مواد مخدر چگونه بر مغز تاثیر می گذارد؟
مواد مخدر پس از مصرف وارد سیستم ارتباطی مغز شده و فرآیندعادی ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات از سلولی به سلول دسگر را مختل میکند. ساختار شیمیایی برخی از مواد مخدر از جمله: ماریجوانا و هروئین شبیه نورونهای فرستندۀ طبیعی مغز است و در نتیجه نورونها را تحریک میکند، شباهت ساختار شیمیایی اینگونه مواد مخدر به نورونهای فرستندۀ طبیعی سبب میشود تا سلولهای گیرندۀ مغز فریب خورده و اجازه دهند تا مواد مخدر وارد سلولهای عصبی شده و آنها را تحریک کنند. گرچه ساختار شیمیایی اینگونه مواد مخدر شبیه ساختار مواد شیمیایی مغز است اما سلولهای عصبی مغز را بطور طبیعی تحریک و فعال نمیکنند و سبب می شوند تا پیامهای غیرعادی در شبکۀ عصبی مغز جریان پیدا کنند. برخی دیگر از این مواد مخدر همچون: آمفتامین و کوکائین باعث میشوند تا سلولهای عصبی مغز به مقدار بسیار زیادی نورونهای فرستندۀ طبیعی ایجاد کنند یا از گردش عادی این مواد شیمیایی در مغز جلوگیری می کنند. ایجاد چنین اختلالی سبب می شود تا یک پیام بسیار قوی در مغز ایجاد شده و کانالهای ارتباطی مغز مختل شود. تفاوت میان طنین پیام طبیعی و پیامی که بر اثر مصرف اینگونه مواد مخدر در مغز ایجاد می شود شبیه تفاوت سخنانی است که کسی در کوش شما زمزمه کند و صدایی که با فریاد کشیدن در برابر میکروفون ایجاد می شود.
مواد مخدر چگونه در مغز انسان احساس سرخوشی و نئشگی ایجاد می کند؟
بیشتر انواع مواد مخدر بطور مستقیم یا غیرمستقیم با سرازیر کردن مقادیر زیادی از دوپامین، مدار احساس لذت در مغز را هدف قرار می دهند. دوپامین یک فرستندۀ عصبی است که در قسمتهایی از مغز که حرکات بدن، احساسات، درک و شناخت، انگیزه و احساس لذت و سرخوشی را تنظیم می کند وجود دارد. تحریک شدن بیش ار اندازۀ این سیستم باعث میشود که از رفتارهای عادی خود احساس لذت کنیم. حالتهای سرخوشی و نئشگی که مصرف کنندگان مواد مخدر خواستار آن هستند به این ترتیب در مغز آنها ایجاد شده و به آنها یاد می دهد تا مصرف مواد مخدر را تکرار کنند.
چرا مصرف مواد مخدر بیشتر از احساس طبیعی اعتیادآور است؟
پس از مصرف برخی از مواد مخدر، میزان دوپامینی بین 2 تا 10 برابر بیشتر از احساس رضایت خاطر و لذت طبیعی در مغز آزاد می شود. در برخی از مواقع آزاد شدن دوپامین در مغز تقریباً بلافاصله پس از آغاز مصرف مواد صورت گرفته و تاثیر آن به مراتب بیشتر از حالت سرخوشی طبیعی باقی می ماند. احساس سرخوشی و رضایت خاطری که مصرف مواد مخدر در مقز ایجاد میکند به حدی زیاد است که احساس رضایت خاطر ناشی از رفتارهای طبیعی همچون غذا خوردن و روابط جنسی در برابر آن بسیار ناچیز است.
اختلالاتی که در مغز بر اثر مصرف مداوم مواد مخدر ایجاد می شود:
همانگونه که ما صدای رادیو را وقتی که بیش از اندازه بلند است، کم می کنیم مغز ما نیز هنگامی که با مقادیر بسیار زیاد دوپامین و سایر نورونهای فرستنده روبرو میشود، میزان دوپامین کمتری تولید می کند یا برای دریافت علائم کمتر، تعداد گیرنده ها را کاهش می دهد. به این ترتیب مقدار دوپامین ایجاد شده در مغز فردی که مواد مخدر مصرف می کند به گونه ای غیرعادی کاهش پیدا می کند و قابلیت آن برای احساس هرگونه سرخوشی و لذت دیگر کاهش می یابد. به همین علت است که معتادان در نهایت احساس خماری، بی رمقی و افسردگی می کنند و نمی توانند از کارهایی که پیش از این از انجام آنها لذت می بردند، لذت ببرند و مجبورند میزان مواد را افزایش دهند تا دوپامین بیشتری در مغزشان تولید شود. پدیده ایی که از آن بعنوان تلورانس یا بالا رفتن مقاومت بدن یاد می شود. می دانیم عواملی که سبب می شود تا تلورانس ایجاد شود همان عواملی هستند که باعث ایجاد تغییرات عمیق در نورونها و مدارهای مغزی می شوند و در بلندمدت نیز سلامت جسمی مغز را به خطر می اندازد برای مثال گلامیت یکی دیگر از فرستنده های نورون است که مدار احساس لذت و سرخوشی و توان فراگیری را تحت تاثیر قرار می دهد، زمانی که میزان مطلوب گلامیت بر اثر مصرف مواد مخدر تغییر می کند، مغز تلاش می کند تا خود را با این تغییرات هماهنگ سازد و به این ترتیب است که قابلیت ادراک و تشخیص فرد مختل می شود.
اختلال دیگری که مصرف مواد مخدر در مغز ایجاد می کند این است که مصرف طولانی مدت آن ارتباط ساختارهای مهم مغز با یکدیگر را مختل کرده و بنابراین قدرت کنترل و جلوگیری از رفتارهای ناشی از مصرف مواد مخدر را نیز از مغز سلب می کند بعلاوه مصرف طولانی مدت مواد مخدر سبب می شود تا مقاومت و تلورانس فرد معتاد در برابر مواد مخدر افزایش پیدا کرده و به بیان دیگر نقطۀ تحمل آن بالا رفته و به مصرف مقدار بیشتری از مواد نیاز پیدا کند. این پدیده در نهایت به اعتیاد منجر شده و باعث می شود فرد بی اراده و بی اختیار به سمت مصرف مواد مخدر کشیده شود. /پایان
نویسنده: مسافر فریدون رفائی
منبع: وبلاگ نمایندگی اقدسیه
- تعداد بازدید از این مطلب :
4259