سه ماده مخرب و تأثیرگذار بر DNA؛
ددئوکسی ریبونوکلئیک- یا DNA درواقع آجرهای سازنده ساختمان زندگی هستند. DNA حاوی مواد ژنتیکی است که مشخص‌کننده ساختار بدن ما هستند و این مواد ژنتیکی هستند که منحصربه‌فرد بودن افراد را رقم می‌زنند. DND و مواد ژنتیکی در طول زمان و با افزایش سن و البته عواملی مثل استرس، آلاینده‌ها، فقر غذایی و رفتارهای پرخطر ازجمله سیگار کشیدن و مصرف الکل و مواد دچار آسیب‌هایی می‌شوند. بااین‌حال سلول‌های بدن قادرند که بسیاری از این آسیب‌ها را ترمیم کنند اما برخی از این آسیب‌ها جبران‌ناپذیرند و می‌توانند منجر به جهش‌هایی در DNA شود که این امر به‌نوبه خود می‌تواند منجر به ایجاد بیماری‌های مختلفی شود. در این یادداشت 3 ماده مخرب که می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر DNA بگذارند را بررسی می‌کنیم.
الکل: الکل رایج‌ترین واژه برای اتانول یا اتیل الکل است. آژانس بین‌المللی مطالعات سرطان - یکی از زیرشاخه‌های سازمان بهداشت جهانی- الکل را به‌عنوان یکی از عوامل سرطان‌زا طبقه‌بندی کرده است. در جواب این سؤال که الکل چگونه می‌تواند سرطان‌زا باشد، مطالعات نشان می‌دهند که الکل در بدن انسان به ماده‌ای به نام استالدهاید (Acetaldehyde) تبدیل می‌شود؛ متابولیتی که با DNA واکنش نشان و قطعاتی از DNA را تشکیل می‌دهد که می‌تواند به مواد شیمیایی سرطان‌زا متصل شوند. دکتر Silva Balbo، استاد دانشگاه مینه‌سوتا دراین‌باره می‌گوید: «مصرف الکل یکی از 10 عامل خطر (Top 10 Risk Factor) در دنیا و یکی از عمده‌ترین علل سرطان‌ها بخصوص سرطان سر و گردن می‌باشد».
سیگار: نیازی نیست به بی‌شمار پژوهشی که درباره مضرات سیگار کشیدن منتشرشده اشاره شود. تنها به بیان این موضوع بسنده می‌کنیم که سیگار حاوی 7000 ماده شیمیایی است که 69 تا از آن‌ها سرطان‌زا هستند و مهم‌تر این‌که تنهای مصرف یک نخ سیگار برای آسیب به DNA کافی است. مواد شیمیایی موجود در سیگار می‌توانند با مواد تشکیل‌دهنده DNA واکنش نشان دهند و از طریق تغییر اندازه، شکل و سایر ویژگی‌های آن‌ها موجب جهش در DNA شوند. علاوه بر این سیگار کشیدن می‌تواند DNA کودکان را نیز دگرگون کند. در مطالعه‌ای که در سال 2014 انجام و نتایج آن در مجله Environmental Health Perspectives چاپ شد، پژوهشگران دریافتند که مادرانی که در دوران بارداری سیگار می‌کشیدند نوزادانی کم‌وزن و نارس‌تر به دنیا آوردند و این نوزادان نیز بیشتر دچار نقایص دوران نوزادی بودند. این یافته درباره پدران کمی بحث‌برانگیز است.
نتایج مطالعه‌ای که در سال 2012 انجام و در مجله FASEB Journal چاپ شد نشان داد که بین تغییرات DNA اسپرم مردان و مصرف سیگار همبستگی بالایی وجود دارد. بااین‌حال دانشمندان بر این عقیده‌اند که برای این نتیجه‌گیری به مطالعات بیشتری نیاز است.
ماری‌جوانا: مطالعه‌ای که در سال 2009 انجام شد و نتایج آن در مجله Chemical Research in Toxicology به چاپ رسید نشان داد کانابیس می‌تواند موجب آسیب به DNA شود و همین امر می‌تواند منجر به افزایش احتمال ابتلا به سرطان باشد. دکتر Rajinder Singh و همکارانش در این مطالعه دریافتند که دود ماری‌جوانا 50 درصد بیشتر از دود سیگار حاوی مواد سرطان‌زایی همچون Napthalene،Benzantherance و Benzopyrene است. دکتر Singh معتقد است که مصرف ماری‌جوانا به‌طور چشمگیری نسبت به سیگار خطرناک‌تر است بخصوص که مصرف ماری‌جوانا نیازمند استنشاق (پُک) های عمیق‌تری است و این امر می‌تواند موجب ایجاد ناراحتی‌های تنفسی بیشتری شود. این پژوهشگر در ادامه می‌افزاید: «به‌طورکلی، کانابیس و ماری‌جوانا می‌توانند باعث آسیب رساندن به DNA فرد شوند و این آسیب درنهایت ممکن است به ایجاد جهش (Mutation) در ژن‌ها شود.»
نویسنده: میلاد تکسیبی
منبع کنگره 60: وبلاگ نمایندگی سعادت آباد
- تعداد بازدید از این مطلب :
1880