاده از این مواد به اقداماتی دست بزنند. در دهه 70 و اوایل دهه 80 میلادی کوکائین به عقیده عده کثیری امن و بی خطر اعلام شد. اما با انباشته شدن شواهد پزشکی در رابطه با تاثیر زیان آور کوکائین و معرفی و استفاده گسترده آندولت ها و مردم بار دیگر در رابطه با استفاده روزافزون این ماده اعلام خطر کردند.
در حال حاضر اعتیاد به کوکائین یکی از جدی ترین مشکلات مربوط به مواد مخدر در دنیا و بخصوص در آمریکاست.

کوکائین چگونه مصرف میشود؟

چهار روش اولیه استفاده از کوکائین شامل :
1 . استشمام – با این روش کوکائین به جذب شدن از طریق لایه های درونی بینی وارد بدن میشود.

2. تزریق مصرف کننده با مخلوط کردن پودر کوکائین با آب با استفاده از سرنگ مواد را درون رگ تزریق می کند.

۳ .هیدروکلورید کوکائین تبدیل به ماده ای سخت و کلوخی (Free basing) . سخت سازی می شود که قابل تدخین است.

4. کوکائین کراک از ترکیب هیدروکلورید کوکائین با آمونیاک و دوکربنات سودا (جوش شیرین) و چندین مواد دیگربه شکل ماده ای با تکه های سخت به دست می اید که آن را کراک می نامند. این ماده با استفاده از پیپ شیشه ای تدخین میشود.

اعتیاد به کوکائین تا چه حد گسترده است؟

بر مبنای آمارگیری و بررسی ملی استفاده خانگی مواد مخدر در آمریکا (ان اچ اس دی آ) * درسال 1997 تعداد مصرف کنندگان کوکائین حدودا" به یک میلیون و نیم می رسید. از هر ده نفر مردم عادی یک نفر کوکائین را امتحان کرده بود و کل این جمعیت به بیشتر از 22 میلیون نفر می رسید. کوکائین صنعت غیرقانونی کلمبیاست که از بیشتر از 35 بیلیون دلار تجاوز می کند. این مبلغ از صنعت اولیه تولیدی کلمبیا، قهوه، فراتر رفته است.
بر مبنای تحقیقات بعدی این آمارگیری و با در نظر گرفتن افراد مصرف کننده ای که در این تحقیق شرکت نکرده اند ان اچ اس دی آ تعداد مصرف کنندگان کوکائین در آمریکا را حدودا" به 306 میلیون نفر تخمین زده است.
استفاده از کوکائین در سراسر جهان رو به افزایش است.

تأثیرات روانی اعتیاد به کوکائین چیست ؟

تأثیر کوکائین بر روی بدن بسیار سریع، لذت بخش و کوتاه مدت است. کوکائین باعث سرخوشی مفرط ولی کوتاه مدت شده و مصرف کننده احساس شادی و انرژی بیشتری می کند. مانند کافئین ، کوکائین باعث بیداری شده و گرسنگی را کاهش می دهد. تأثیرات روانی این ماده شامل احساس سلامتی، قدرت زیاد و توانایی کاذب بوده که گاهی با دلشوره و بیقراری همراه است. به تدریج که تأثیرات موقت این ماده از بدن محو میشود تمامی آن احساسات جای خود را به افسردگی شدید و خمودگی خواهد داد. این بی حوصلگی و سستی باعث میشود که مصرف کنندگان روزهای متمادی در خواب به سر برند.

تأثیرات جسمی اعتیاد به کوکائین چیست؟

بسیاری از مردم به اشتباه باور دارند که استعمال کوکائین از طریق بینی اعتیادآور نبوده و ضرر آن از دیگر مواد مخدر کمتر است. معمول ترین تأثیرات جسمی استفاده از کوکائین عبارتند از:

- نوسان در فشار خون، ضربان قلب و میزان تنفس
- حالت تهوع و دل آشوبه
- استفراغ
- اضطراب
- بی خوابی
- از دست دادن اشتها که باعث سوء تغذیهو کاهش وزن میشود
- تورم و خون ریزی غشای مخاطی
- بیقراری و اضطراب
- آسیب به مجاری بینی
- صدمه به شش ها
- احتمال سکته قلبی، مغزی و تشنج

عکس العمل آنی بدن به استفاده از کوکائین شامل افزایش فشار خون، تنفس نامرتب، افزایش دمای بدن و گشادی مردمک چشم ها میشود.
با مسدود شدن سرخرگهای تاجی فشار خون بالا رفته و انتقال خون به قلب تقلیل می یابد. این امر می تواند تا یک ساعت پس از استفاده از مواد باعث حمله قلبی و یا تشنج گردد.
مصرف کنندگان دائمی و مبتلایانبه بیماری فشار خون بالا، بیماری صرع و نارسایی قلبی مشخصا" در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
تحقیقات نشان داده است که حتی افرادی که سابقه مشکلات و ناراحتی های قلبی نداشته اند با استفاده از کوکائین در معرض احتمال بروز این مشکلات قرار می گیرند. استفاده مفرط این ماده باعث حساس شدن مغز بر روی تأثیرات این ماده شده در نتیجه میزان بسیار کمی از آن می تواند موجب ایست قلبی شود.
افرادی که کوکائین را تزریق می کنند در معرض بالاتری از خطر ابتلا به بیماری ایدز و هپاتیت هستند چراکه استفاده از سرنگ مشترک موجب انتقال این بیماریها میشود. استفاده از کوکائین می تواند گاهی باعث آلرژی و حساسیت به خود ماده و یا ترکیبات آن شود.

تأثیرات کوتاه مدت کوکائین بر بدن چیست؟

تأثیرات کوکائین بر بدن معمولا" پس از یکبار استفاده نمایان شده و معمولا" در طی چند دقیقه و گاهی چند ساعت محو میشود. مصرف کوکائین به مقدار کم (مثلا" 100 میلی گرم) معمولا" باعث احساس نشاط و سرخوشی، انرژی کاذب، پرحرفی، هوشیاری ذهنی مخصوصا" به بینایی، شنوایی و لامسه میشود. این احتمال وجود دارد که به طور موقت تمایل به غذا و خواب هم کاهش یابد.
بعضی از مصرف کنندگان معتقدند که استفاده از این ماده به آنان توانایی بیشتری برای انجام یک سری فعالیت های جسمی و حل تکالیف عقلی می دهد در حالیکه عده ای دیگر بر خلاف این موضوع اعتقاد دارند. تآثیر کوتاه مدت کوکائین عبارت است از:
- افزایش انرژی کاذب در بدن
- کاهش اشتها
- هوشیاری ذهنی و روانی
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
- انقباض عروق
- افزایش دمای بدن
- گشادی مردمک چشم ها
مدت زمان تأثیر کوکائین بر احساس سرخوشی فوری ، بستگی به نوع استفاده از این مواد دارد. هرچه جذب این ماده سریعتر اتفاق افتد احساس سرخوشی شدیدتر خواهد بود. به همین نسبت سرعت جذب این ماده باعث کاهش زمان نشئگی می شود. هجوم نشئگی با استفاده مواد از طریق استشمام کندتر صورت میگیرد و ممکن است بین 15 تا 30 دقیقه طول بکشد در حالیکه تدخین ماده ممکن است مدت زمان این حالت را به 5 تا 10 دقیقه برساند.
با اینکه استفاده از این مواد به مقدار زیاد (مثلا" چند صد میلی گرم یا بیشتر) باعث تشدید حالت نشئگی شده اما ممکن است منجر به رفتارهای غیرعادی، نامنظم ، آشفته و حتی خشونت فرد شود. این افراد ممکن است رعشه، گرفتگی عضلات، مالیخولیا و دوران سر را هم تجربه کنند.
عده ای از مصرف کنندگان کوکائین از حالات بیقراری، اضطراب و تندخویی صحبت می کنند. در مواردی بسیار نادر،اولین استفاده از کوکائین یا مدت کوتاهی پس از استفاده منجر به مرگ ناگهانی فرد مصر کننده میشود. مرگ های ناشی از استفاده از کوکائین معمولا" به علت ایست قلبی پیرو توقف دستگاه تنفسی است.

تأثیرات بلندمدت استفاده از کوکائین بر روی بدن چیست؟

کوکائین از جمله مواد مخدرهای بسیار اعتیادآور است. با یکبار استفاده از کوکائین، افراد ممکن است قادر به پیش بینی و یا کنترل میزان استفاده آتی از این ماده نباشند. به نظر می رسدکه تأثیر تحریک کننده و اعتیادآور کوکائین به دلیل قابلیت این ماده در جهت مهار کردن و جذب دوپامین به وسیله سلولهای عصبی است. دوپامین به عنوان بخشی از سیستم پاداشی مغز تولید شده و به طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر بخش اعتیادآور هر نوع مواد مخدر تأثیر دارد.

تأثیرات درازمدت اعتیاد به کوکائین عبارتند از:
- تندخویی
- اغتشاشات خلق و خویی
- بیقراری
- مالیخولیا یا پارانویا
- توهمات سمعی و شنیداری

زیاد روی در مصرف کوکائین، استفاده ممتد و افزایش مقدار مصرف باعث افزایش تندخویی، بیقراری و پارانویا میشود. این خود ممکن است باعث روان پریشی مالیخولیایی کامل شده و فرد مصرف کننده ارتباط با دنیای واقعی اطراف خود را از دست داده و گاهی دچار توهمات سمعی مانند شنیدن صداهای مختلف شود.

عوارض پزشکی مصرف کوکائین چیست؟

مصرف کوکائین باعث عوارض پزشکی گوناگونی میشود. از معمول ترین این عوارض میتوان از تأثیر آن بر نقباض عروق قلبی شامل بی نظمی ضربان قلب، حمله قلبی، تأثیرات تنفسی مانند درد سینه، ایست تنفسی، تأثیرات عصبی شامل سکته مغزی، ایست مغزی یا سردرد و عوارض التهابات روده ای شامل درد شکم و یا استفراغ و تهوع نام برد.
روش های مختلف استفاده ار کوکائین می تواند تأثیرات نامطلوب گوناگونی را باعث شود. به طور مثال استشمام ممتد کوکائین باعث خونریزی بینی، از دست دادن حس بویایی، مشکل بلع، گرفتگی صدا و تحریکات دیواره های حفره های بینی بوده که منجر به تورم وخیم و آبریزش مدام بینی خواهد شد. کوکائین هضم شده باعث قانقاریای وخیم روده شده که در اثر کمبود جریان خون در آن نقطه بوجود می آید.
از آنجائیکه که کوکائین قابلیت کاهش اشتهای به غذا را دارد بسیاری از مصرف کنندگان فعال کوکائین اشتهای خود را از دست داده و این امر منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه آنان میشود.
تحقیقات نشان داده است که ترکیب استفاده کوکائین و الکل خطری بالقوه است. ترکیب این دو مواد باعث تبدیل آنها به ماده ای به نام کوکاتیلین شده که مدت تأثیر زمانی طولانی تری بر روی مغز را دارا می باشد و به مراتب از هر دو این مواد به تنهایی سمی تر است. در حالیکه تحقیقات بیشتری در این زمینه الزامی است ولی قابل ملاحظه است که ترکیب این دو مواد معمول ترین نوع ترکیب مواد مخدری است که باعث مرگ مصرف کنندگان میشود.


کوکائین به چه شکل تأثیرگذاری می کند؟

در زمینه چگونگی تأثیر دلپذیر کوکائین بر بدن و دلیل اعتیادآور بودن این ماده تحقیقات بسیاری صورت گرفته است. دانشمندان نقاطی در مغز کشف کرده اند که در اثر تحریک، باعث ایجاد حس لذت و سرخوشی میشوند.
یکی از سیستم های عصبی که به نظر میرسد بیشتر از هر قسمت دیگری تحت تأثیر کوکائین قرار می گیرددر بخشی عمیق در مغز به نام Ventral Tegmental Area (مغز میانی بطنی) قرار دارد. سلولهای عصبی ریشه گرفته از این بخش به قسمت دیگری از مغز به نام Nucleus Accumbens راه می یابند که این بخش از مغز یکی از مراکز کلیدی لذت و سرخوشی در مغز است. تحقیقات بر روی حیوانات نشان داده است که تمامی محرکین سرخوشی و لذت مانند غذا، آب ، روابط جنسی واستفاده از انواع مواد مخدر باعث افزایش فعالیت مغز در این ناحیه میشوند.
در یک پروسه عادی در درون مغز، دوپامین به وسیله یک عصب خاص به سیناپس (فاصله کوتاه بین دو رگ عصبی)که محل ادغام گیرنده های دوپامین با عصب های همسایه است انتقال می یابد. معمولا دوپامین بوسیله پروتئینی خاص به نام " ناقل دوپامین (Transmitting Neurons)" و یا به اعصاب ناقل (Dopamin Transporters) بازگشت داده میشود.

در صورت وجود کوکائین در بدن ، این ماده به ناقلین دوپامین چسبیده و باعث انسداد پروسه عادی بازیافت میشود. در نتیجه دوپامین در منطقه سیناپس جمع شده و باعث وقوع حس لذت و سرخوشی ناشی از استعمال کوکائین میشود.
چنانچه مصرف کوکائین ادامه یابد میزان استقامت بدن در مقابل این ماده بالا میرود. به این شکل که هر چه مقدار ماده مصرفی و دفعات استفاده آن بیشتر شود، مغز برای تولید سطح حس سرخوشی و لذتی که با استفاده نخستین ایجاد شده بود به میزان بیشتری از کوکائین نیاز دارد. تحقیقات نشان داده است که طی مدت اجتناب و ترک کوکائین، یادآوری حس سرخوشی و یا حتی تماس با هر چیز که نشانه ای از این حس را همراه داشته باشد باعث تحریک و اشتیاق برای استفاده از مواد و بازگشت به آن، حتی پس از مدت طولانی اجتناب از مصرف است.
مصرف کوکائین باعث اضطراب و افسردگی می شود که گاهی ممکن است تا هفته ها ادامه یابد. اقدام به ترک این ماده گاهی تنها به خاطر فرار از این افسردگی مفرط امکان پذیر نیست و باعث استفاده بیشتر شخص معتاد از این ماده برای چیره شدن به این حالت نامطلوب افسردگی میشود.
کنگره 60 بر این باور است که اعتیاد بیماری است و قابل درمان. شخص بیمار می تواند با دوباره سازی جسم ، روان و تفکرو با استفاده از تکنیک قدم به قدم و تدریجی ترک اعتیاد با استفاده ازراهنمایی و حمایت این مرکز به رهایی برسد.
پس از تماس شخصی ومصاحبه چندین فرد رها شده از اعتیاد با تعجب بسیاربه این به این نتیجه رسیدم که هر آن تکنیک و راهکارهایی که در این مرکز مورد استفاده قرار می گیرد خلاف این باور که "اعتیاد درمان ندارد" را ثابت می کند.
بررسی و تحقیقات کامل بر روی روش ها و تکنیک های موفق مورد استفاده در کنگره 60 از جمله مواردی است که در حوزه تحقیقات آینده اینجانب قرار گرفته است.

منابع:

- Journal of the American Academy of Addiction Psychiatry (AAAP)

The American Journal on Addictions


- Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology

- Addiction Journal

www.addictionjournal.org


- International Journal of Mental Health & Addiction

http://www.ijma-journal.com/about/index.php


- National Institute on Drug Abuse

http://www.nida.nih.gov/DrugPages/Cocaine.html


- Free Medical Journal Site

http://www.freemedicaljournals.com/htm/spec1.htm


- National Survey on Drug Use & Health
formerly called the National Household Survey on Drug Abuse (NHSDA)

http://oas.samhsa.gov/nhsda.htm